Τον δρόμο στα κράτη-μέλη να κατευθύνουν προς τους αγρότες και τις εταιρείες παραγωγής λιπασμάτων μέρος από τα έσοδα που θα προκύψουν από τη φορολόγηση των κερδών των εταιρειών ενέργειας έδειξε χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ανακοινώνοντας, παράλληλα, νέα επιδότηση στα λιπάσματα το 2023, με χρηματοδότηση από το αποθεματικό του Ταμείου Κρίσης, συνολικού ύψους 450 εκατ. ευρώ.
Με δεδομένο ότι φέτος διατέθηκε στην Ελλάδα ποσό 26,2 εκατ. ευρώ από τα 500 εκατ. ευρώ που διέθεσε η ΕΕ μέσω του Ταμείου Κρίσης για την αποζημίωση παραγωγών για την απώλεια εισοδήματος λόγω της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, με προτεραιότητα αυτούς που εφαρμόζουν φιλικές προς το περιβάλλον δράσεις, συνάγεται ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει τη δυνατότητα να διαθέσει ένα ανάλογο ή κατά τι μικρότερο ποσό την επόμενη χρονιά στους παραγωγούς που επιβαρύνονται με αυξημένο κόστος παραγωγής, λόγω ακριβώς της πολύ μεγάλης αύξησης στο κόστος των λιπασμάτων.
Το ποσό αυτό μπορεί να αυξηθεί και με επιδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό, όπως γίνεται φέτος με τα 60 εκατ. ευρώ, για τα οποία ανοίγει την προσεχή Τρίτη 15 Νοεμβρίου η πλατφόρμα για την υποβολή των τιμολογίων αγοράς επί των οποίων θα υπολογιστεί η επιδότηση.
Στους αγρότες μέρος από τα κέρδη των ενεργειακών εταιρειών
Στην ανακοίνωση χθες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δίνεται για πρώτη φορά η δυνατότητα στα κράτη-μέλη να διαθέσουν στους αγρότες και τις εταιρείες που παράγουν λιπάσματα μέρος από τα έσοδα που θα προέλθουν από τη φορολόγηση των εταιρειών παροχής ενέργειας.
«Δεν θέλουμε να υποκαταστήσουμε την εξάρτηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τα εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα (σ.σ.: πετρέλαιο, φυσικό αέριο) με τα εισαγόμενα λιπάσματα», τόνισε χθες ο επίτροπος Γεωργίας της ΕΕ, Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι η παραγωγή αμμωνίας (βασικού συστατικού στα λιπάσματα) στην ΕΕ έχει μειωθεί κατά 70% (με βάση τα στοιχεία Σεπτεμβρίου 2022), λόγω του ακριβού φυσικού αερίου, που αντιστοιχεί στο 90% του κόστους παραγωγής, με αποτέλεσμα να αυξηθούν οι εισαγωγές, άρα και η εξάρτηση της ΕΕ από Αίγυπτο και Τυνησία. Γενικότερα, με βάση τα στοιχεία του 2021, η ΕΕ κάλυψε από εισαγωγές το 30% των αναγκών της σε άζωτο, το 68% σε φώσφορο και το 85% σε κάλιο.
Ο επίτροπος σημείωσε, πάντως, ότι τον τελευταίο καιρό, χάρη αφενός στη μείωση της τιμής του φυσικού αερίου και αφετέρου στα μέτρα στήριξης της βιομηχανίας λιπασμάτων από τα κράτη-μέλη, η παραγωγή λιπασμάτων αυξήθηκε και πάλι στην ΕΕ, ωστόσο δεν απέκλεισε να επαναληφθεί το σκηνικό του περασμένου καλοκαιριού, δηλαδή η τάση αυτή να αντιστραφεί εκ νέου.
Παρατηρητήριο τιμών λιπασμάτων: 3 έως 5 φορές ακριβότερο για τους αγρότες το να αγοράσουν λιπάσματα
Για την ενίσχυση της διαφάνειας στην αγορά λιπασμάτων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχωρεί από το 2023 στη θέσπιση Παρατηρητηρίου Λιπασμάτων, στο οποίο θα καταγράφονται δεδομένα για το ύψος της παραγωγής και των πωλήσεων, καθώς και τις τιμές.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρ. Επιτροπής, μόνο σ’ ένα χρόνο, από τον Σεπτέμβριο του 2021 έως τον Σεπτέμβριο του 2022, οι τιμές των αζωτούχων λιπασμάτων αυξήθηκαν κατά 149%, ενώ συγκριτικά με προηγούμενες χρονικές περιόδους είναι 3 έως 5 φορές ακριβότερο του συνήθους για τους παραγωγούς το να προμηθευτούν λιπάσματα. Παράλληλα, οι τιμές στα φωσφορούχα λιπάσματα είναι αυξημένες 254% και στα καλιούχα κατά 141%, συγκριτικά με τον μέσο όρο της πενταετίας 2016-20.
Σύμφωνα με την Ευρ. Επιτροπή, τα λιπάσματα αντιστοιχούν κατά μέσο όρο στο 6% του κόστους παραγωγής, ποσοστό που αυξάνεται στο 12% για τις αροτραίες καλλιέργειες.
Στόχος, η μείωση της κατανάλωσης λιπασμάτων κατά 20% έως το 2030
Η ΕΕ προωθεί, παράλληλα, τη μείωση της κατανάλωσης λιπασμάτων κατά 20% έως το 2030, μέσω της στρατηγικής «Από το αγρόκτημα στο πιάτο». Κατ’ αυτόν τον τρόπο, πέραν του οικονομικού και περιβαλλοντικού οφέλους για την ΕΕ, εκτιμάται ότι θα αποτραπούν φαινόμενα μεγάλων αυξήσεων στις τιμές και στην παγκόσμια αγορά.
