THEPOWERGAME
Σε δύο μεγάλες αλλαγές που εκτιμάται ότι θα επηρεάσουν συνολικά την αγορά φρούτων και λαχανικών στην ΕΕ, συνολικής αξίας 95,6 δισ. ευρώ το 2022, προχωρεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, αφενός χαλαρώνοντας τα πρότυπα για τα «άσχημα» οπωροκηπευτικά, αφετέρου αυξάνοντας τη μίνιμουμ ποσότητα φρούτων στις μαρμελάδες. Στόχος, να στηριχθεί η ευρωπαϊκή παραγωγή, αλλά και να βρουν πιο προσιτές τιμές οι καταναλωτές σε περιβάλλον υψηλού πληθωρισμού στα τρόφιμα στο σύνολο των ΕΕ-27.
Σήμερα υπολογίζεται ότι περίπου το 30% συγκεκριμένων φρούτων και λαχανικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση (όπως μήλα, εσπεριδοειδή, ακτινίδια, μαρούλια, ροδάκινα και νεκταρίνια, αχλάδια, φράουλες, πιπεριές, επιτραπέζια σταφύλια και ντομάτες) δεν πληρούν τα υφιστάμενα πρότυπα εμπορίας, με αποτέλεσμα είτε να καταλήγουν να γίνουν ζωοτροφές, είτε να απορρίπτονται στο περιβάλλον, με αποτέλεσμα τόσο τη σπατάλη πολύτιμων πόρων, όσο και την οικονομική ζημία για τους παραγωγούς.
Τα συγκεκριμένα φρούτα και λαχανικά, αν και έχουν εξωτερικά ελαττώματα (όπως ασύνηθες μέγεθος) ή είναι μικρότερα του μεγέθους που ζητεί η αγορά και προτιμούν οι καταναλωτές, εντούτοις θεωρούνται κατάλληλα για κατανάλωση και με βάση την αλλαγή που προωθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα εξαιρούνται από τα υφιστάμενα πρότυπα, εφόσον πωλούνται τοπικά και απευθείας από τους παραγωγούς στους καταναλωτές. Επιπρόσθετα, ορισμένα προϊόντα που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές ή άλλες εξαιρετικές περιστάσεις μπορούν επίσης να πωλούνται, εφόσον είναι ασφαλή για κατανάλωση.
Κατά την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η αξιοποίηση των εν λόγω φρούτων και λαχανικών θα μπορούσε να προσφέρει στους καταναλωτές περισσότερες ευκαιρίες να αγοράζουν νωπά φρούτα και λαχανικά σε πιο προσιτές τιμές και να ωφελήσει τους παραγωγούς που δραστηριοποιούνται σε βραχείες αλυσίδες εφοδιασμού.
Αλλαγές σε μαρμελάδες και χυμούς φρούτων
Παράλληλα, προβλέπεται να αυξηθεί η περιεκτικότητα των μαρμελάδων σε φρούτα από 350 γραμμάρια σε 450 γραμμάρια τουλάχιστον (σε 550 γραμμάρια για τη μαρμελάδα εξαιρετικής ποιότητας) ανά κιλό τελικού προϊόντος.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, «με τη γενική αύξηση της περιεκτικότητας σε φρούτα, θα προσφέρεται στους καταναλωτές ένα προϊόν με λιγότερα ελεύθερα σάκχαρα και περισσότερα φρούτα απ’ ό,τι σήμερα». Ο αγγλικός όρος «marmalade», του οποίου η χρήση μέχρι σήμερα επιτρέπεται μόνο για τις μαρμελάδες εσπεριδοειδών, θα μπορεί πλέον να χρησιμοποιείται για όλες τις μαρμελάδες, ώστε να είναι δυνατή η προσαρμογή της ονομασίας του προϊόντος στη συνηθέστερη τοπική πρακτική.
Όσον αφορά τους χυμούς φρούτων, θα μπορούν να φέρουν την ένδειξη «χωρίς πρόσθετα σάκχαρα», για να διευκρινιστεί ότι, σε αντίθεση με τα νέκταρ φρούτων, οι χυμοί φρούτων δεν μπορούν εξ ορισμού να περιέχουν πρόσθετα σάκχαρα -χαρακτηριστικό το οποίο δεν γνωρίζουν οι περισσότεροι καταναλωτές. Επιπλέον, για να αντιμετωπιστεί η αυξανόμενη ζήτηση των καταναλωτών για προϊόντα με χαμηλότερη περιεκτικότητα σε σάκχαρα, θα επιτρέπεται να αναγράφεται στην ετικέτα των χυμών φρούτων με νέα σύνθεση η ένδειξη «χυμός φρούτων με μειωμένη περιεκτικότητα σε σάκχαρα».
Στόχος (και), ο πληθωρισμός
Αξιολογώντας την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, παράγοντες της ελληνικής αγοράς φρούτων και λαχανικών διαβλέπουν ως κινητήριο δύναμη περισσότερο τη μάχη για τιθάσευση του πληθωρισμού, καθώς, όπως τονίζουν, «παρά τις διακηρύξεις για στήριξη της ευρωπαϊκής παραγωγής, η αύξηση της προσφοράς φρούτων και λαχανικών σε περιβάλλον υποκατανάλωσης (σ.σ.: η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών στην ΕΕ είναι φέτος μειωμένη κατά περίπου 10%) είναι προφανές ότι θα οδηγήσει σε περαιτέρω πιέσεις στις τιμές παραγωγού».
Ταυτόχρονα, θεωρούν ότι καθώς τα πρότυπα που ισχύουν είναι τα ίδια τόσο για τα εγχωρίως παραγόμενα, όσο και τα εισαγόμενα προϊόντα (σ.σ.: ένας από τους λόγους, άλλωστε, για τους οποίους θεσπίστηκαν τα πρότυπα ήταν για τη διευκόλυνση του διεθνούς εμπορίου), και με δεδομένο ότι τα εισαγόμενα είναι κατά τεκμήριο φθηνότερα, τότε ελλοχεύει ο κίνδυνος για αύξηση των εισαγωγών από τρίτες χώρες, με αποτέλεσμα και πάλι τη συμπίεση των τιμών παραγωγού.
Μάχη για την αγορά των 95,6 δισ. ευρώ
Ο τομέας των φρούτων και λαχανικών είναι από τους σημαντικότερους στην αγορά αγροδιατροφικών προϊόντων στην ΕΕ, τόσο για τους καταναλωτές, καθώς ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) συστήνει μίνιμουμ κατανάλωση 450 γραμμαρίων την ημέρα, όσο και τους παραγωγούς, μεταποιητές και εμπόρους, καθώς ο τζίρος το 2022 ανήλθε στα 95,6 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 73,4 δισ. ευρώ ήταν η ευρωπαϊκή παραγωγή (14% της συνολικής αγροτικής παραγωγής) και 22,2 δισ. ευρώ οι εισαγωγές φρούτων και ξηρών καρπών.