THEPOWERGAME
Με ρυθμό ανάπτυξης 6,7% αναμένεται να κλείσει το 2022, σύμφωνα την τελευταία έκθεση του ΟΟΣΑ για την Ελλάδα, στην οποία επισημαίνεται παράλληλα πως το 2023 και το 2024 η αύξηση του ΑΕΠ θα περιοριστεί στο 1,6%. Όπως αναφέρει ο Οργανισμός, παρά την εκπληκτική ανάκαμψη του τουρισμού και τη συνεχιζόμενη οικονομική στήριξη, η κατανάλωση αναμένεται να επιβραδυνθεί το 2023, λόγω του συνδυασμού της συρρίκνωσης των πραγματικών εισοδημάτων και της υψηλής αβεβαιότητας.
Πάντως, η υποχώρηση των τιμών στην ενέργεια προβλέπεται να μειώσει τον πληθωρισμό και να στηρίξει την κατανάλωση το 2024. Παράλληλα, οι εκταμιεύσεις των χρημάτων στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» προβλέπεται να διατηρήσουν τη μέτρια ανάπτυξη των επενδύσεων ενόψει του υψηλότερου κόστους.
Στο ίδιο διάστημα, ο πληθωρισμός επηρεάζει ολοένα και περισσότερους τομείς της καθημερινότητας, ενώ παράλληλα, οι ελλείψεις σε ανθρώπινο εργατικό δυναμικό συμβάλλουν στις μισθολογικές πιέσεις, επισημαίνει ο ΟΟΣΑ για την Ελλάδα.
Κατά τον ΟΟΣΑ, τα μέτρα στήριξης που έχει λάβει ή έχει προγραμματίσει να εφαρμόσει η κυβέρνηση απέναντι στην ενεργειακή και πληθωριστική κρίση, έχουν καταφέρει να διατηρήσουν σε σταθερά επίπεδα την καταναλωτική ζήτηση. Ωστόσο, ο Οργανισμός κάνει λόγο για ανάγκη στοχευμένων μέτρων στήριξης, τονίζοντας πως η στροφή των δημοσιονομικών μέτρων προς τη στήριξη του εισοδήματος των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και η μεγαλύτερη υποστήριξη για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των παλαιών κατοικιών θα ενθαρρύνει την εξοικονόμηση ενέργειας, και κατ’ επέκταση θα στηρίξει τα δημόσια οικονομικά και θα αμβλύνει τις συνεχιζόμενες πληθωριστικές πιέσεις. Αυτό θα βοηθούσε την Ελλάδα να επιτύχει αξιολόγηση δημόσιου χρέους προς τον στόχο της για επενδυτική βαθμίδα. Επίσης, όπως αναφέρει ο ΟΟΣΑ, θα αντιμετωπίσει μακροπρόθεσμους στόχους, ιδίως τη μείωση των εκπομπών αερίου και τη μείωση των υψηλών επιπέδων ενεργειακής φτώχειας.
Τουρισμός και δημοσιονομική στήριξη οδήγησαν σε ισχυρή ανάπτυξη την ελληνική οικονομία
Όπως αναφέρει ο ΟΟΣΑ, η Ελλάδα σημείωσε ισχυρή ανάπτυξη το πρώτο μισό του 2022 χάρη στην ανάκαμψη των εξαγωγών, των υπηρεσιών, την αύξηση των επενδύσεων και την ουσιαστική δημοσιονομική στήριξη. Οι τουριστικές εισπράξεις από τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο του 2022 επέστρεψαν στα υψηλά επίπεδα του 2019, που είχαν σημειώσει ιστορικό ρεκόρ, ενώ τα έσοδα από τη ναυτιλία κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2022 υπερέβησαν την ίδια περίοδο του 2019 κατά 57%. Η επιχειρηματική εμπιστοσύνη έχει υποχωρήσει ελαφρώς από την έναρξη του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, αλλά παραμένει κοντά στα υψηλά προ πανδημίας επίπεδα, τονίζεται στην έκθεση. Παράλληλα, η απασχόληση τον Σεπτέμβριο του 2022 έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο από το 2010. Παρόλα αυτά, ο Οργανισμός επισημαίνει πως η Ελλάδα καταγράφει πλέον μία από τις μεγαλύτερες αυξήσεις στις ελλείψεις εργατικού δυναμικού στις χώρες της ΕΕ, ειδικά σε τομείς που ανακάμπτουν έντονα, όπως οι κατασκευές. Ο ετήσιος πληθωρισμός τιμών καταναλωτή έφτασε στο 12,1% τον Σεπτέμβριο του 2022, πριν επιβραδυνθεί τον Οκτώβριο του 2022, καθώς οι τιμές της ενέργειας υποχώρησαν. Οι πληθωριστικές προσδοκίες παραμένουν σε ιστορικά υψηλά, ιδίως στις κατασκευές, τις υπηρεσίες και το λιανικό εμπόριο.
