Ποια έργα περιλαμβάνει το ΕΣΠΑ στον Τομέα του Περιβάλλοντος

Επενδύσεις ύψους 3,6 δισ. ευρώ περιλαμβάνει το πρόγραμμα «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή» (ΠΕΚΑ) της περιόδου 2021-2027 που σχεδιάζεται στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2021-2027.  Εξ αυτών τα 2,9 δισ. ευρώ θα προέλθουν από τα κοινοτικά ταμεία, και συγκεκριμένα από το Ταμείο Συνοχής και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (EΤΠΑ) και τα υπόλοιπα 0,7 δισ. ευρώ αποτελούν εθνική χρηματοδότηση.

Το νέο πρόγραμμα ΠΕΚΑ 2021-2027 περιλαμβάνει πολλά νέα έργα. Μεταξύ αυτών είναι το «Διατηρώ Ιδιωτικού Τομέα», το οποίο με πόρους 70 εκατ. ευρώ θα χρηματοδοτήσεις δαπάνες ενεργειακής αναβάθμισης ιστορικών και διατηρητέων κτιρίων. Επίσης το νέο ΠΕΚΑ θα περιλάβει κίνητρα ένταξης περιοχών της χώρας σε αποχετευτικά δίκτυα (Εξοικονομώ στην αποχέτευση) και την δημιουργία νέων έργων «πράσινων διαδρομών» (greenways) και ποδηλατοδρόμων.

Ένας σημαντικός ποδηλατόδρομος που δημιουργείται αφορά στο Λεκανοπέδιο Αττικής και θα ξεκινά από την Κατεχάκη και θα τελειώνει στον Ευαγγελισμό, συνολικού μήκους 10 χλμ. Επίσης ετοιμάζεται νέος ποδηλατόδρομος στο Λαύριο μήκους 62 χλμ. δίπλα στην ιστορική σιδηροδρομική γραμμή μεταφοράς μεταλλευμάτων.

Επίσης το νέο ΠΕΚΑ 2021-2027 θα χρηματοδοτήσει δεκάδες έργα γέφυρες (phasing) του προηγούμενου Επιχειρησιακού Προγράμματος Υποδομών & Περιβάλλοντος της περιόδου 2014-2020. Πρόκειται για μεγάλα έργα όπως είναι η αστική ανάπλαση του Φαλήρου ή της δημιουργίας Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ), Μονάδων Ανάκτησης Ανακύκλωσης (ΜΑΑ), Μονάδες Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων (ΜΕΒΑ) κ.ά. Για τα έργα αυτά θα υπάρξουν οι κατάλληλες εγκρίσεις των αρμόδιων ευρωπαϊκών αρχών.

Παρακάτω ακολουθεί μια σύντομη περιγραφή των έργων που θα γίνουν στους επιμέρους άξονες και μέτρα του ΠΕΚΑ 2021-2027. Το πρόγραμμα διαρθρώνεται σε 8 άξονες:

• Ενεργειακή απόδοση – Προώθηση ΑΠΕ – Ενεργειακές Υποδομές
• Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή
• Αστική Αναζωογόνηση
• Ολοκληρωμένη Διαχείριση Αποβλήτων – Μετάβαση στη Κυκλική Οικονομία
• Διαχείριση Αστικών Λυμάτων και Υδάτινων Πόρων
• Προστασία της Βιοποικιλότητας
• Βιώσιμη πολυτροπική αστική κινητικότητα
• Τεχνική Βοήθεια

Οι προϋπολογισμοί που αναφέρονται αφορούν στην κοινοτική χρηματοδότηση στην οποία πρέπει να προστεθεί η εθνική χρηματοδότηση (κατά μέσο όρο 20%). Επίσης η περιγραφή δεν περιλαμβάνει τον άξονα «Τεχνική Βοήθεια», ύψους 29,2 εκατ. ευρώ, που αφορά σε δράσεις ενημέρωσης, παροχής τεχνικής υποστήριξης στους φορείς υλοποίησης των έργων, διεξαγωγής μελετών & ερευνών κ.λ.π. 

