Μελισσοκόμοι: Οι απαγορεύσεις των Δασαρχείων και ο κίνδυνος για το μέλι

Απαγορευτικές διατάξεις Δασαρχείων και Πυροσβεστικής, που περιορίζουν την άσκηση της μελισσοκομίας μέσα στα δάση, εγείρουν αβεβαιότητες για τον κλάδο δεδομένης της έλλειψης πλαισίου για εναλλακτικές λύσεις σχετικά με την τοποθέτηση κυψελών για την παραγωγή μελιού και συναφών προϊόντων.

Πρόκειται για προϊόντα που αναγνωρίζονται διεθνώς για τα ποιοτικά τους χαρακτηριστικά, με σημαντικό αποτύπωμα στον παγκόσμιο χάρτη καθώς μέχρι πριν δύο χρόνια που οι καταστροφικές πυρκαγιές έπληξαν τον κλάδο, η Ελλάδα κατείχε την 4η θέση μεταξύ των χωρών της ΕΕ με το 7,4% της ευρωπαϊκής παραγωγής και το 1% της παγκόσμιας, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Σημειώνεται ότι η μελισσοκομία στην Ελλάδα στηρίζεται στα δάση, με το 80% της παραγωγής μελιού να αναπτύσσεται σε κυψέλες εγκατεστημένες σε δασικές περιοχές. Με βάση νομοθεσία (του 1934) καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις τοποθέτησης μελισσιών, όχι μόνο στα δάση αλλά και σε άλλες τοποθεσίες. Φέτος παρατηρήθηκε το φαινόμενο κάποια Δασαρχεία, όπως π.χ. σε Ιωάννινα, Καρδίτσα, Ξάνθη, Θεσσαλονίκη, να εκδώσουν δασικές απαγορευτικές διατάξεις (ΔΑΔ) με τις οποίες απαγορεύουν την τοποθέτηση μελισσιών σε συγκεκριμένα σημεία. Το σκεπτικό της απόφασης συνδέεται με το φόβο των πυρκαγιών και με την ευαισθητοποίηση ορισμένων υπηρεσιών για λόγους πρόληψης, σε συνέχεια μάλιστα των καταστροφών που έχει υποστεί η χώρα από τις δασικές πυρκαγιές.

Χωρίς όμως ένα πλαίσιο που να καθορίζει χωροθέτηση κυψελών στις περιπτώσεις που ο υψηλός κίνδυνος πυρκαγιάς (πάνω από τον κίτρινο συναγερμό, σύμφωνα με την κλίμακα της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας) απαγορεύει την εγκατάστασή τους στις συνήθεις τοποθεσίες πολλοί επαγγελματίες του κλάδου βρίσκονται «υπό διωγμό», δίχως σαφή εναλλακτική λύση για το που θα ασκήσουν τη δραστηριότητά τους.

Επαγγελματίες του κλάδου σημειώνουν στο powergame.gr ότι «στοχοποιούνται» εξηγώντας ότι θεωρούνται εν δυνάμει υπεύθυνοι πρόκλησης φωτιάς ενώ θα μπορούσαν να είναι προστάτες του δάσους, καθώς είναι σε θέση να εντοπίζουν πιο εύκολα τη φωτιά και επιπλέον φοβούνται τον κίνδυνο πυρκαγιάς αφού σηματοδοτεί ζημιά για την περιουσία και την επιχείρησή τους.

Το θέμα δεν είναι αρμοδιότητας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, το οποίο καλύπτει παραγωγικά τον κλάδο, αποκλειστικά για τα προϊόντα που παράγει. Η άσκηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, δηλαδή η τοποθέτηση των μελισσιών είναι αρμοδιότητας τόσο του υπουργείου Περιβάλλοντος, που έχει στην ευθύνη του τα δάση, όσο και του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, όπου υπάγεται το Πυροσβεστικό Σώμα. Ωστόσο, για δεκαετίες, δεν φαίνεται να έχει προωθηθεί συνεργασία από τις αρμόδιες αρχές, συμπεριλαμβανομένου του υπουργείου Ανάπτυξης, στη βάση ενός κοινού πλαισίου που θα απαντά στις προκλήσεις χωρίς να θέτει περιορισμούς στην επιχειρηματικότητα. Επιπλέον, δεν υπάρχει νομοθεσία που να καλύπτει τους Δασάρχες προκειμένου να εκδώσουν απαγορευτικές διατάξεις για τη μελισσοκομία, αν και υπάρχει πρόβλεψη για το κυνήγι και την υλοτομία.

Επομένως, οι πρόσφατες διατάξεις από ορισμένα Δασαρχεία κρίνονται αυθαίρετες επηρεάζοντας ακόμη και την ερευνητική δραστηριότητα όπως αναφέρει στο Powergame η Σοφία Γούναρη, πρόεδρος της Ελληνικής Επιστημονικής Εταιρείας Μελισσοκομίας – Σηροτροφίας. Εκφράζει δε ανησυχία για την απουσία των επιστημόνων του κλάδου από τον διάλογο για τις προωθούμενες μεταρρυθμίσεις στο πλαίσιο του νέου σχεδίου νόμου για τα δάση.

Πρόκληση η ενεργή διαχείριση των δασών

Εξηγεί ότι η ενεργή διαχείριση των δασών με την ανάμειξη και του ιδιωτικού τομέα, δηλαδή η εκχώρηση της δυνατότητας για καθαρισμό των δασών σε ιδιωτικές εταιρείες θα προσθέσει ένα ακόμη πρόβλημα στον κλάδο της μελισσοκομίας, καθώς θα δυσκολέψει την επικοινωνία των μελισσοκόμων με τους νέους διαχειριστές των δασών. Σήμερα, όπως προσθέτει, το ρόλο τέτοιων εργοταξίων έχουν τα Δασαρχεία και οι Δασικοί Συνεταιρισμοί, με τα στελέχη των οποίων η επικοινωνία είναι κοινωνικά πιο εύκολη, καθώς υπάρχει ήδη επαφή, μιας και συχνά είναι κάτοικοι στην ίδια περιοχή ή χωριό με τους μελισσοκόμους. Θεωρεί ότι η επικοινωνία θα δυσκολέψει καθώς θα αλλάξουν οι ισορροπίες όταν αναλάβει μια ιδιωτική εταιρεία που θα έχει κερδοσκοπικό χαρακτήρα.

Η κ. Γούναρη εκφράζοντας την άποψη της επιστημονικής κοινότητας θεωρεί ότι θα ήταν σημαντική η διαβούλευση και η πολιτική βούληση για ένα συνολικό πρόγραμμα διαχείρισης των δασικών περιοχών με οφέλη για όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και την τοπική οικονομία.