THEPOWERGAME
Είναι μερικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, τα οποία πολλές φορές τα προσπερνάμε αδιάφορα θεωρώντας ότι είναι δευτερεύοντα και δεν παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της χώρας. Ένα τέτοιο είναι το δημογραφικό. Κατά τα τέλη Σεπτεμβρίου η Στατιστική Υπηρεσία αποκάλυψε αρχικά ότι οι Έλληνες μειωθήκαμε μέσα σε 10 χρόνια κατά 384 χιλιάδες, για να προχωρήσει στη συνέχεια σε μία διόρθωση και να ανεβάσει τις απώλειές μας στις 485 χιλιάδες. Δηλαδή σχεδόν σε μισό εκατομμύριο.
Ο ρυθμός μείωσης του πληθυσμού σημαίνει με πολύ απλά λόγια ότι πολύ σύντομα στη χώρα μας δεν θα βρίσκονται αρκετοί κάτοικοι ώστε να εκμεταλλεύονται τους πόρους της χώρας και πολύ απλά θα γινόμαστε φτωχότεροι. Σύμφωνα με το σενάριο βάση που παρουσίασε το ΙΟΒΕ, «ο πληθυσμός της Ελλάδας προβλέπεται να υποχωρήσει στα 8,1 εκατομμύρια έως το 2100 – μια μείωση του πληθυσμού κατά 2,5 εκατ. άτομα ή 24% σε σχέση με το 2021». Κατά την ίδια περίοδο ο πληθυσμός της Ευρωζώνης αναμένεται να μειωθεί μόνο κατά 4,2%.
Σύμφωνα με την μελέτη μέχρι το 2100 (δυστυχώς δεν είναι τόσο μακριά όσο σκέφτεστε) το ΑΕΠ της χώρας μας θα έχει χάσει το 31%. Δηλαδή θα είμαστε περίπου κατά ένα τρίτο φτωχότεροι καθώς από τη χώρα θα έχουν «κάνει φτερά» 58 δισεκατομμύρια ευρώ. Έτσι το κατά κεφαλήν εισόδημα των εγγονιών μας θα έχει μειωθεί κατά 10% και τα δημοσιονομικά έσοδα του κράτους θα έχουν συρρικνωθεί κατά 19%. Αυτό σημαίνει ότι η πρόταση που πολλές φορές λένε μεταξύ σοβαρού και αστείου οι σαραντάρηδες σήμερα ότι δεν θα πάρουν σύνταξη ποτέ, τότε θα κοντεύει να γίνει πραγματικότητα. Προκειμένου το κράτος να μην αφήσει τους πολίτες του χωρίς σύνταξη αναμένεται να μειώνει συνεχώς το ποσοστό αναπλήρωσης και από το 69% που ήταν το 2019 υπολογίζεται ότι μοιραία να το οδηγήσει στο 63,4% το 2030, στο 59,4% το 2040 και στο 55,2% το 2060.
Ήταν χαρακτηριστικά τα λόγια που έλεγε πριν από μερικές εβδομάδες υψηλότατο στέλεχος του Υπουργείου Εργασίας, ότι με την πορεία που έχει το δημογραφικό, πολύ σύντομα το κράτος δεν θα έχει αρκετούς πολίτες ώστε να τους φορολογεί (και οι ασφαλιστικές εισφορές θεωρούνται φορολογία) και έτσι θα αδυνατεί να συνεχίζει να πληρώνει το ασφαλιστικό σύστημα. Το 2019 η δαπάνη του ΑΕΠ για το συνταξιοδοτικό ήταν στο 15,7%, το 2030 αναμένεται να πέσει στο 13,8% και το 2060 θα φτάσει στο 12%.
Δυστυχώς πρέπει να πούμε ότι η χώρα μας εδώ και χρόνια έχει χάσει την ευκαιρία να εκμεταλλευτεί κεφαλαιοποιητικά το ασφαλιστικό σύστημα, κάτι που ξεκίνησε μόλις τώρα το Υπουργείο Εργασίας. Ποιο είναι το μέγεθος της απώλειας; Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ, το 2021, η πρωτοπόρος Δανία στην κεφαλαιοποίηση των ασφαλιστικών πόρων είχε συγκεντρώσει το 229,4% του ΑΕΠ της. Η Ολλανδία 212,7%, η Ελβετία 167% ενώ ο μέσος όρος των χωρών του ΟΟΣΑ ήταν 99,9% του ΑΕΠ. Σε αυτή τη λίστα, η χώρα μας λόγω της λεγόμενης «νοητής κεφαλαιοποίησης» που για χρόνια παραμένει μία ακατανόητη πολιτική, συγκεντρώνει μόλις 1% του ΑΕΠ της. Δηλαδή 1,8 δισ. ευρώ όταν οι ανάγκες του συστήματος απορροφούν 28 δισ. από τον κρατικό προϋπολογισμό. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη κι αν καταφέρουμε να φτάσουμε στον 50% του μέσου όρου του ΟΟΣΑ, θα μπορούσαμε να είχαμε περί τα 93 δισ. ευρώ για την ενίσχυση του ασφαλιστικού συστήματος.
Μόνο έτσι ίσως καταφέρουμε να αντιμετωπίσουμε το γεγονός ότι λόγω της υπογεννητικότητας της χώρας μας, τα έσοδα από φόρους και εισφορές θα βαίνουν μειούμενα, όταν την ίδια στιγμή οι κοινωνικές δαπάνες (για υγειονομική περίθαλψη, μακροχρόνια φροντίδα και συνταξιοδοτικές παροχές) θα παρουσιάζουν ολοένα και εντονότερες αυξητικές τάσεις. Στην μελέτη του ΙΟΒΕ εμφανίζονται μία σειρά μέτρων και πολιτικών που εδώ μπορούν να περιγραφούν με την εξής πρόταση: «Η ανάλυση των δημογραφικών τάσεων και προβολών αναδεικνύει την ανάγκη για την εφαρμογή δημογραφικών πολιτικών για ενίσχυση της γονιμότητας και βελτίωση του μεταναστευτικού ισοζυγίου».