Παρά την επιβράδυνση του τελευταίου τριμήνου σε αποπληθωρισμένους όρους, οι ελληνικές εξαγωγές παραμένουν ανοδικές, με στήριξη από κλάδους υψηλής και μέσης τεχνολογίας, ενισχύοντας οριακά τα μερίδιά τους έναντι των ευρωπαίων ανταγωνιστών, σύμφωνα με μελέτη της Εθνικής Τράπεζας για τις τάσεις του Eπιχειρείν: Εξαγωγές (4ο τρίμηνο 2022). Για το 2023 ο ρυθμός ανόδου των εξαγωγών εκτιμάται ότι θα περιοριστεί, λόγω υψηλής συσχέτισης με την πορεία του ευρωπαϊκού ΑΕΠ, το οποίο αναμένεται να πληγεί από τη συνεχιζόμενη ενεργειακή κρίση.
Σημαντική άνοδο της τάξης του 7% σημείωσαν οι ελληνικές εξαγωγές αγαθών σε πραγματικούς όρους (22% σε ονομαστικούς) κατά το πρώτο δεκάμηνο του 2022 -ποσοστό σχεδόν διπλάσιο από τον μέσο όρο της προηγούμενης δεκαετίας-, ενισχύοντας το μερίδιό τους έναντι του ευρωπαϊκού ανταγωνισμού. Ωστόσο, μια σταδιακή κόπωση διαπιστώνεται κατά τη διάρκεια της χρονιάς, με τον ρυθμό ανάπτυξης των εξαγωγών να επιβραδύνει στο 4,6% στο τρίμηνο Αύγουστος-Οκτώβριος 2022 (από 7,5% κατά το πρώτο επτάμηνο του έτους).
Βασικές γεωγραφικές περιοχές προορισμού ελληνικών εξαγωγών Αύγουστος – Οκτώβριος 2022
Αυξημένη διείσδυση εντοπίζεται σε ανερχόμενες αγορές (ως προς τη συμμετοχή τους στο μείγμα εξαγωγών) τόσο υψηλού εισοδήματος, όπως η Β. Αμερική (+11%), όσο και μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος, όπως η Ν. Αμερική και η Μέση Ανατολή (+34% -κυρίως λόγω ανοδικών εξαγωγών μετάλλων στη Σαουδική Αραβία, αλλά και με μεγάλο εύρος ανοδικών κλάδων). Η Δυτική Ευρώπη, παρά τη σχετική επιβράδυνση (ήπια άνοδος 4% σε αποπληθωρισμένους όρους), παραμένει βασικός προορισμός (απορροφώντας άνω του ½ των ελληνικών εξαγωγών), ενώ καταγράφει ευρεία βάση ανόδου (σε 7/11 κλάδους), αντικατοπτρίζοντας στέρεη βάση ανάπτυξης.
Σημαντική στήριξη δόθηκε από κλάδους υψηλής και μεσαίας τεχνολογίας
Οι κλάδοι υψηλής τεχνολογίας, δηλαδή μηχανήματα και φάρμακα, ξεχώρισαν ιδιαίτερα, σημειώνοντας ετήσια άνοδο 14%-20%, ενώ ακολουθούν κλάδοι μεσαίας τεχνολογίας, όπως χημικά και μέταλλα (κυρίως χρυσός και σωλήνες σιδήρου), με ηπιότερες αυξήσεις, της τάξης του 4%-9%. Αξίζει να σημειωθεί ότι όλοι οι παραπάνω κλάδοι πέτυχαν ανοδική πορεία σε 6-7 από τις 10 εξεταζόμενες γεωγραφικές περιοχές. Αντίθετα, ασθενέστερες επιδόσεις (σε μεγάλο βαθμό πτωτικές) σημειώθηκαν σε κλάδους χαμηλής τεχνολογίας, όπως τρόφιμα, υφάσματα (κυρίως βαμβάκι), ένδυση και ορυκτά (κυρίως μάρμαρο).
Προϊόντα που ξεχωρίζουν
Εστιάζοντας στην κατηγορία προϊόντων που «κέρδισαν» μερίδιο έναντι των Ευρωπαίων ανταγωνιστών τους το τελευταίο τρίμηνο (20% των προϊόντων, παρόμοιο με μέσο όρο προηγούμενης δεκαετίας), δηλαδή πέτυχαν παράλληλα άνοδο όγκων και τιμών, διαπιστώνουμε ότι περιλαμβάνει προϊόντα απ’ όλους σχεδόν τους κλάδους -με βασικό πρωταγωνιστή τα τρόφιμα.
Οι προβλέψεις
Για τους επόμενους μήνες αναμένεται ήπια επιβράδυνση των ελληνικών εξαγωγών, υπό την επίδραση υφεσιακών πιέσεων στην Ευρώπη. Σε αυτό συγκλίνουν και οι προσδοκίες των Ελλήνων εξαγωγέων, οι οποίοι αναγνωρίζουν αφενός ήπια επιβράδυνση σε όρους εξαγωγικών παραγγελιών, παραμένοντας ωστόσο υψηλότερες του μακροπρόθεσμου μέσου όρου, αφετέρου διατήρηση του σχετικού ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος έναντι λοιπών ευρωπαϊκών χωρών (ειδικά σε αγορές εκτός ΕΕ).
Για το 2023 ο ρυθμός ανόδου των εξαγωγών εκτιμάται ότι θα περιοριστεί, λόγω υψηλής συσχέτισης με την πορεία του ευρωπαϊκού ΑΕΠ, το οποίο αναμένεται να πληγεί από τη συνεχιζόμενη ενεργειακή κρίση.
Για την επόμενη πενταετία υπάρχει προοπτική για μέση ετήσια αύξηση της τάξης του 5%-6%, με δυνητική επιπλέον ώθηση της τάξης του 3% ετησίως σε περίπτωση που η Ελλάδα βελτιώσει τις επιδόσεις της σε έρευνα και ανάπτυξη (προσεγγίζοντας τον ευρωπαϊκό μέσο όρο), στηρίζοντας έτσι περαιτέρω την εξαγωγική δυναμική προϊόντων υψηλής τεχνολογίας.
