Η τέταρτη ανακοίνωση αύξησης επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) συνοδεύτηκε την αμέσως επόμενη ημέρα από μία νέα αύξηση του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη. Καταγράφηκε νέο υψηλό, στο 10,7% με ξεκάθαρο τροφοδότη τις τιμές της ενέργειας που αυξήθηκαν κατά 41,9%, όταν τον Αύγουστο η αύξηση ήταν 40,7%. Θα μπορούσε, λοιπόν, να παρατηρήσει κάποιος ότι οι μέχρι τώρα αυξήσεις των επιτοκίων δεν έχουν καταφέρει τον στόχο τους και άρα για ποιο λόγο συνεχίζονται;
Η αλήθεια είναι ότι από την πρώτη στιγμή ήταν πολλές οι φωνές εκείνων των αναλυτών (μέσα και στην ΕΚΤ) που έλεγαν ότι ο πληθωρισμός που βάλει αυτή τη στιγμή την Ευρώπη έχει διαφορετική πηγή από εκείνες τις πηγές τις οποίες αντιμετωπίζουν οι αυξήσεις των επιτοκίων. Όπως μας έλεγε υψηλότατη πηγή από τραπεζικό ίδρυμα της χώρας, είναι πλέον ξεκάθαρο ότι η επίδραση των τιμών που προέρχεται από την πλευρά των προμηθειών (π.χ φυσικό αέριο) σκεπάζει τα πάντα. Ακόμη δηλαδή και το γεγονός ότι τον Σεπτέμβριο οι τιμές του φυσικού αερίου είχαν πέσει ελαφρά από το ιλιγγιώδες υψηλό του Αυγούστου των 349,9 ευρώ και είχαν διαμορφωθεί μεταξύ 200 και 250 ευρώ, δεν ήταν αρκετό για να κατεβάσουν τις τιμές της ενέργειας. Και μπορεί ο Οκτώβριος να έφερε μια κάποια αισιοδοξία λόγω του λαμπρού ήλιου που φώτισε την Ευρώπη, στην πραγματικότητα τα νέα για τον πληθωρισμό δεν είναι καλά.
Οι εκτιμήσεις για τον πληθωρισμό
Η συντριπτική πλειονότητα των αναλυτών θεωρεί πλέον ότι ο πληθωρισμός δεν θα πέσει επειδή η ΕΚΤ ανεβάζει τα επιτόκια. Ο πληθωρισμός θα πέσει λόγω της επερχόμενης σίγουρης στασιμότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας, ή ακόμη και της ύφεσης. Αυτές είναι οι συνθήκες που θα κατεβάσουν τις τιμές της ενέργειας σε συνδυασμό και με την επιτυχημένη αποσύνδεση της Ευρώπης από τις ρωσικές πηγές. Σύμφωνα με τον καθηγητή πανεπιστημίου Παναγιώτη Πετράκη, οι αυξήσεις επιτοκίων θα αρχίσουν να φέρνουν αποτελέσματα κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2023. Και αυτό σε περίπτωση που δεν αλλάξει τίποτα από τις υπόλοιπες συνθήκες. Που όπως και να ‘χει θα αλλάξουν καθώς και μόνο ο βορειοευρωπαϊκός χειμώνας θα αυξήσει τη ζήτηση της ενέργειας. Άλλωστε η διόγκωση του πληθωρισμού δεν ήταν το αποτέλεσμα ενός και μόνο γεγονότος, αλλά ο συνδυασμός πολλών. Ήταν το αρχικό άνοιγμα της οικονομίας μετά τον Covid που δημιούργησε τα λεγόμενα «μποτιλιαρίσματα» στην προσφορά. Ήταν το γνωστό «zero tolerance» στον κορωνοϊό που επέβαλε η Κίνα μειώνοντας την παραγωγικότητά της. Ήταν η κακή διαχείριση των αποθηκευτικών χώρων αερίου που ήδη είχαν ανεβάσει τις τιμές στην αγορά του Άμστερνταμ στα 130 ευρώ από τον Δεκέμβριο του 2021 (πολύ πριν τον πόλεμο) και φυσικά είναι τώρα η εργαλειοποίηση της ενέργειας που επέβαλε ο Πούτιν.
Θα μπορούσε λοιπόν να ρωτήσει κανείς: Αν είναι τόσες πολλές οι πηγές της αύξησης των τιμών, τότε πόσες πιθανότητες έχει να μειωθεί ο πληθωρισμός από την αύξηση των επιτοκίων και άρα γιατί τα αυξάνουν οι κεντρικοί τραπεζίτες;
Σύμφωνα με έναν οικονομολόγο «αυτή τη στιγμή οι τραπεζίτες έχουν μπροστά τους ένα πρόβλημα που για να το λύσουν χρειάζονται σταυροκατσάβιδο. Εκείνοι όμως στα χέρια τους έχουν σφυρί». Έτσι, προχωρούν σε εκείνη την αντίδραση που πραγματικά έχουν στα χέρια τους. Ο βασικότερος λόγος της αύξησης των επιτοκίων είναι διότι με αυτό τον τρόπο η ΕΚΤ δίνει πανευρωπαϊκά ένα σήμα συγκράτησης των μισθών. Ήδη τα αιτήματα για αυξήσεις έχουν ξεκινήσει με διαδηλώσεις στην Ευρώπη και μάλιστα στην Ελλάδα την επόμενη εβδομάδα έχει διοργανωθεί απεργία από τη ΓΣΕΕ με αυτό ακριβώς το αίτημα. Το εγχειρίδιο των κεντρικών τραπεζιτών όμως τονίζει ξεκάθαρα πως σε περίπτωση που αρχίσει ένας κύκλος μισθολογικών αυξήσεων, τότε ο πληθωρισμός θα διαρκέσει για πολύ περισσότερο από το ήδη μεγάλο διάστημα που αναμένεται να διαρκέσει. Ήτοι ενάμιση χρόνο ή ακόμη και περισσότερο. Και αυτό είναι κάτι που η Ευρώπη δεν μπορεί να επιτρέψει να παραμείνει ως προοπτική.
