THEPOWERGAME
Δομικές αλλαγές στην αγορά γεωργικών εφοδίων φέρνει η μεγάλη ανατροπή στις τιμές των λιπασμάτων στη φετινή σεζόν, με επίκεντρο την ουρία (κατέχει την πρώτη θέση στην κατανάλωση από τα αζωτούχα λιπάσματα), η τιμή της οποίας έχει καταρρεύσει από τα 800-900 δολάρια τον τόνο το φθινόπωρο στα επίπεδα των 400-450 δoλ./τόνο (τιμή FOB – στο λιμάνι προέλευσης), με αποτέλεσμα εταιρείες και καταστήματα αγροτικών εφοδίων, που έχουν προμηθευτεί μεγάλες ποσότητες στα ψηλά, να αναγκάζονται τώρα να τη διαθέσουν εγγράφοντας ζημίες.
«Θα χαθούν εκατομμύρια ευρώ φέτος», εκτιμά μιλώντας στο powergame.gr πολύπειρος γνώστης της αγοράς λιπασμάτων, ο τζίρος της οποίας είχε ανέλθει πέρυσι στα 570 εκατ. ευρώ, αναφέροντας ότι τόσο οι εταιρείες όσο και τα καταστήματα γεωργικών εφοδίων έχουν προμηθευτεί μεγάλες ποσότητες ουρίας, καθώς η βασική εκτίμηση στην αγορά τo περασμένο φθινόπωρο ήταν ότι τον χειμώνα η τιμή της ουρίας θα κινούνταν ανοδικά, ξεπερνώντας τα 1.000 δολ./τόν., ενώ θα υπήρχε και έλλειψη.
Οι εκτιμήσεις αυτές βασίζονταν στις αντίστοιχες εκτιμήσεις για την ανοδική πορεία της τιμής του φυσικού αερίου (αποτελεί την πρώτη ύλη για την παραγωγή λιπασμάτων), καθώς τότε θεωρούνταν δεδομένη η αύξηση της ζήτησης για θέρμανση τους χειμερινούς μήνες και ήταν διάχυτη η ανησυχία για ελλείψεις στην Ευρώπη λόγω της διακοπής τροφοδοσίας σε ορυκτά καύσιμα από τη Ρωσία. Τότε, μάλιστα, εξετάζονταν και σενάρια περικοπών στην τροφοδοσία με φυσικό αέριο ενεργοβόρων βιομηχανιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενδεχόμενο που θα οδηγούσε σε περαιτέρω μειώσεις στην ευρωπαϊκή παραγωγή λιπασμάτων.
Με βάση αυτές τις εκτιμήσεις, το φθινόπωρο, πέραν της παραγωγής σε ευρωπαϊκό επίπεδο, έγιναν μαζικές εισαγωγές λιπασμάτων από κάθε γωνιά του πλανήτη: από τις ΗΠΑ έως την Κίνα και την Ινδονησία και βεβαίως την Αφρική, κυρίως την Αίγυπτο, χώρα από την οποία κατ’ εξοχήν προμηθεύεται λιπάσματα η ελληνική αγορά.
Ωστόσο, οι εκτιμήσεις διαψεύστηκαν και μάλιστα πανηγυρικά: η τιμή του φυσικού αερίου κατρακύλησε σε χαμηλότερα επίπεδα και από την προπολεμική περίοδο, λόγω αφενός του (ανέλπιστα) ήπιου χειμώνα, αλλά και αφετέρου της έγκαιρης διασφάλισης των απαιτούμενων ποσοτήτων φυσικού αερίου, συμπαρασύροντας μαζί της τις τιμές βασικών (όχι όλων στον ίδιο βαθμό) λιπασμάτων.
Η τιμή της ουρίας ήταν αυτή που υποχώρησε περισσότερο, στα επίπεδα των 400-450 δολ./τόν., με αποτέλεσμα οι εταιρείες που είχαν παραγάγει ή προμηθευτεί λιπάσματα το φθινόπωρο στην τιμή στα 800- 900 δολ/τόν. να έχουν τώρα στις αποθήκες τους μεγάλες ποσότητες «ακριβών» λιπασμάτων, ενώ πλέον παράγονται -και μπορούν να τα προμηθευτούν- αρκετά φθηνότερα.
Αντίθετα προς την ουρία, πάντως, οι τιμές φωσφόρου και καλίου έχουν μεν υποχωρήσει, αλλά πολύ λιγότερο, της τάξης των 100 δολ./τόνο. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο δείκτης ουρία/DAP (φωσφορικό διαμμώνιο – το πρώτο σε χρήση φωσφορικό λίπασμα) πριν από λίγες ημέρες είχε φθάσει ακόμη και στο 0,54:1, πολύ κάτω από το 0,81:1, που αποτελεί τον μέσο όρο της τελευταίας 20ετίας (στις αρχές Ιανουαρίου ήταν 0,67:1).
Στα επίπεδα των 600-700 ευρώ/τόνο η ουρία στην ελληνική αγορά
Ίδια εικόνα και στην ελληνική αγορά, όπου η ουρία έχει υποχωρήσει τώρα στα επίπεδα των 600-700 ευρώ/τόνο (η λιανική τιμή κυμαίνεται ανάλογα με την εμπορική πολιτική κάθε εταιρείας και καταστήματος και συναρτάται με τον τρόπο πληρωμής), καθώς οι προαναφερθείσες τιμές (των 400-450 δολ.) είναι FOB (free on board), δηλαδή είναι οι τιμές στο λιμάνι προέλευσης, με τον αγοραστή να επιβαρύνεται τα έξοδα ενσάκισης και μεταφοράς, ενώ στην τιμή θα πρέπει να υπολογιστεί το ποσοστό κέρδους στη χονδρική και τη λιανική, καθώς και φόροι/δασμοί. Επισημαίνεται ότι απαιτείται διάστημα αρκετών εβδομάδων από την ημέρα που θα παραχθεί το λίπασμα μέχρι την ημέρα που θα φθάσει στον παραγωγό. Τόσο είναι συνεπώς και το διάστημα που απαιτείται για να έλθουν στην αγορά και οι νέες -μειωμένες- τιμές.
