Το «άνοιγμα» της κινεζικής οικονομίας μετά την απόφαση των αρχών να άρουν τα αυστηρά περιοριστικά μέτρα, η αξιοσημείωτη πτώση των τιμών ενέργειας και η επιστροφή της αισιοδοξίας σε διάφορους κλάδους, είναι οι παράγοντες που ευθύνονται για την καλύτερη του αναμενομένου εκκίνηση στο 2023. Όμως η παγκόσμια οικονομία δεν έχει ακόμη ξεπεράσει τους υφάλους και πολύ γρήγορα το κλίμα θα μπορούσε να αντιστραφεί. Τα πάντα είναι ρευστά, ενδεχομένως λίγο περισσότερο στην Ευρώπη.
Τα στοιχεία για το ΑΕΠ της Ευρωζώνης ήρθαν την περασμένη Τετάρτη να επιβεβαιώσουν την εκτίμηση που είχαν εκφράσει αρκετοί αναλυτές, ότι η ευρωπαϊκή οικονομία σταμάτησε να αναπτύσσεται προς το τέλος του 2022. Ο καθένας μπορεί να ερμηνεύσει τα στοιχεία από τη δική του οπτική. Οι αισιόδοξοι υποστηρίζουν ότι η Ευρωζώνη με την κατά 0,1% οριακή ανάπτυξη του ΑΕΠ από τρίμηνο σε τρίμηνο απέφυγε την ύφεση. Αντιθέτως, οι πιο απαισιόδοξοι δηλώνουν πεπεισμένοι ότι η ύφεση στη ζώνη του κοινού νομίσματος έχει ήδη ξεκινήσει στις αρχές του 2023 γιατί αν δεν ήταν η κατά 3,5% ανάπτυξη του ΑΕΠ της Ιρλανδίας τότε θα είχαμε μηδενική ανάπτυξη στην Ευρώπη.
Το ΑΕΠ της Ευρωζώνης ολοκλήρωσε το περασμένο έτος 2,4% υψηλότερα από τα προ πανδημίας επίπεδα και 1,9% υψηλότερα από το δ’ τρίμηνο του 2021. Η ανάπτυξη επιβράδυνε στις περισσότερες από τις μεγαλύτερες οικονομίες, ενώ η παραγωγή συρρικνώθηκε στη Γερμανία και στην Ιταλία. Κατά συνέπεια, οι συνθήκες είναι αναμφίβολα καλύτερες από ότι ανέφεραν οι ζοφερές εκτιμήσεις των περασμένων μηνών και πλέον οι περισσότεροι συμφωνούν ότι τα χειρότερα αποφεύχθηκαν, τουλάχιστον προς το παρόν.
Ο παράγοντας που συνεχίζει να προκαλεί ανησυχία είναι η ακρίβεια. Ο ρυθμός αύξησης των τιμών συνεχίζει την πτωτική του πορεία, αλλά ειδικοί προειδοποιούν ότι πολύ δύσκολα θα δούμε τις τιμές στα ράφια των καταστημάτων να υποχωρούν. Άρα, τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά θα πρέπει να συνηθίσουν να ζουν με τα υφιστάμενα επίπεδα τιμών καθώς η αγορά εργασίας θα συνεχίζει να εμφανίζει σημάδια ανθεκτικότητας.
Στο σενάριο που οι συνθήκες δεν βελτιωθούν περαιτέρω ή επιδεινωθούν, η Ευρωζώνη θα υποχωρήσει σε ύφεση στο πρώτο εξάμηνο του 2023. Το βασικό σενάριο των αγορών σήμερα προβλέπει ότι η ύφεση κυρίως στις ανεπτυγμένες οικονομίες που έβλεπαν εδώ και μήνες οι αναλυτές, θα έρθει αλλά με καθυστέρηση λίγων μηνών γιατί η επίδραση των υψηλότερων επιτοκίων έχει αργήσει να φανεί στην οικονομική δραστηριότητα.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις των αναλυτών του ευρωσυστήματος, ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει στο 2% που είναι ο καθορισμένος από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στόχος, στο δεύτερο εξάμηνο του 2025 και ο δομικός πληθωρισμός που δεν λαμβάνει υπόψη τις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων θα παραμείνει υψηλότερα από το 2% έως το 2026.
Επομένως, η οικονομία της Ευρωζώνης έχει μπροστά της μία τριετία κατά την οποία οι τιμές όχι μόνο δεν θα υποχωρήσουν από τα σημερινά υψηλά επίπεδα αλλά θα συνεχίσουν να αυξάνονται με μη βιώσιμο τρόπο.
Έτσι αν οι μισθοί δεν ακολουθήσουν η ακρίβεια θα συνεχιστεί και η κατανάλωση θα παραμείνει σε χαμηλά επίπεδα και σε καμία περίπτωση τα δύσκολα δεν έχουν περάσει στην ευρωπαϊκή οικονομία και η επόμενη τριετία θα είναι χαμηλής ανάπτυξης. Τα πρόσφατα στοιχεία για το ΑΕΠ έδειξαν ότι η κατανάλωση σε πολλές χώρες της Ευρωζώνης αποδυναμώθηκε προς το τέλος του 2022, χάνοντας την ορμή που είχε αποκτήσει από το 2021 και το πρώτο εξάμηνο του 2022. Μαζί της, εκτιμάται ότι μειώθηκαν οι επενδύσεις και οι εισαγωγές, ενώ οι λιανικές πωλήσεις σημείωσαν πιο μεγάλη πτώση και η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε κατά 1,7% τον Δεκέμβριο. Η μικρή πτώση της βιομηχανικής παραγωγής θεωρείται ένα μικρό θαύμα δεδομένης της ενεργειακής κρίσης, ωστόσο επειδή θαύματα δεν συμβαίνουν συχνά, οι βιομηχανίες έντασης ενέργειας, όπως των χημικών και των βασικών μετάλλων, εμφανίζουν πτώση της παραγωγής άνω του 10%.
