THEPOWERGAME
Ξεκινήσαμε καλά, αλλά τώρα αρχίζουν τα δύσκολα για τη χώρα στο Ταμείο Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ). Το υπουργείο Οικονομικών, ως γνωστόν, υπέβαλε στην Κομισιόν στις 31 Αυγούστου το αναθεωρημένο Σχέδιο Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ) -το γνωστό «Ελλάδα 2.0»-, αλλά ήδη ζητήσαμε την αναθεώρησή του λόγω των καταστρεπτικών πλημμυρών και πυρκαγιών που μεσολάβησαν.
Η αναθεώρηση που αιτήθηκε η Ελλάδα, όπως αναφέρει η Κομισιόν σε έκθεσή της, προβλέπει τη χορήγηση επιπλέον δανείων ύψους 5 δισ. ευρώ και επιχορηγήσεων ύψους 768 εκατ. ευρώ από το πρόγραμμα REpowerEU. Ακόμη, παρέχεται η δυνατότητα στην Ελλάδα να μεταφέρει έως και 26,5 εκατ. ευρώ στο εθνικό της ΤΑΑ, από ανακατανομές πόρων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Συνοχής και των κονδυλίων λόγω Brexit (Brexit Adjustment Reserve).
Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα το καλοκαίρι του 2022 έχασε επιδοτήσεις του ΤΑΑ, ύψους 343 εκατ. ευρώ, λόγω της αναπροσαρμογής που έγινε με βάση την πορεία της οικονομίας της το 2021. Έτσι, η καλύτερη του αναμενομένου πορεία του εγχώριου ΑΕΠ στέρησε πόρους από την Ελλάδα, αλλά και άλλες χώρες της ΕΕ. Αντίθετα, υπάρχει μια σειρά άλλων χωρών που κερδίζουν πόρους, όπως η Ισπανία, η οποία κερδίζει επιπλέον 7,7 δισ. ευρώ λόγω της χειρότερης του αναμενόμενου πορείας της οικονομίας της. Συνολικά, η Ελλάδα το προσεχές διάστημα θα διαθέτει 36 δισ. ευρώ, από 30,1 δισ. ευρώ που είναι σήμερα.
Οι κοινοτικές Αρχές, πάντως, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τα ελληνικά κονδύλια. Η Ελλάδα, αν και ξεκίνησε πολύ καλά, πλέον έχει υποχωρήσει στη 13η θέση με βάση την υλοποίηση των ορόσημων του ΣΑΑ. Σε ένα σύνολο 331 ορόσημων (επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων) έχει υλοποιήσει το 13%, δηλαδή 43 επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις. Μένουν επομένως 288 επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις.
Η Ελλάδα υπέβαλε το 3ο αίτημα πληρωμής (1,72 δισ. ευρώ) τον Μάιο του 2023, αλλά η Κομισιόν ακόμη δεν έχει απαντήσει στο αίτημα. Εκκρεμεί δε από τη χώρα μας και το 4ο αίτημα πληρωμής, που θεωρητικά πρέπει να γίνει μέσα στην περίοδο που διανύουμε, έτσι ώστε να εκτελεστεί π.χ. στο τέλος του έτους ή τις αρχές του επόμενου. Σημειώνεται ότι το 3ο αίτημα πληρωμής περιλαμβάνει την ικανοποίηση 42 ορόσημων (μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις), δηλαδή όσες ικανοποιήθηκαν με τα δύο πρώτα αιτήματα (43 ορόσημα).
«Η εφαρμογή του ΣΑΑ της Ελλάδας μέχρι στιγμής έχει προχωρήσει καλά, ωστόσο αντιμετωπίζει ορισμένες προκλήσεις στο μέλλον», αναφέρει η έκθεση της Επιτροπής. Και συνεχίζει: «Ενώ η Ελλάδα έχει ξεκινήσει δυναμικά, υπάρχουν σημαντικοί κίνδυνοι στο μέλλον, οι οποίοι δικαιολογούν συνεχείς προσπάθειες για τη διατήρηση και την ενίσχυση της δυναμικής εφαρμογής. Το σχέδιο περιλαμβάνει σημαντικό αριθμό μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων, που, λόγω του μεγέθους τους, αντιπροσωπεύουν μεγάλο διοικητικό φόρτο».
Η έκθεση της Κομισιόν αναφέρει ακόμη ότι στην παρούσα συγκυρία η υλοποίηση του σχεδίου «Ελλάδα 2.0» φθάνει σε μια φάση που βασίζεται στις περιφερειακές και τοπικές διοικήσεις, των οποίων η διοικητική και εκτελεστική ικανότητα είναι γενικά αδύναμη. Κατά την Κομισιόν, η έγκαιρη ολοκλήρωση μιας σειράς μέτρων (οροσήμων) του ΣΑΑ απαιτεί σειρά προπαρασκευαστικών βημάτων που πρέπει να γίνουν, ειδικά στις διαδικασίες προετοιμασίας δημόσιων συμβάσεων, ενώ επιπλέον θα πρέπει να υπάρξει ισχυρός συντονισμός στα έργα και στις μεταρρυθμίσεις και η παροχή βοήθειας προς τους τοπικούς και περιφερειακούς φορείς υλοποίησης.
Πάντως, ως καλές πρακτικές της χώρας, η Κομισιόν αναφέρει τη μείωση του χρόνου αδειοδότησης των μονάδων παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ και τη διάθεση των δανείων του ΤΑΑ σε ιδιωτικές επιχειρήσεις. Για την αδειοδότηση των ΑΠΕ η Κομισιόν αναφέρει ότι η μεταρρύθμιση που έχει γίνει θα βοηθήσει την Ελλάδα να μειώσει τον μέσο χρόνο αδειοδότησης για Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας από 5 χρόνια σε 14 μήνες και να αναπτύξει τουλάχιστον 3,5 GW αποθήκευσης ενέργειας έως το 2030.
Από την άλλη πλευρά, το πλαίσιο αξιοποίησης των δανείων του ΣΑΑ που έχει δημιουργήσει η Ελλάδα, σύμφωνα με την Κομισιόν, προβλέπει ισχυρές διασφαλίσεις για το αξιόχρεο της δανειολήπτριας εταιρείας, της οικονομικής βιωσιμότητας των έργων, της αποπληρωμής των κεφαλαίων και της συμμόρφωσης με όλες τις απαιτήσεις που ορίζονται στο ελληνικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Η δανειακή διευκόλυνση παρέχει σημαντική ρευστότητα στον ιδιωτικό τομέα.