Μάχη για την ακρίβεια στην αγορά: Έρχονται νέες ανατιμήσεις

Σε αγώνα δρόμου έχουν επιδοθεί οι επιχειρήσεις σούπερ μάρκετ, αλλά και ευρύτερα οι επιχειρήσεις του λιανεμπορίου προκειμένου να εξασφαλίσουν πελατεία και μερίδια εν όψει των εορτών των Χριστουγέννων, περίοδος που έχει ειδικό βάρος για το «ταμείο» που θα κάνουν στο τέλος του έτους.

Μετά τις «χλιαρές» επιδόσεις της Black Friday για σημαντικό αριθμό επιχειρήσεων, ενισχύεται ο ανταγωνισμός για την πίτα της αγοράς, που μεγαλώνει μεν, με πληθωριστικούς όρους δε. Είναι ενδεικτικό ότι στην προσπάθειά της να διαχειριστεί την κρίση τιμών, η ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης βρίσκεται σε συνεχή επαφή με τους επιχειρηματίες των σούπερ μάρκετ. Στόχος είναι αφενός να εφαρμοστεί με επιτυχία και φέτος ο θεσμός του «καλαθιού των Χριστουγέννων» και του «καλαθιού του Άι Βασίλη» και αφετέρου να εξασφαλιστεί η καλύτερη δυνατή απόδοση των μέτρων για την ακρίβεια. Στο επίκεντρο των τελευταίων είναι η «Μόνιμη Μείωση Τιμής» και ο έλεγχος των ανατιμήσεων στην εφοδιαστική αλυσίδα.

Σημειώνεται ότι οι εμπορικές πρακτικές στην αγορά του οργανωμένου λιανεμπορίου είναι σταθερά στην ατζέντα των συναντήσεων του Κώστα Σκρέκα, υπουργού Ανάπτυξης, με τους εκπροσώπους των σούπερ μάρκετ, οι οποίες έχουν λάβει πλέον τακτικό χαρακτήρα, αν και οι έλεγχοι έχουν εντατικοποιηθεί σε όλο το φάσμα της αγοράς.

Σύμφωνα με πληροφορίες, υπουργείο και σούπερ μάρκετ αναζητούν πεδίο συνεννόησης σε βέλτιστες πρακτικές για την τόνωση του υγιούς ανταγωνισμού, βάζοντας ταυτόχρονα «φρένο» στις ανατιμήσεις, οι οποίες παρεμπιπτόντως αναμένεται να συνεχιστούν το 2024, αν και με ηπιότερο ρυθμό από το 2023, όπως προβλέπουν αναλυτές.

Ακρίβεια: Τα τρία «μέτωπα» με τα σούπερ μάρκετ

Ειδικότερα, τρία φαίνεται να είναι τα θέματα όπου εστιάζονται σήμερα οι διαβουλεύσεις: το «καλάθι των Χριστουγέννων», η «Μόνιμη Μείωση Τιμής» και το θέμα των προωθητικών ενεργειών. Σε όλες τις περιπτώσεις στο φόντο είναι οι προμηθευτές. Εξάλλου, αν και οι έλεγχοι συνεχίζονται σε όλο το εύρος του λιανεμπορίου -με τα πρόστιμα των τελευταίων μηνών για αθέμιτη κερδοφορία να αφορούν από επιχειρήσεις σούπερ μάρκετ, αλυσίδες ηλεκτρικών ειδών και εξοπλισμού σπιτιού μέχρι εταιρείες καλλυντικών και παιχνιδιών-, πολλές ενέργειες προέρχονται από προμηθευτές και όχι από λιανεμπόρους, ειδικά στα σούπερ μάρκετ.

