THEPOWERGAME
Η μεγάλη συζήτηση για τις ελλείψεις φαρμάκων στην Ελλάδα, που έχει οδηγήσει και σε σκληρή κόντρα κυβέρνησης – αντιπολίτευσης, φέρνει στην επιφάνεια παλαιότερες προτάσεις για την online παρακολούθηση της διακίνησης κάθε συσκευασίας, από τη στιγμή που εισάγεται ή παράγεται στη χώρα μας μέχρι τη στιγμή που φτάνει στα χέρια ενός ασθενούς.
Στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου του υπουργού Υγείας, Θάνου Πλεύρη, τόσο ο υπουργός όσο και ο πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκου (ΕΟΦ), Δημ. Φιλίππου, υποστήριξαν πως οι παράλληλες εξαγωγές φαρμάκων δεν είναι η κύρια αιτία των σημερινών ελλείψεων, που αφορούν σκευάσματα που συνδέονται με την παρακεταμόλη, όπως αντιβιώσεις, αναπνευστικά και αποφρακτικά σκευάσματα. Λόγω των παράλληλων εξαγωγών υπάρχουν διαχρονικές ελλείψεις, τόνισαν και παρέπεμψαν στο μπλόκο εξαγωγών («χωρίς ημερομηνία λήξης») που επέβαλε το υπουργείο.
«Τα προβλήματα είναι παγκόσμια», είπε ο κ. Πλεύρης, και συνδέονται κυρίως με την παραγωγή φαρμάκων, με την Ελλάδα να είναι πιο τυχερή σε σχέση με αρκετές πλουσιότερες οικονομίες της ΕΕ, αφού έχει ισχυρή φαρμακοβιομηχανία που σήμερα «βάζει πλάτη» με τριπλασιασμό της παραγωγής γενοσήμων. Τα τελευταία υποκαθιστούν «επώνυμες συσκευασίες» που είναι σε έλλειψη και ήδη προωθείται καμπάνια για να φτάσει η πληροφορία (για τη χρησιμότητά τους στην αντιμετώπιση νοσημάτων) μέχρι τον τελικό χρήστη.
«Μπορεί οι παράλληλες εξαγωγές να μην είναι το κύριο πρόβλημα, αλλά τώρα έχει το υπουργείο μια ευκαιρία αξιοποίησης της τεχνολογίας, ώστε να παρακολουθείται κάθε συσκευασία φαρμάκου σε πραγματικό χρόνο, κατά τη διαδρομή της σε ολόκληρη την αλυσίδα διακίνησης», τονίζουν άνθρωποι που ασχολούνται χρόνια με την υπόθεση «φάρμακο».
Οι ίδιοι λένε πως μόνο στην Ελλάδα συναντάει κάποιος 150 φαρμακαποθήκες, αριθμός πολλαπλάσιος από πολλές χώρες της Ευρώπης. Προσθέτουν πως μεταξύ αυτών υπάρχουν φαρμακαποθήκες που έχουν «δέκα φαρμακεία ως πελάτες», αφού το σύνολο των φαρμάκων που διακινούν εξάγονται, καθώς αξιοποιούν το γεγονός πως αγοράζουν φθηνά και πωλούν σε πολλαπλάσιες τιμές σε αγορές του εξωτερικού. Αναφέρονται ακόμη και σε ακραία φαινόμενα επιτηδείων, οι οποίοι συγκεντρώνουν φάρμακα «πόρτα πόρτα» από τα φαρμακεία («μία μία συσκευασία»), ώστε στη συνέχεια να τα εξάγουν, επειδή στη χώρα μας δεν χρειάζεται συνταγή γιατρού για την αγορά τους.
Ο πρόεδρος του ΕΟΦ είπε χθες πως η διακίνηση των φαρμάκων ελέγχεται μέσω του κουπονιού (που περιέχει δύο barcodes, ο συνδυασμός των οποίων ταυτοποιεί κάθε συσκευασία). Ο ίδιος παραδέχθηκε, όμως, πως ο Οργανισμός χρειάζεται ελεγκτές και μάλιστα καταρτισμένους, ώστε να ενισχυθούν οι έλεγχοι σε φαρμακαποθήκες. «Θα υπήρχαν σημαντικότατα οφέλη αν επιτυγχάνονταν, με την ανάπτυξη ηλεκτρονικού συστήματος που “θα κουμπώσει” στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση, ο έλεγχος και η ακύρωση του κουπονιού σε πραγματικό χρόνο», λέει η άλλη πλευρά. Τότε θα περιορίζονταν τυχόν απάτες με διπλοσκαναρισμένα ή πλαστά κουπόνια, θα γνωρίζαμε ακόμα και σε ημερήσια βάση τις πωλήσεις φαρμάκων και, κυρίως, θα ελέγχονταν σε πραγματικό χρόνο οι παράλληλες εξαγωγές».
Σήμερα ο ΕΟΦ μοιράζει ρολά με κουπόνια στις εταιρείες παραγωγής φαρμάκων (βιομηχανίες και εμπορικούς αντιπροσώπους ή θυγατρικές ξένων βιομηχανιών), με προτυπωμένο τον barcode του οργανισμού. Οι εταιρείες τυπώνουν στο κουπόνι τον δεύτερο barcode με το όνομα του φαρμάκου και πρέπει να ενημερώσουν τον ΕΟΦ για το ποιο barcode μπήκε σε κάθε φάρμακο. Ο νόμος ορίζει πως εντός 40 ημερών (το πρώτο δεκαήμερο του επόμενου μήνα από την εκτύπωση των barcodes) η εταιρεία είναι υποχρεωμένη να ενημερώσει τον ΕΟΦ γι’ αυτές τις πληροφορίες. Έτσι, υπάρχουν περιπτώσεις που το φάρμακο έχει ήδη καταναλωθεί και μετά ενημερώνεται ο Οργανισμός για το κουπόνι που αντιστοιχεί. Ενίοτε η προθεσμία των 40 ημερών παραβιάζεται, ενώ έχουν εντοπιστεί και λάθη στα ειδικά αρχεία που πρέπει να στείλουν στον ΕΟΦ. Προ δεκαετίας είχαν γίνει και σχετικές έρευνες, που είχαν δείξει μεγάλο ποσοστό λαθών στα συγκεκριμένα αρχεία.
«Μόνο αν ακυρώνεται το κουπόνι τη στιγμή της πώλησης, θα μπορούσε να υπάρξει ουσιαστικός έλεγχος στις παράλληλες εξαγωγές», υποστηρίζουν όσοι θεωρούν πως τώρα είναι η ευκαιρία για να γίνει ένα ακόμα τεχνολογικό βήμα στη διακίνηση φαρμάκων μετά την ηλεκτρονική συνταγογράφηση. Έτσι, οι ελεγκτές θα μπορούσαν ανά πάσα στιγμή να ελέγξουν αν μια ποσότητα φαρμάκων υπάρχει στις αποθήκες και δεν έχει «πετάξει» στο εξωτερικό.