Τα προβλήματα στον εφοδιασμό τροφίμων και ενέργειας και οι υψηλότερες τιμές, που ενισχύθηκαν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, μειώνουν τα πραγματικά εισοδήματα των πολιτών, με τις τιμές κατανάλωσης ενέργειας να σημειώνουν ετήσια αύξηση έως τον Σεπτέμβριο του 2022 κατά 53%. Η Ελλάδα έχει υιοθετήσει μέτρα συνολικού ύψους 5,5% του ΑΕΠ το 2022 για τη στήριξη των νοικοκυριών και επιχειρήσεων έναντι του υψηλού ενεργειακού κόστους, εκ των οποίων το 3,6% του ΑΕΠ χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης, που προέρχεται κυρίως από τον ελληνικό μηχανισμό είσπραξης των υπερεσόδων από τη χονδρική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Η Ελλάδα αυξάνει τις εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), αλλά έχει μικρή ικανότητα αποθήκευσης και επιδιώκει συμφωνίες αποθήκευσης με γειτονικές χώρες. Έχει ήδη συμφωνήσει με την Ιταλία για απόθεμα φυσικού αερίου που αντιστοιχεί στο 5% της κατανάλωσής της κατά το πρώτο εξάμηνο του 2022. Η κυβέρνηση δεν αναμένει ελλείψεις στον ενεργειακό εφοδιασμό και δεν έχει ανακοινώσει σχέδιο για τον μερισμό του ενεργειακού εφοδιασμού σε περίπτωση ελλείψεων φυσικού αερίου.
Η νομισματική σύσφιξη και η αυξανόμενη διεθνής αβεβαιότητα έχουν οδηγήσει, όπως επισημαίνει ο ΟΟΣΑ, σε αύξηση των αποδόσεων του ελληνικού 10ετούς ομολόγου. Οι αποδόσεις μεταξύ της Ελλάδας και των γερμανικών κρατικών ομολόγων αυξήθηκαν περισσότερο από ό,τι σε άλλες χώρες της ζώνης του ευρώ σε ετήσια βάση έως τον Νοέμβριο. Ωστόσο, το μέσο κόστος δανεισμού για τις επιχειρήσεις αυξήθηκε με πιο αργούς ρυθμούς, αντανακλώντας εν μέρει τη βελτίωση της πρόσβασης των τραπεζών σε δανειακά κεφάλαια.
Μέτρα στήριξης, ώστε να στηριχθεί η πραγματική οικονομία
Η κυβέρνηση σχεδιάζει να επιστρέψει σε ένα μέτριο πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης του 0,7% του ΑΕΠ το 2023, γεγονός που συνεπάγεται αυστηρότερο δημοσιονομικό προσανατολισμό και μία από τις μεγαλύτερες δημοσιονομικές εξυγιάνσεις μεταξύ των χωρών της ΕΕ, τονίζει ο Οργανισμός. Τα μέτρα ενεργειακής στήριξης το 2022 μειώνουν κυρίως το ενεργειακό κόστος για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις μέσω επιδοτήσεων τιμών με γενναιόδωρα κριτήρια επιλεξιμότητας. Αυτά προστίθενται στα μέτρα στήριξης που ξεκίνησαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, συμπεριλαμβανομένων περικοπών στις ασφαλιστικές εισφορές και στους φορολογικούς συντελεστές, που αποτιμώνται στο 2% του ΑΕΠ το 2022. Ο Προϋπολογισμός του 2023, που κατατέθηκε χτες στη Βουλή, δεν επεκτείνει τα υφιστάμενα μέτρα, αλλά παρέχει αποθεματικό 0,5% του ΑΕΠ του 2023 για ενέργεια μέτρα. Οι παρατεταμένες ενεργειακές ανωμαλίες, που οδηγούν στην παράταση των υφιστάμενων μέτρων ενεργειακής στήριξης έως τα μέσα του 2023, αναμένεται να οδηγήσουν σε δημοσιονομικό κόστος περίπου 1% του ΑΕΠ το 2023. Άλλα σημαντικά δημοσιονομικά μέτρα, όπως οι επιδοτήσεις τόκων στεγαστικών δανείων για νέους κ.α., αντιστοιχούν ως προς το δημοσιονομικό κόστος στο 1,6% του ΑΕΠ το 2023.
Υψηλή αβεβαιότητα και πληθωρισμός μετριάζουν τον ρυθμό ανάπτυξης
Ωστόσο, όπως τονίζει ο ΟΟΣΑ, ο πληθωρισμός και το αυξανόμενο επενδυτικό κόστος σε συνδυασμό με τη χαλάρωση των δημοσιονομικών μέτρων στήριξης αναμένονται να μετριάσουν τον ρυθμό ανάπτυξης τόσο το 2023 όσο και το 2024. Παράλληλα, ο υψηλός πληθωρισμός θα αποδυναμώσει τα πραγματικά εισοδήματα των νοικοκυριών με άμεση επίπτωση στην κατανάλωση. Σε αυτό το σημείο, ο Οργανισμός υπενθυμίζει πως τα μέτρα στήριξης των νοικοκυριών απέναντι στην ενεργειακή κρίση αναμένεται να τερματιστούν από το 2023. Η υψηλή ανάπτυξη στα επενδυτικά projects σε συνδυασμό με την υψηλή αβεβαιότητα αναμένεται να επηρεάσουν τις επενδύσεις, παρόλο που το «Ελλάδα 2.0» προγραμματίζει την υλοποίηση έργων, που αντιστοιχούν σε αξία στο 2,4% του ετήσιου ΑΕΠ.
