THEPOWERGAME
Οι υψηλές τιμές και οι προσδοκίες για τη νέα σεζόν στα δημητριακά (σιτάρι, καλαμπόκι), σε συνδυασμό με την επαναφορά του ελαιολάδου στα επίπεδα άνω των 4,5-4,7 ευρώ το λίτρο, την ικανοποιητική για εκείνους που πώλησαν σε υψηλά επίπεδα πορεία του βαμβακιού, την επιδότηση των 60 εκατ. ευρώ φέτος και την προσδοκία για νέα επιδότηση το 2023, επιδρούν θετικά στην αγορά λιπασμάτων, παρά το ράλι του τελευταίου 18μήνου στις τιμές, που πάντως εμφανίζουν τάσεις αποκλιμάκωσης τις τελευταίες εβδομάδες.
Το πρώτο θετικό σημάδι για την αγορά λιπασμάτων προέρχεται από τα χειμερινά σιτηρά, στα οποία εφαρμόζεται αυτόν τον καιρό η βασική λίπανση και ως εκ τούτου γίνονται μαζικές αγορές. Παρά τη σημαντική συγκριτικά με τα προ κρίσης επίπεδα αύξηση στις τιμές, η ζήτηση είναι υψηλότερη των αρχικών προβλέψεων, αποτέλεσμα που αποδίδεται στην πολύ καλή πορεία της τιμής του σιταριού και των προσδοκιών για την επόμενη χρονιά.
Εάν, μάλιστα, δεν υπήρχε το φαινόμενο της έντονης ανομβρίας, κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα, που έχει καθυστερήσει τις σπορές κατά περιοχές, η κίνηση στην αγορά θα ήταν ακόμη μεγαλύτερη. Σε κάθε περίπτωση, παράγοντες της αγοράς υπολογίζουν ότι όταν θα γίνει «ταμείο», θα υπάρχει μεν μείωση στην κατανάλωση, αυτή όμως δεν θα υπερβεί το 10-15% συγκριτικά με πέρυσι, ποσοστό που εφόσον επιβεβαιωθεί, αξιολογείται ως «ανέλπιστα θετικό» για την αγορά.
Το δεύτερο θετικό σημάδι έρχεται από το ελαιόλαδο, η τιμή του οποίου κινείται φέτος στα εξαιρετικά ικανοποιητικά επίπεδα των 4,5-4,7 ευρώ το λίτρο, ενώ και η παραγωγή είναι μεγάλη. Η άνοδος της τιμής σε τέτοια επίπεδα προοιωνίζεται αύξηση της χρήσης λιπασμάτων κατά τους χειμερινούς μήνες (Δεκέμβριο-Φεβρουάριο) στην καλλιέργεια της ελιάς, καθώς μάλιστα πέρυσι, λόγω της χαμηλής τότε τιμής, υπήρξε μεγάλη μείωση (εκτιμάται στο 40%) στη χρήση λιπασμάτων.
Το τρίτο θετικό νέο έρχεται από το καλαμπόκι, που αποτελεί την καλλιέργεια με τις μεγαλύτερες ανάγκες σε λίπανση και η τιμή του κινήθηκε φέτος σε πολύ υψηλά επίπεδα, ενώ φαίνεται, με τα σημερινά δεδομένα, να διατηρεί τη δυναμική και για την επόμενη σεζόν. Ήδη στα καταστήματα γεωργικών εφοδίων γίνονται προπαραγγελίες από παραγωγούς καλαμποκιού, αν και η σπορά και η εφαρμογή της λίπανσης γίνεται την άνοιξη, συν τοις άλλοις για τον εξής λόγο: καθώς τα έσοδά τους λόγω της πολύ μεγάλης τιμής είναι σημαντικά αυξημένα, έχουν συμφέρον για φορολογικούς λόγους να αυξήσουν τις δαπάνες τους κατά το τρέχον φορολογικό έτος.
