O κλάδος των κατασκευών γνωρίζει εντυπωσιακή ανάπτυξη στην Ελλάδα όπως αποκαλύπτουν τα σχετικά στοιχεία. Το συνολικό ανεκτέλεστο υπόλοιπο υπογεγραμμένων συμβάσεων υπερβαίνει τα 10 δισ. ευρώ από μόλις 5 το 2019 ενώ εκτιμάται πως θα υπερβεί τα 15 δισ. ευρώ έως το 2024. Εάν συνυπολογισθούν και τα ιδιωτικά έργα που πρόκειται να εκτελεστούν στη χώρα το ποσό ανεβαίνει ακόμα περισσότερο.
Οι πέντε κορυφαίες ελληνικές κατασκευαστικές εταιρείες ΤΕΡΝΑ, ΑΚΤΩΡ, ΑΒΑΞ, Mytilineos και Intrakat έχουν αναλάβει την υλοποίηση κρίσιμων έργων για την αναβάθμιση και επέκταση των υποδομών της χώρας.
Το υπουργείο Υποδομών, επί θητείας Κ. Καραμανλή και Γ. Καραγιάννη, δημοπράτησε έργα 8 δισ. και έχουν υπογραφεί συμβάσεις 3,5 δισ. ευρώ. Μέχρι το τέλος του χρόνου θα δημοπρατηθούν σχεδόν όλα τα έργα του υπουργείου που εντάχθηκαν στο Ταμείο Ανάκαμψης.
Οι εξελίξεις αυτές συνοδεύονται όμως από τεράστιες προκλήσεις, τις οποίες καλούνται να αντιμετωπίσουν και να υπερκεράσουν με επιτυχία οι ιθύνοντες των κατασκευαστικών. Η έκρηξη στις τιμές των υλικών έχει βγάλει εκτός προϋπολογισμού πλήθος έργων, οι ελλείψεις υλικών λόγω της ενεργειακής κρίσης και της αναστάτωσης στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, τα περιορισμένα εργατικά χέρια, ο μηχανολογικός εξοπλισμός που χρήζει ανανέωσης και η ανάγκη προσαρμογής των οργανωτικών μοντέλων των κατασκευαστικών προκειμένου να διαχειριστούν τον τεράστιο όγκο εργασιών της επόμενης πενταετίας.
Ο υπουργός Υποδομών κ. Κ. Καραμανλής επισήμανε πρόσφατα πως η Ελλάδα είναι από τις ελάχιστες χώρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση που δεν διαθέτει μηχανισμό που να αποτυπώνει στις συμβάσεις τις μεταβολές στις τιμές των δομικών υλικών.
Η ίδρυση του Παρατηρητηρίου Τιμών θα συμβάλλει προς την ορθή κατεύθυνση καθότι μέσω αυτού θα καθορίζονται οι τιμές σε υλικά και εργασία και θα μεταφέρονται «σε πραγματικό χρόνο» στα σχεδιαζόμενα ή υπό κατασκευή έργα. Αρωγός στην λειτουργία του Παρατηρητηρίου Τιμών στέκεται το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ) όπως δήλωσε πρόσφατα ο πρόεδρος κ. Γ. Στασινός.
Το υπουργείο Υποδομών προχώρησε ήδη σε αναθεώρηση συντελεστών, για περίπου 500 εργασίες, για το τέταρτο τρίμηνο του 2021 (ήδη ετοιμάζεται η αναθεώρηση για το πρώτο τρίμηνο του 2022), απολογιστικές πληρωμές (δηλαδή ο ανάδοχος θα πληρώνεται με βάση τις σημερινές τιμές) για άσφαλτο, πλαστικό και PVC (κυρίως σωλήνες). Οι ρυθμίσεις προβλέπουν επίσης και εξάμηνη παράταση των συμβάσεων αλλά και μπόνους σε όσους εργολάβους δεν πάρουν παράταση και ολοκληρώσουν τα έργα εντός του αρχικού χρονοδιαγράμματος.
Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες (π.χ. Βρετανία και Πολωνία) όταν υπάρχει αναπροσαρμογή τιμών των υλικών, σε σχέση με τον προϋπολογισμό των έργων, επιτρέπεται η αναθεώρηση των ποσών προ της υπογραφής της σύμβασης κατασκευής του έργου.
Μελέτη του ΕΜΠ ανέδειξε πως η υλοποίηση των νέων έργων υποδομής θα δημιουργήσει την επόμενη τριετία περίπου 200.000 θέσεις εργασίας σε ολόκληρη την αλυσίδα παραγωγής, από μηχανικούς μέχρι τεχνίτες για τα έργα και προσωπικό για τους υπόλοιπους κλάδους, από το τσιμέντο και το σκυρόδεμα μέχρι το αλουμίνιο.
Σύμφωνα με στοιχεία του ΙΟΒΕ στον ευρύτερο κατασκευαστικό κλάδο (κυρίως στην οικοδομή) δραστηριοποιούνταν το 2008 περίπου 600.000 εργαζόμενοι (οι 397.000 στις τεχνικές εταιρείες), αριθμός που είχε περιοριστεί σε μόλις 280.000 το 2019. Το μερίδιο της απασχόλησης στον κλάδο των κατασκευών μειώθηκε από 8,6% το 2008 σε μόλις 3,8% το 2019, κατάσταση που τώρα πρέπει να αντιστραφεί ταχύτατα.
Λόγω της μετακίνησης εξειδικευμένων τεχνιτών αλλά και μηχανικών στο εξωτερικό τα χρόνια της μεγάλης ύφεσης, αναζητούνται τρόποι προσέλκυσης απόδημων Ελλήνων μηχανικών αλλά και αλλοδαπών εργάστηκαν στην Ελλάδα. Παράλληλα το ζήτημα έχει τεθεί σε ανώτατο κυβερνητικό επίπεδο για την υπογραφή διακρατικών συμφωνιών με γειτονικές χώρες και την Αίγυπτο.
