THEPOWERGAME
Τα περισσότερα από τα ορόσημα, δηλαδή τους στόχους που έπρεπε να καλύψει η Ελλάδα ώστε να λάβει τις πρώτες τρεις δόσεις του Ταμείου Ανάκαμψης, ήταν νομοθετικού / ρυθμιστικού / διοικητικού χαρακτήρα. Με αγώνα ταχύτητας σε ορισμένα υπουργεία που είναι επιρρεπή στις καθυστερήσεις, η χώρα κατάφερε να καλύψει τα συγκεκριμένα ορόσημα ή τουλάχιστον τη συντριπτική πλειονότητα. Όμως, για να λάβει η Ελλάδα τις επόμενες δόσεις του σκέλους επιδοτήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης (17,7 δισ. ευρώ προς το παρόν), πρέπει να καλύψει πιο δύσκολα ορόσημα, που συνδέονται με την υπογραφή συμβάσεων και την υλοποίηση (προβλέπονται συγκεκριμένα ποσοστά ολοκλήρωσης) κρίσιμων έργων σε πλήθος τομέων, από την ενέργεια και τους οδικούς άξονες μέχρι την τεχνολογία και τη διαχείριση αποβλήτων και νερού.
Τον Μάιο καταθέσαμε το αίτημα για την τρίτη δόση, ύψους 1,72 δισ., και αναμένουμε την εκταμίευση μετά τον έλεγχο πως καλύψαμε τα προαπαιτούμενα. Τα δύσκολα αρχίζουν με την επόμενη, τέταρτη δόση, το αίτημα για τη λήψη της οποίας θα υποβληθεί μέσα στους επόμενους μήνες από τη νέα ηγεσία του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών και τη νέα διοίκηση της αυτοτελούς υπηρεσίας του Ταμείου Ανάκαμψης. Ενώ για την πρώτη δόση έπρεπε να καλύψουμε 15 ορόσημα και για τη δεύτερη 28, για την τρίτη δόση αυξήθηκαν σε 39 και για την τέταρτη πλησιάζουν τα 35.
Αν και η Ελλάδα μπορεί να υποβάλει αίτημα για την τέταρτη δόση εντός εξαμήνου, για να εκταμιευθεί το ποσό πρέπει να έχει καλύψει δύσκολα ορόσημα, που δεν απαιτούν μια απλή τροπολογία ή άλλη νομοθετική ρύθμιση. Για να πάρουμε την επόμενη δόση, για παράδειγμα, πρέπει να έχει υπογραφεί η σύμβαση παραχώρησης του βασικού τμήματος (Κίσσαμος – Ηράκλειο) του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ). Για τη μεγάλη σύμβαση έχουν υποβληθεί τρεις δεσμευτικές προσφορές, αλλά θα χρειαστούν μήνες μέχρι την υπογραφή της. Πρέπει, επίσης, να έχει ανατεθεί η (πρώτη) σύμβαση με Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) για την ανάταξη και συντήρηση του σιδηροδρομικού δικτύου στη Βόρεια Ελλάδα. Πιο δύσκολη φαντάζει η ανάθεση των δύο άλλων συμβάσεων (δεν έχουν καν προκηρυχθεί οι διαγωνισμοί, αφού υπάρχουν δεύτερες σκέψεις σε κυβέρνηση και Κομισιόν) για τον άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη και το δίκτυο Πελοποννήσου.
Για να ζητήσουμε την τέταρτη δόση πρέπει, επίσης, να έχουν ανατεθεί οι συμβάσεις για το έργο αποκατάστασης των 100.000 στρεμμάτων στις περιοχές Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΔΑΜ). Πρόκειται για το έργο αποκατάστασης των περιοχών των λιγνιτορυχείων της ΔΕΗ, σε Κοζάνη, Φλώρινα και Μεγαλόπολη. Οι εκτάσεις αυτές ήδη μεταβιβάστηκαν στην Ελληνική Εταιρεία Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΕΛΕΔΑΜ) ΑΕ, που συστάθηκε πρόσφατα. Το έργο της αποκατάστασης των πρώην λιγνιτορυχείων της ΔΕΗ θα χρηματοδοτηθεί με 200,8 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης (162 εκατ. ευρώ), αλλά και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) (38,9 εκατ. ευρώ). Προς το παρόν δεν έχουν προκηρυχθεί οι διαγωνισμοί.
Κάποια άλλα ορόσημα, όπως π.χ. η ανάθεση σύμβασης για τον ποδηλατόδρομο στην Αθηναϊκή Ριβιέρα, μάλλον πρέπει να αλλάξουν, αφού το σχέδιο του ποδηλατόδρομου, που είχε ανακοινωθεί από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, κάπου έχει σκαλώσει! Ορισμένοι φωτογραφίζουν το Ελληνικό και άλλες επενδύσεις στο παραλιακό μέτωπο της Αττικής ως αιτία για την αναβολή ή την αλλαγή σχεδίων. Το ίδιο ισχύει και για το ορόσημο της τέταρτης δόσης, που αφορά το υποθαλάσσιο καλώδιο που θα συνδέει τα νησιά του Αιγαίου. Προβλεπόταν πως για να πάρουμε την τέταρτη δόση έπρεπε να έχουμε αναθέσει τη σύμβαση, όταν στην πορεία τα σχέδια μεταβλήθηκαν και η κυβέρνηση θα περιμένει να δει ποιες επενδύσεις θα κάνουν οι ιδιώτες πάροχοι τηλεπικοινωνιών, ώστε να τις συμπληρώσει.
