THEPOWERGAME
Γνώριμός μας στην Ελλάδα, από την θητεία του ως Επιτρόπου Οικονομικών στην Κομισιόν (2004-2014) την ταραγμένη περίοδο της ελληνικής κρίσης, ο Χοακίν Αλμούνια είναι σήμερα Πρόεδρος του Κέντρου Ευρωπαϊκών Μελετών (CEPS) και, βεβαίως, κοντά στα κέντρα λήψης αποφάσεων στις Βρυξέλλες. Ο κ. Αλμούνια, που θα είναι ομιλητής στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, στις 10-15 Μαΐου, μιλάει για τις επιπτώσεις της πανδημίας στη συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και τις παρενέργειες στην ελληνική οικονομία. Μιλώντας αποκλειστικά στο powergame.gr και τον Ευτύχη Παλλήκαρη, εκτιμά τους κινδύνους από το ενδεχόμενο αναθέρμανσης του πληθωρισμού και αύξησης των επιτοκίων στις ΗΠΑ, για τις συνθήκες δανεισμού και τις προοπτικές διαχείρισης του ελληνικού χρέους, θεωρώντας ότι παρά την κρίση, η ελληνική οικονομία δεν κινδυνεύει από την επιβολή ενός νέου μνημονίου την επόμενη μέρα της κρίσης.
Δεν υπάρχει περίπτωση η Ελλάδα να οδηγηθεί ξανά σε μνημόνιο
«Δεν υπάρχει περίπτωση», επισημαίνει. «Οι συνθήκες στις χρηματαγορές είναι σήμερα εμφανώς καλύτερες. Επίσης, η Ελλάδα έχει ένα οδικό χάρτη εξόφλησης του χρέους για τα επόμενα 30 χρόνια, με ικανοποιητικούς όρους. Οι όροι δανεισμού στις χρηματαγορές είναι ικανοποιητικοί και δεν πιστεύω ότι θα έχουμε άνοδο των επιτοκίων αναφοράς». Υπενθυμίζει ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ECB) σε ό,τι αφορά σε αρκετές χώρες αλλά ιδιαίτερα στην Ελλάδα, αγοράζει χρέος στη δευτερεύουσα αγορά. «Συνεπώς, οι προϋποθέσεις για τη χώρα σας είναι θετικές και δεν θεωρώ ότι η εικόνα αυτή θα αλλάξει στο προσεχές μέλλον. Βεβαίως πάντα το υψηλό χρέος είναι πρόβλημα για μια χώρα αλλά τώρα οι όροι αποπληρωμής και αναδιάρθρωσης του χρέους δεν έχουν σχέση με ό,τι ίσχυε πριν από 10 ή 12 χρόνια».
Δεν είναι εφικτό το κούρεμα του ελληνικού χρέους
Ο κ. Αλμούνια δεν θεωρεί ρεαλιστικές τις προτάσεις για διαγραφή χρέους. «Ειδικά για την Ελλάδα και το δημόσιο χρέος, θεωρώ ότι με τα προηγούμενα προγράμματα έχει πετύχει καλούς όρους αποπληρωμής. Κι αυτό, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι διεθνείς χρηματαγορές είναι ευνοϊκές για την Ελλάδα σε ό,τι αφορά τον δανεισμό με ικανοποιητικούς όρους. Δεν είναι εφικτό το κούρεμα χρέους, κι αυτό δεν αφορά μόνο την Ελλάδα αλλά και την πλειοψηφία των χωρών παγκοσμίως». Επιπλέον υπενθυμίζει ότι θεσμικά η ΕΚΤ δεν μπορεί να ακυρώσει τα χρέη ενώ και ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης (ESM) κατέχει επίσης μέρος του ελληνικού χρέους. Τι μπορεί να γίνει εναλλακτικά; «Μια επαναδιαπραγμάτευση των προϋποθέσεων αποπληρωμής είναι εφικτή. Συνεπώς, υπάρχουν περιθώρια αντιμετώπισης των εμποδίων για την εξυπηρέτηση του ελληνικού χρέους τα προσεχή χρόνια και αυτό είναι ένα παράθυρο ευκαιρίας σε συνδυασμό με το άνοιγμα των αγορών για την Ελλάδα. Συμπερασματικά, θεωρώ ότι ενδεχόμενο haircut θα δημιουργούσε σοβαρές δυσκολίες στη διαχείριση ή επαναδιαπραγμάτευση του χρέους».
Αναπόφευκτα, η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από το θέμα της πανδημίας και την στρατηγική της Ε.Ε. στα θέματα της διαχείρισης της οικονομικής κρίσης αλλά και της προμήθειας των εμβολίων. «Από τη μια μεριά, η Ε.Ε. είχε μια άμεση αντίδραση σχεδόν από την αρχή της πανδημίας με την υιοθέτηση νέων εργαλείων, κυρίως με την υιοθέτηση τον περασμένο Ιούλιο του προγράμματος Next Generation EU. Αυτή η εξέλιξη μπορεί να δημιουργήσει για το μέλλον νέα εργαλεία για την βελτίωση της αποτελεσματικότητας της νομισματικής ένωσης». Κατά τον κ. Αλμούνια, μένει να φανεί πώς θα αξιοποιηθούν στο προσεχές μέλλον τα νέα εργαλεία. Προς το παρόν, ο επόμενος σταθμός είναι εάν η Κομισιόν μέχρι τα τέλη Απριλίου θα κάνει αποδεκτά τα εξειδικευμένα προγράμματα των χωρών-μελών. «Εάν αυτά γίνουν αποδεκτά, τότε τα κεφάλαια μπορούν να αρχίσουν να προωθούνται από το δεύτερο εξάμηνο του 2021 και με ορίζοντα διετίας. Είναι δύσκολο, αλλά είμαι αισιόδοξος για την δομική ενίσχυση των οικονομιών μας, την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας με τη δυναμική της ανάπτυξης».