Η ζήτηση, ενώ μετριάζεται, αυξάνεται ταχύτερα σε σχέση με την ικανότητα των επιχειρήσεων, ενισχύοντας τους περιορισμούς της παραγωγικής ικανότητας και τις υποκείμενες πιέσεις τιμών. Ο βασικός πληθωρισμός προβλέπεται να μετριαστεί το 2023, καθώς οι τιμές της ενέργειας σταθεροποιούνται και τίθεται σε ισχύ η νομισματική σύσφιξη στη ζώνη του ευρώ, αν και η κατάργηση των επιδοτήσεων των τιμών της ενέργειας, που αναμένεται το δεύτερο εξάμηνο του 2023, θα οδηγήσει τον πληθωρισμό σε προσωρινή άνοδο. Εάν οι διαταραχές του ενεργειακού εφοδιασμού ή οι υψηλές τιμές συνεχιστούν μετά τα μέσα του 2023 ή είναι πιο σοβαρές από ό,τι είχε προβλεφθεί, η κατανάλωση και η παραγωγή θα αποδυναμωθούν και τα δημόσια οικονομικά θα δεχτούν μεγαλύτερη πίεση, επισημαίνει ο ΟΟΣΑ.
Οι κίνδυνοι για καθυστέρηση της επενδυτικής βαθμίδας
Σε αυτό το σημείο τονίζεται πως σε περίπτωση βραδύτερης δημοσιονομικής εξυγίανσης θα μπορούσε η Ελλάδα να καθυστερήσει να ανακτήσει την επενδυτική βαθμίδα, κάτι που θα σημαίνει για τη χώρα πιο ακριβή χρηματοδότηση.
Την ίδια ώρα, αυστηρότερες κυρώσεις στις εξαγωγές ρωσικού πετρελαίου θα περιόριζαν τις εισπράξεις για την ελληνική ναυτιλία από τη Ρωσία, οι οποίες για το 2021 αντιστοιχούν στο 1,6% των συνολικών εισπράξεων από τη ναυτιλία.
Όχι σε οριζόντια μέτρα στήριξης. Στόχευση για να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις
Τα καλά σχεδιασμένα δημοσιονομικά μέτρα μπορούν να αντιμετωπίσουν τόσο βραχυπρόθεσμες όσο και μακροπρόθεσμες ενεργειακές προκλήσεις, τονίζει στο τελευταίο σκέλος της έκθεσής του για την Ελλάδα ο ΟΟΣΑ. Συγκεκριμένα, αναφέρει πως ο περιορισμός των δημοσιονομικών μέτρων στήριξης απέναντι στο ενεργειακό κόστος σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες και με περιορισμένη χρονική διάρκεια, θα επιτρέψει στην κυβέρνηση να ανοικοδομήσει δημοσιονομικό χώρο και να αμβλύνει τις πληθωριστικές πιέσεις.
Μισθοί και πληθωρισμός
Παράλληλα, τονίζεται πως αν η αύξηση των μισθών δεν γίνει επαρκώς συντονισμένα υπάρχει κίνδυνος να ενταθούν οι πληθωριστικές πιέσεις. Για αυτό, προτείνεται ο μηχανισμός προσαρμογής των μισθών να μετατοπισθεί από τον διοικητικό καθορισμό του κατώτατου μισθού στις κλαδικές συλλογικές διαπραγματεύσεις που αντανακλούν τις συνθήκες στους διάφορους κλάδους και την παραγωγικότητα της εργασίας, ώστε να στηριχθούν τα πραγματικά εισοδήματα και παράλληλα να μετριασθούν οι πληθωριστικές πιέσεις.
Τέλος, ο ΟΟΣΑ επισημαίνει πως η εμπειρία μεταξύ των χωρών δείχνει ότι η νέα φορολογική επιδότηση για το κόστος των τόκων στεγαστικών δανείων για νέους μπορεί να αυξήσει τις τιμές των κατοικιών, όταν η προσφορά για κατοικίες περιορίζεται σε αριθμό, με αποτέλεσμα τη δυσκολία στην απόκτηση κατοικίας. Η διάθεση αυτών των πόρων για την επέκταση προγραμμάτων που υποστηρίζουν την πρόσβαση σε στέγαση υψηλότερης ποιότητας, όπως κονδύλια για ανακαινίσεις και ενεργειακή αναβάθμιση, θα μειώσει το ενεργειακό κόστος των νοικοκυριών, θα αντιμετωπίσει τα υψηλά επίπεδα ενεργειακής φτώχειας και θα βοηθήσει την Ελλάδα να επιτύχει καθαρές μηδενικές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