1. Στο θέμα του «καλαθιού των Χριστουγέννων», ο υπουργός Ανάπτυξης έχει ζητήσει από τις αλυσίδες να πράξουν τα δέοντα ώστε οι τιμές να διατηρηθούν στα περσινά επίπεδα και χαμηλότερα αν είναι δυνατόν, πράγμα δύσκολο, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αυξήσεις τιμών στα είδη διατροφής και μη αλκοολούχα ποτά είναι αυξημένες μεσοσταθμικά κατά 9,9% (ΕΛΣΤΑΤ, Οκτώβριος 2023). Ειδικά σε ορισμένες κατηγορίες οι αυξήσεις τιμών στα προϊόντα κινούνται πάνω από 20% συγκριτικά με πέρυσι, όπως στα λάδια και λίπη (26%) και στα φρούτα (20,5%) ενώ ακριβότερα πωλούνται και κρέατα (+8,3%), γαλακτοκομικά και αυγά (+7%), ζάχαρη και σοκολάτες (+8,2%), καφές και κακάο (+7,3%) κ.λπ. Ως αποτέλεσμα των ανατιμήσεων σε βασικές πρώτες ύλες για την παρασκευή των παραδοσιακών γλυκών της εποχής, ακριβότερα θα πληρώσουν οι καταναλωτές κουραμπιέδες και μελομακάρονα, που κινούνται ήδη σε τιμές πάνω από 12 ευρώ το κιλό, με αυξήσεις σήμερα γύρω στο 10%-15%. Σημειωτέον ότι δεν είναι ξεκάθαρο ακόμη εάν φέτος τα συγκεκριμένα προϊόντα θα έχουν θέση στο «καλάθι των Χριστουγέννων».
2. Το άλλο σημαντικό θέμα που συζητεί η ηγεσία του ΥΠΑΝ με τους επιχειρηματίες των σούπερ μάρκετ είναι η «Μόνιμη Μείωση Τιμής», όπου εντάσσονται -με ειδική σήμανση στο ράφι- προϊόντα των οποίων οι προμηθευτές δεσμεύονται για μειώσεις τιμών πάνω από 5% για ένα εξάμηνο. Τυπικά η προθεσμία για ένταξη προμηθευτών στο μέτρο έχει εκπνεύσει από τις 30 Νοεμβρίου, ωστόσο οι πληροφορίες θέλουν τη συζήτηση να είναι ανοιχτή για μικρή παράταση, ώστε να υιοθετήσουν το μέτρο περισσότεροι προμηθευτές. Σημειώνεται ότι ήδη έχουν ενταχθεί στη «Μόνιμη Μείωση Τιμής» πάνω από 1.100 προϊόντα.
3. Ειδικού βάρους στις επαφές του επιτελείου του ΥΠΑΝ με τους επιχειρηματίες των σούπερ μάρκετ είναι και το ζήτημα των προωθητικών ενεργειών, το οποίο κατά τις πληροφορίες θα απασχολήσει εντονότερα τους εμπλεκόμενους φορείς στο επόμενο διάστημα, για να θεσπιστεί νέο καθεστώς από το 2024. Αυτό είναι και το πιο καθοριστικό βήμα για «καθαρές τιμές» στο ράφι, καθώς σηματοδοτεί αλλαγές, με στόχο αφενός να εκλείψουν οι παραπλανητικές προσφορές του τύπου π.χ. 1+1, που μπορεί να αθροίζουν αξία πάνω από αυτήν των δύο προϊόντων μαζί, και αφετέρου να υπάρξει διαφάνεια με τα πιστωτικά τιμολόγια, σε συνδυασμό με προωθητικές δράσεις, ώστε να προκύπτει όφελος για την τιμή στο ράφι. Σημειώνεται ότι συμβαλλόμενοι εδώ είναι προμηθευτές και σούπερ μάρκετ, με τους μεν να παρέχουν στους δε έκπτωση σε μηνιαία ή ετήσια βάση ανάλογα με τον στόχο πωλήσεων που πετυχαίνουν σε συγκεκριμένο προϊόν. Μελετάται λοιπόν να ελεγχθεί αυτό περιθώριο έκπτωσης, πιθανόν με την επιβολή πλαφόν, ώστε να εξασφαλίζεται πως ένα μέρος του οφέλους θα επιστρέφει στον καταναλωτή μέσω μείωσης της τιμής στο ράφι. Μια τέτοια κίνηση θα αλλάξει τα δεδομένα του ανταγωνισμού στην αγορά, οπότε δεν προβλέπεται να καταλήξουν άμεσα οι σχετικές συζητήσεις.