Από την άλλη όμως κατά τον κ. Αλμούνια, το μεγάλο πρόβλημα που ανέκυψε είναι οι χειρισμοί για την προμήθεια των εμβολίων. «Η ΕΕ ναι μεν υιοθέτησε έγκαιρα μια στρατηγική προμήθειας εμβολίων, αλλά η διαχείριση και οι ανταγωνισμοί οδήγησαν σε μια παταγώδη αποτυχία. Τώρα είμαστε αντιμέτωποι με μεγάλες δυσκολίες και καθυστερήσεις στην εφαρμογή της στρατηγικής των εμβολιασμών Θα αναφέρω μόνο τον παράγοντα του ανταγωνισμού διεθνώς, καθώς άλλες χώρες που έσπευσαν και αυτές να προμηθευτούν εμβόλια, έφεραν εμπόδια στην Ε.Ε. Η Ε.Ε. δεν επέλεξε τις υψηλότερες τιμές αγοράς των εμβολίων αλλά τις χαμηλότερες, και αυτό οδήγησε τις φαρμακευτικές εταιρείες να στραφούν στις καλύτερες προσφορές». Υπάρχουν βεβαίως και οι διαμάχες με την Astrazeneca, που οδήγησαν σε μεγάλες καθυστερήσεις οπότε η ευχή του κ. Αλμούνια είναι να επιτευχθεί ο στόχος που τέθηκε και από την πρόσφατη Σύνοδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον εμβολιασμό του 70% του πληθυσμού μέχρι το τέλος του καλοκαιριού.
Ο πραγματικός κίνδυνος για την Ευρώπη είναι τα πολύ χαμηλά επιτόκια
Σε ό,τι αφορά στα νέα από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ο κ. Αλμούνια σημειώνει ότι «πάντα υπάρχει βεβαίως το ρίσκο της “μόλυνσης”. Ας θυμηθούμε ότι όταν ξέσπασε η προηγούμενη κρίση στις ΗΠΑ, πολλοί θεώρησαν ότι δεν θα εξαπλωνόταν στην Ευρώπη και διαψεύστηκαν βεβαίως. Δεν χρειάστηκαν παρά μερικοί μήνες για να συνειδητοποιηθεί ότι είχαμε “εισαγάγει” στην Ευρώπη τα ρίσκα της αμερικανικής οικονομίας. Συνεπώς, ναι, υπάρχει ο κίνδυνος της αύξησης του πληθωρισμού στις ΗΠΑ με της “μετάδοσής” του στην Ευρώπη. Η αύξηση των επιτοκίων επίσης στις ΗΠΑ μπορεί να έχει συνέπειες, αλλά τώρα κατά την άποψή μου, ο πραγματικός κίνδυνος για την Ευρώπη είναι το πολύ χαμηλό επίπεδο των επιτοκίων αναφοράς». Ο κ. Αλμούνια εκτιμά ότι τα αρνητικά επιτόκια είναι που δημιουργούν το μεγαλύτερο πρόβλημα κυρίως στην ισορροπία των τραπεζών, δυσχεραίνοντας τις δυνατότητες ανακεφαλαιοποίησής τους. «Ωστόσο κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι θα γίνει με τα επιτόκια σε έναν ή δύο χρόνια. Προς το παρόν, ας εκμεταλλευτούμε τη συγκυρία των χαμηλών επιτοκίων». Ουδέν κακόν αμιγές καλού…
Και οι ελληνικές τράπεζες; Πώς θα πορευτούν στις σημερινές συνθήκες; «Η ανακεφαλαίωση των ελληνικών τραπεζών είναι συνάρτηση της πιο αποτελεσματικής τους λειτουργίας, η μείωση των κινδύνων που δεν ευνοούν την ανακεφαλαίωση είναι το κύριο πρόβλημα. H ενίσχυση του τραπεζικού συστήματος στην Ελλάδα είναι απαραίτητη για την χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας, την προσέλκυση επενδυτών».
Ζητήσαμε, αντί επιλόγου, την άποψη του πρώην επιτρόπου για το τι πρέπει να γίνει, ώστε ακριβώς να ανάψει το πράσινο φως για επενδύσεις στη χώρα, ιδιαίτερα μετά το κύμα της πανδημίας. «Έχουμε δεδομένη την εμπειρία του παρελθόντος- όχι μόνο για την κρίση από το 2009 και μετά, αλλά και για τα σοβαρά λάθη που είχαν προηγηθεί στη διαχείριση της ελληνικής οικονομίας. Αυτά τα μαθήματα δεν πρέπει να ξεχαστούν. Και αυτό είναι το καλύτερο κίνητρο για την προσέλκυση επενδυτών, εγχώριων και ξένων». Ο κ. Αλμούνια επισημαίνει πως ένα από τα προβλήματα του τελευταίου προγράμματος του ESM για την Ελλάδα (2015-2018) ήταν ότι οι δημοσιονομικοί στόχοι-κυρίως για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5%- δημιούργησαν μια κατάσταση που ευνόησε την μείωση των δημόσιων επενδύσεων για τη διατήρηση των τρεχουσών δαπανών. Κατά την περίοδο του προγράμματος, ήταν δύσκολη η προσέλκυση επενδύσεων εφόσον οι τράπεζες δεν έλυσαν τα δομικά τους προβλήματα. «Συνεπώς, η εξυγίανσή και ανακεφαλαιοποίησή τους είναι το κλειδί για την χρηματοδότηση επενδύσεων τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό».
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