Ανάλογο φαινόμενο είχε παρατηρηθεί πέρυσι, κυρίως από παραγωγούς βάμβακος, όσοι εκ των οποίων φέτος πώλησαν στα υψηλά επίπεδα διακύμανσης της τιμής (85 λεπτά – 1 ευρώ) έχουν επίσης συμφέρον να πράξουν αναλόγως.
Αντίθετη είναι η εικόνα στις δενδρώδεις καλλιέργειες και τα αμπέλια, όπου οι τιμές κινούνται φέτος σε χαμηλά επίπεδα, με αποτέλεσμα οι αποδόσεις για τους παραγωγούς να είναι μικρές ή αρνητικές σε πολλές περιπτώσεις, με αποτέλεσμα και τη μείωση στην κατανάλωση λιπασμάτων.
Στα λιπάσματα εκτιμάται ότι θα «παραμείνει» μέρος από τα 60 εκατ. ευρώ της επιδότησης
Θετικό περιβάλλον για την αγορά λιπασμάτων εκτιμάται ότι διαμορφώνει και η επιδότηση των 60 εκατ. ευρώ από τον Προϋπολογισμό, που θα εκταμιευθεί εντός του Δεκεμβρίου με βάση τα τιμολόγια αγορών από 1/10/21 έως 30/9/2022, τα οποία έχουν περιθώριο έως την προσεχή Παρασκευή 2 Δεκεμβρίου -μετά την παράταση που δόθηκε- να «ανεβάσουν» οι αγρότες στην πλατφόρμα myBusinessSupport της ΑΑΔΕ.
Στην αγορά εκτιμούν ότι ένα μέρος της επιδότησης θα «παραμείνει» στα λιπάσματα για νέες αγορές, πολύ περισσότερο καθώς και το 2023 πρόκειται να καταβληθεί νέα επιδότηση, όπως ανακοίνωσε ήδη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δεσμεύοντας γι’ αυτόν τον σκοπό τα 450 εκατ. ευρώ από το αποθεματικό κρίσης για τα 27 κράτη-μέλη. Στην Ελλάδα αντιστοιχούν περί τα 25 εκατ. ευρώ, ποσό που μπορεί να αυξηθεί φυσικά και με επιπλέον χρηματοδότηση από τον Κρατικό Προϋπολογισμό.
Αναζητώντας το κατάλληλο σημείο αγορών σε περιβάλλον έντονων διακυμάνσεων
Όπως προαναφέρθηκε, η μείωση της τιμής του φυσικού αερίου, που διαμορφώνει έως και 90% το κόστος των λιπασμάτων, έχει συμβάλει στην αποκλιμάκωση των τιμών τους, ενώ, παράλληλα, έχει αυξηθεί η παραγωγή στην Ευρώπη. Οι τιμές παραμένουν πάντως σε αισθητά υψηλότερα επίπεδα από τα συνήθη.
Επισημαίνεται ότι η αποκλιμάκωση των τιμών σε επίπεδο διεθνών αγορών δεν σημαίνει και αυτόματη μείωση της λιανικής τιμής, καθώς μεσολαβεί μεγάλο χρονικό διάστημα από τη στιγμή που θα γίνει η παραγγελία μέχρις ότου να παραχθεί το λίπασμα, να συγκεντρωθούν οι απαιτούμενες ποσότητες (χιλιάδες τόνοι) για ένα πλοίο (ώστε να είναι συμφέρουσα η μεταφορά) και να μεταφερθούν στην Ελλάδα. Στο διάστημα αυτό, φυσικά η τιμή μπορεί να έχει μεταβληθεί ξανά.
Ως εκ τούτου, ο παραγωγός καλείται να επιλέξει με μεγάλη προσοχή το χρονικό σημείο στο οποίο θα κάνει τις αγορές λιπασμάτων, καθώς οι διακυμάνσεις είναι και κατά τα φαινόμενα θα συνεχίσουν να είναι έντονες στο σημερινό αβέβαιο διεθνές περιβάλλον.