Συνυπολογιζομένων, πάντως, όλων αυτών των δεδομένων, η μείωση στις τιμές των λιπασμάτων είναι αισθητή κι έτσι οι εταιρείες καλούνται σε μια άκρως ανταγωνιστική αγορά, όπως η ελληνική, να διαθέσουν με ζημία τα λιπάσματα που προμηθεύτηκαν σε υψηλότερα επίπεδα.
Κάτι αντίστοιχο ισχύει και για τα καταστήματα αγροτικών εφοδίων, που τα περισσότερα, αν όχι όλα, προχώρησαν σε προμήθεια λιπασμάτων στα υψηλά επίπεδα τιμών του φθινοπώρου, με αντίστοιχο σκεπτικό.
Το… μουαγιέν και το άγνωστο βάθος της πτώσης
Σε κάποιες περιπτώσεις παρατηρείται η γνωστή από το χρηματιστήριο πρακτική του… μουαγιέν, δηλαδή κάποιες εταιρείες και καταστήματα αγοράζουν τώρα φθηνότερα λιπάσματα ώστε να ρίξουν τον μέσο όρο αγοράς. Κατ’ αυτόν τον τρόπο επιχειρούν να μειώσουν τις ζημίες κατά την πώληση, κίνηση με αβέβαιο ή και περιορισμένο αποτέλεσμα, πολύ περισσότερο εάν οι τιμές των λιπασμάτων συνεχίσουν την καθοδική τους πορεία -την περασμένη Παρασκευή η τιμή της ουρίας Αιγύπτου – FOB είχε κατρακυλήσει στα 391 δολ/τόν.
Ο κίνδυνος για «κανόνια» και η είσοδος νέων παικτών στην αγορά
Ούτως ή άλλως, οι αγορές επιπλέον ποσοτήτων λιπασμάτων, ακόμη κι αν ξεπερασθεί ο σκόπελος της εξεύρεσης των κατάλληλων χώρων για την αποθήκευση πολλών χιλιάδων τόνων, επιβαρύνουν την ήδη επιβαρυμένη θέση των πιο αδύναμων κρίκων στην αγορά, ήτοι των μικρών καταστημάτων αγροτικών εφοδίων. Πολύ περισσότερο, καθώς σε μεγάλο ποσοστό οι αγρότες τηρούν στάση αναμονής, μεταθέτοντας τις αγορές τους ακριβώς στο «παρά 1», προσδοκώντας να επωφεληθούν από πιθανές περαιτέρω μειώσεις τιμών.
Εάν συνυπολογισθεί ότι μειώνεται διαρκώς ο αριθμός των παραγωγών που πληρώνουν μετρητοίς επωφελούμενοι μεγάλης έκπτωσης (οι περισσότεροι εξοφλούν τα λιπάσματα στα αλώνια ή ακόμη και όταν εισπράττουν τις επιδοτήσεις, φθινόπωρο-χειμώνα), τότε στην αγορά θεωρούν ότι φέτος, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, είναι αυξημένος ο κίνδυνος για «κανόνια».
Άλλωστε, τα καταστήματα εφοδίων υφίστανται ολοένα και πιο έντονα τον ανταγωνισμό στις αροτραίες καλλιέργειες από εμπορικές και μεταποιητικές επιχειρήσεις, όπως εταιρείες εμπορίας δημητριακών και εκκοκκιστήρια, που αναλαμβάνουν να προμηθεύουν στους παραγωγούς με τους οποίους συνεργάζονται τις αναγκαίες για την καλλιέργεια εισροές (σπόρους, λιπάσματα και φυτοπροστατευτικά προϊόντα).
Πρόκειται για εταιρείες με μεγάλο ετήσιο κύκλο εργασιών, ισχυρή ρευστότητα, ανοιχτή γραμμή χρηματοδότησης από το τραπεζικό σύστημα και μεγάλο δίκτυο παραγωγών, στους οποίους παρέχουν χωρίς επιβάρυνση τις εισροές κατά την έναρξη της καλλιεργητικής περιόδου, με την εξόφληση να γίνεται κατά τη συγκομιδή.
Αντί, δηλαδή, οι εν λόγω εταιρείες να δίνουν προκαταβολές στους παραγωγούς-συνεργάτες τους ώστε εκείνοι να προμηθευτούν εισροές από τα καταστήματα εφοδίων, προμηθεύονται οι ίδιες τις εισροές απευθείας από τις εταιρείες εμπορίας-παραγωγής και τις διανέμουν στους αγρότες, αναλαμβάνοντας στην ουσία ρόλο χρηματοδότη των παραγωγών και ενδυναμώνοντας τις σχέσεις τους μαζί τους.
Πρόκειται για πρακτική που άλλοι τη βλέπουν θετικά, θεωρώντας ότι εξυπηρετεί τους αγρότες και μάλιστα σε μια δύσκολη συγκυρία, άλλοι, όμως, θεωρούν ότι εκ των πραγμάτων ενισχύεται ακόμη περισσότερο ο ρόλος των εταιρειών έναντι των παραγωγών, που ούτως ή άλλως είναι ο αδύναμος κρίκος στην παραγωγική αλυσίδα.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
