THEPOWERGAME
O πόλεμος της ελιάς μεταξύ Μεσσήνιων και λοιπών ανά την Ελλάδα παραγωγών συνεχίζεται. Αφορά το ποιος έχει δικαίωμα να χρησιμοποιεί την ένδειξη «Καλαμάτα / Kalamata». Και όλα αυτά, γιατί με απόφαση του νυν υπουργού ΥΠΑΑΤ, Γιώργου Γεωργαντά, αλλά και του πρώην υπουργού, Ευάγγελου Αποστόλου, δικαίωμα της χρήσης του όρου «ελιές Καλαμών» έχουν και άλλες περιοχές που καλλιεργούν τη συγκεκριμένη ποικιλία.
Τι προηγήθηκε
Όπως αναφέρεται σε ρεπορτάζ της εφημερίδας «Απογευματινή», οι Μεσσήνιοι είχαν πετύχει να αναγνωριστεί ως ΠΟΠ (Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης) η επιτραπέζια ελιά με την ένδειξη «Καλαμάτα». Επειδή όμως η συγκεκριμένη ποικιλία καλλιεργείται σε πολλές περιοχές της χώρας, σημειώθηκαν έντονες αντιδράσεις από την Πανελλήνια Ένωση Μεταποιητών-Τυποποιητών Επιτραπέζιας Ελιάς (ΠΕΜΕΤΕ), τη Διεπαγγελματική Οργάνωση Επιτραπέζιας Ελιάς (ΔΟΕΠΕΛ), αλλά και την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, τα επιμελητήρια Αιτωλοακαρνανίας και Φθιώτιδας, τους δήμους Στυλίδας, Καμένων Βούρλων και Λοκρών.
Το 2018 ο Ευ. Αποστόλου ακύρωσε παλαιότερη απόφαση που αναγνώριζε τη χρήση του ονόματος «Καλαμάτα» μόνο για τη Μεσσηνία. Ο «Σύλλογος υπέρ των Μεσσηνιακών Ελαιοκομικών Προϊόντων Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης» προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο ξεκαθάρισε ότι αποκλειστικά μόνο οι Μεσσήνιοι καλλιεργητές, παραγωγοί κ.λπ. της ελιάς Καλαμών μπορούν να αναγράφουν στις συσκευασίες την ένδειξη «Καλαμάτα» («Kalamata»), ενώ οι παραγωγοί ελιάς της ποικιλίας αυτής σε άλλες περιοχές (εκτός Μεσσηνίας) θα αναγράφουν ποικιλία «Ελιές Καλαμών» και την περιοχή προέλευσης (π.χ. Αγρίνιο, Άμφισσα).
Η απόφαση ικανοποίησε τους Μεσσήνιους, οι οποίοι όμως δεν χάρηκαν για πολύ, καθώς ο Γ. Γεωργαντάς επανέφερε την απόφαση Αποστόλου. Έτσι, προσέφυγαν και πάλι στο ΣτΕ, το οποίο θα εξετάσει το θέμα στις 28 Μαρτίου. Οι φορείς επιδιώκουν την απαγόρευση κυκλοφορίας στην αγορά -με τη χρήση της εμπορικής ονομασίας «Kalamata olives»- όλων των ελαιοκάρπων που προέρχονται από ελαιόδενδρα της ποικιλίας «Καλαµάτα» ή «Καλαµών» ή «Αετονυχολιά» ή «Χονδρολιά» ή «Τσιγκέλι» ή «Αετονύχι» ή «Νυχάτη» ή «Κορακολιά» που καλλιεργούνται σε πολλές περιοχές της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδας και κυρίως στην Αιτωλοακαρνανία.
Αντιδράσεις
Από την πλευρά της, η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, η οποία έχει παρέμβει υπέρ των αποφάσεων Αποστόλου-Γεωργαντά, εκτιμά ότι «σε περίπτωση ακύρωσης της υπουργικής απόφασης θα πρέπει το προϊόν να αλλάξει την εμπορική ονομασία του, με αποτέλεσμα να μην αναγνωρίζεται από τους καταναλωτές των αγορών του εξωτερικού, γεγονός που θα έχει ως συνέπεια τη μείωση των ποσοτήτων του εμπορικού τύπου «Kalamata olives» που εξάγονται και προσπορίζουν στην χώρα -κατά κύριο, δε, λόγο στην περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας που κατέχει το μεγαλύτερο μερίδιο στην αγορά- πλέον των 200 εκατ. ευρώ».
Η παραγωγή έτοιμου προς κατανάλωση προϊόντος από ελαιόκαρπο της ποικιλίας Κάλαμων/Καλαμάτα σε μια κανονική χρονιά παραγωγής ανέρχεται, κατά μέσο όρο, σε περίπου 60.000-65.000 τόνους, με σχεδόν 2.000-3.000 τόνους να προέρχονται από την περιοχή της Καλαμάτας, ενώ οι υπόλοιπες ποσότητες προέρχονται από την Αιτωλοακαρνανία κυρίως και δευτερευόντως από Λακωνία και Φθιώτιδα.
Οι επικριτές της υπουργικής απόφασης εκτιμούν ότι απελευθερώνει ένα ισχυρό εθνικό brand name («Kalamata olives»), όχι μόνο σε επίπεδο Ελλάδας, αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο, προς όφελος κάθε τρίτου που παράγει και διακινεί ελιές ποικιλίας Καλαμών.
Δευτεραθλητές σε εξαγωγές επιτραπέζιας ελιάς το 2022
Εν τω μεταξύ, στα 600 εκατ. ευρώ υπολογίζονται οι εξαγωγές επιτραπέζιας ελιάς το 2022, οι οποίες διαγράφουν τα τελευταία χρόνια μια δυναμική πορεία. Σύμφωνα με τα προσωρινά διαχειριστικά στοιχεία της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Επιτραπέζιας Ελιάς (ΔΟΕΠΕΛ), «από τον Ιανουάριο έως τον Οκτώβριο του 2022, οι εξαγωγές επιτραπέζιων ελιών της χώρας έφτασαν σε αξία τα 565 εκατ. ευρώ και σε ποσότητα τους 193.000 τόνους, όταν το ίδιο διάστημα του 2021 οι ελληνικές εξαγωγές βρίσκονταν στα 456 εκατ. ευρώ και τους 217.000 τόνους αντίστοιχα. Με τα αποτελέσματα αυτά, η Ελλάδα καταλαμβάνει τη 2η θέση στην παγκόσμια κατάταξη στις εξαγωγές επιτραπέζιων ελιών».
Οι ελληνικές επιτραπέζιες ελιές εξάγονται σε ποσοστό άνω του 55% σε τρίτες χώρες, με τις αγορές της Ευρωπαϊκής Ένωσης να απορροφούν ποσοστό περίπου 40%-45% του όγκου των ελληνικών εξαγωγών.