Εκτός Ταμείου Ανάκαμψης βρίσκεται πλέον και το έργο «5G Corridors» για την ανάπτυξη υποδομής κινητής τηλεφωνίας πέμπτης γενιάς στο εθνικό οδικό δίκτυο, ώστε να υποστηρίζεται αυτόνομη οδήγηση φορτηγών κ.λπ., αφού κυβέρνηση και Κομισιόν θεώρησαν πως πρόκειται για δύσκολη άσκηση. Με βάση την αρχική συμφωνία, για να πάρουμε την τέταρτη δόση έπρεπε να έχουμε αναθέσει και τη σύμβαση του «5G Corridors». Στην επικείμενη αναθεώρηση του Ταμείου Ανάκαμψης θα βγει από τον κατάλογο των έργων και θα αντικατασταθεί με άλλα. Το ίδιο ισχύει και για το έργο των «Ηλεκτρονικών Διοδίων», η τύχη του οποίου αγνοείται, αν και στην αρχική συμφωνία με την Κομισιόν προβλεπόταν πως η ανάθεση της σύμβασης είναι προαπαιτούμενο για την τέταρτη δόση.
Για να λάβουμε την τέταρτη δόση πρέπει επίσης να έχουν ολοκληρωθεί δύο έργα για την τεχνολογική αναβάθμιση της Δικαιοσύνης (συστήματα τήρησης αρχείων δικαστηρίων και αναβαθμίσεις των πληροφοριακών συστημάτων για την απονομή δικαιοσύνης), που έχουν μεν ανατεθεί, αλλά είναι σε αρχικό στάδιο. Μόνο με θαύμα θα καλυφθούν και τα ορόσημα για την ψηφιοποίηση εγγράφων σε κρίσιμους τομείς (από τα Υποθηκοφυλακεία μέχρι την Υγεία), καθώς ακόμα και σήμερα εκκρεμεί η εκκίνηση κάποιων από τους οκτώ-εννέα μεγάλους διαγωνισμούς.
Σε πολλά έργα του Ταμείου Ανάκαμψης δύσκολα θα τηρηθούν τα «ενδεικτικά χρονοδιαγράμματα» που προβλέπει η συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ειδικά σε έργα του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) θα χρειαστούν θαύματα από τη νέα ηγεσία υπό τον Θεόδ. Σκυλακάκη, ο οποίος γνωρίζει από πρώτο χέρι τα συμφωνηθέντα. Τέτοια παραδείγματα είναι το δίκτυο των 8.700 σταθμών φόρτισης, η επιλογή των βιομηχανικών μονάδων που θα στηριχθούν από το πρόγραμμα «Produc-E Green», οι ανακαινίσεις στο πλαίσιο των προγραμμάτων «Εξοικονομώ», η επιλογή 210 κτιρίων του Δημοσίου στα οποία θα γίνουν παρεμβάσεις ενεργειακής εξοικονόμησης κ.λπ. Το ίδιο ισχύει και για πλήθος άλλων διαγωνισμών, στους οποίους δεν θα τηρηθούν τα «ενδεικτικά χρονοδιαγράμματα», που προέβλεπαν υπογραφή συμβάσεων μέχρι το τέλος του 2023, όπως π.χ. η ύδρευση της Κέρκυρας με ΣΔΙΤ, τα ΣΔΙΤ για τα δίκτυα ύδρευσης και άρδευσης σε άλλες περιοχές κ.λπ.
Γιατί προβλεπόταν υπογραφή συμβάσεων μέχρι το τέλος του 2023; Μα για να έχουν ολοκληρωθεί εγκαίρως τα έργα μέχρι τα μέσα του 2026, οπότε και λήγει το Ταμείο Ανάκαμψης, και να μη χαθούν τα κονδύλια. Βέβαια, η Ελλάδα, όπως και κάποια άλλα κράτη-μέλη, ευελπιστούν σε παράταση, τόσο για την τήρηση κάποιων οροσήμων, όσο και για τη λήξη του Ταμείου Ανάκαμψης. Επικαλούνται τα προβλήματα που προκάλεσε η πανδημία, τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού και την εκτίναξη κόστους σε πρώτες ύλες και υλικά. Χωρίς την παράταση πολλά από τα ελληνικά έργα κινδυνεύουν να μείνουν στα χαρτιά, με βάση την εμπειρία από την πρώτη τριετία του Ταμείου Ανάκαμψης.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