Ακρίβεια: Και νέο κύμα ανατιμήσεων το 2024

Σε κάθε περίπτωση, όλες οι δράσεις συντονίζονται προς έναν κοινό στόχο, να μειωθούν οι τιμές, προς όφελος τόσο των καταναλωτών όσο και των επιχειρήσεων. Εξάλλου, στα σούπερ μάρκετ, όπου χτυπά η καρδιά του λιανεμπορίου, παρά την ανάπτυξη της αξίας των πωλήσεων, οι όγκοι και τα περιθώρια κέρδους επιβραδύνονται, ενώ στην υπόλοιπη αγορά επικρατεί αβεβαιότητα όσο περιορίζεται η καταναλωτική δαπάνη σε αγαθά που δεν είναι πρώτης ανάγκης. Σημειώνεται επίσης ότι οι προβλέψεις θέλουν να επίκειται και νέο κύμα ανατιμήσεων από το 2024, καθώς οι τιμές παραγωγού στη βιομηχανία υποχωρούν (κατά 13,5% τον Οκτώβριο) αλλά το όποιο όφελος θα μπορούσε να φτάσει στην τιμή στο ράφι εξανεμίζεται, καθώς η βιομηχανία φαίνεται να προεξοφλεί αύξηση του κόστους σε μεταφορές και ενέργεια, λόγω αυξήσεων των διεθνών τιμών. Ενισχυτικά της τάσης αυτής είναι και τα στοιχεία της Circana που παρουσιάστηκαν στο 14ο συνέδριο του ΙΕΛΚΑ και αναφέρουν ότι οι ανατιμήσεις το 2024 θα κυμανθούν στο 4,5% στο σύνολο των ταχυκίνητων προϊόντων (FMCGs), από 7,3% που ήταν φέτος, με πρωταγωνιστές τα τρόφιμα και τα απορρυπαντικά, με τα προϊόντα προσωπικής υγιεινής και φροντίδας να ακολουθούν με μικρότερες αυξήσεις τιμών.

Το σπριντ για την εορταστική αγορά

Αυτές οι τάσεις αναμένεται να επηρεάσουν περαιτέρω τη συμπεριφορά των καταναλωτών, αλλά και την εικόνα της αγοράς σε άλλους κλάδους, όσο μειώνονται οι δαπάνες σε ένδυση, αναψυχή κ.λπ. Αυτό φάνηκε και στον απολογισμό του εμπορικού γεγονότος της Black Friday, όπου σύμφωνα με στοιχεία του ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ στις φετινές εκπτώσεις συμμετείχαν λιγότερες επιχειρήσεις, ήτοι το 56% από 61% πέρυσι. Φαίνεται πως η μειωμένη καταναλωτική δύναμη σε συνδυασμό με το αυξημένο λειτουργικό κόστος δεν ευνόησαν ιδιαίτερα τη συμμετοχή των επιχειρήσεων στην εν λόγω πρακτική, παρά το γεγονός ότι οι μεγάλες αλυσίδες λιανικής έχουν συμβάλει στην παγίωση αυτής της ενέργειας.

Ως αποτέλεσμα, μεγάλη μερίδα της αγοράς προσβλέπει τώρα στη χριστουγεννιάτικη αγορά. Την περίοδο αυτήν πολλές επιχειρήσεις πραγματοποιούν σε έναν μήνα τον τζίρο ενός τριμήνου κι ως εκ τούτου επενδύουν σημαντικά στη σεζόν. Ας σημειωθεί ότι μόνο τα δώρα των Χριστουγέννων και τα εορταστικά τραπέζια των νοικοκυριών δημιουργούν έναν τζίρο που ξεπερνά το 1,5 δισ. ευρώ, σύμφωνα με συγκλίνουσες εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς.

Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!