1. Ενεργειακή απόδοση – Προώθηση ΑΠΕ – Ενεργειακές Υποδομές 

• Προώθηση μέτρων ενεργειακής απόδοσης και μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (Ταμείο Συνοχής, προβλεπόμενες κοινοτικές ενισχύσεις 70 εκατ. ευρώ): Το μέτρο αναμένεται να χρηματοδοτήσει το «Διατηρώ Ιδιωτικού Τομέα» ύψους 70 εκατ. ευρώ που θα περιλαμβάνει την ανακαίνιση και λειτουργική επανένταξη ιδιωτικών κτιρίων με υψηλό ανθρακικό αποτύπωμα και ταυτόχρονα μεγάλη αρχιτεκτονική αξία. Αφορά σε παρεμβάσεις τόσο σε χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα ιδιωτικά κτίρια ή/και μνημεία ή ιστορικά κτήρια εντός ιστορικών τόπων και παραδοσιακών οικισμών, όσο και σε κτίρια που δεν έχουν ακόμα χαρακτηριστεί ως διατηρητέα ή μνημεία, αλλά φέρουν αρχιτεκτονικά στοιχεία που χρήζουν προστασίας, π.χ. μεσοπολεμικές πολυκατοικίες.

• Προώθηση μέτρων ενεργειακής απόδοσης και μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (ΕΤΠΑ, 630,39 εκατ. ευρώ): Το πρόγραμμα θα ενισχύσει κυρίως την ενεργειακή αναβάθμιση του οικιστικού αποθέματος (552,37 εκατ. ευρώ) ενώ σημαντικά ποσά θα διατεθούν και για την ενεργειακή αναβάθμιση μικρομεσαίων επιχειρήσεων (49,13 εκατ. ευρώ), αλλά και του αποθέματος δημοσίων κτιρίων (49,44 εκατ. ευρώ). Τέλος οι παρεμβάσεις που θα γίνουν σε δίκτυα τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης στην Κοζάνη θα φτάσουν τα 14 εκατ. ευρώ.

• Προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΕΤΠΑ: 43,75 εκατ. ευρώ): Το μέτρο περιλαμβάνει έργα ΑΠΕ (φωτοβολταϊκά, αιολικά κλπ.) που αφορούν τα νησιά της πρωτοβουλίας «GR-eco Islands» (υβριδικά έργα, έργα για θερμικές χρήσεις σε κτίρια, έργα αυτοπαραγωγής, ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, έργα αποθήκευσης ενέργειας, κ.λ.π.). Επίσης θα υποστηριχθούν δράσεις:

• ανάπτυξης έργων ΑΠΕ από Ενεργειακές Κοινότητες,
• προώθησης και ενίσχυσης της γεωθερμίας,
• παραγωγής ενέργειας από πλωτές φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις, υπεράκτιες εγκαταστάσεις αιολικής ενέργειας και τεχνολογίες ωκεάνιας ενέργειας, με χρήση βιομάζας (εξαιρουμένων των νησιωτικών περιοχών)

• Ανάπτυξη έξυπνων ενεργειακών συστημάτων, δικτύων και εξοπλισμού αποθήκευσης εκτός Διευρωπαϊκών Δικτύων Ενέργειας (ΕΤΠΑ: 273,03 εκατ. ευρώ): Περιλαμβάνει δράσεις «έξυπνων» ενεργειακών συστημάτων μεταφοράς και διανομής ενέργειας, και ψηφιοποίησης των δικτύων. Ειδικότερα θα χρηματοδοτηθούν έργα διασύνδεσης των νησιών με το ηπειρωτικό σύστημα ή/και μεταξύ τους (όπως είναι το ηλεκτρικό καλώδιο διασύνδεσης της Κρήτης με την Αττική), δράσεις έξυπνων ενεργειακών συστημάτων μεταφοράς και διανομής ενέργειας, ψηφιοποίησης δικτύων και δράσεις αποθήκευσης ενέργειας. Ακόμη θα υλοποιηθούν δράσεις υπογειοποίησης εναερίων δικτύων Μέσης και Χαμηλής Τάσης, των νησιών της πρωτοβουλίας «GR-eco Islands» και δράσεις ηλεκτρικής διασύνδεσης πλοίων που ελλιμενίζονται σε μεγάλα λιμάνια, ώστε να μην εκπέμπουν ρύπους από την καύση πετρελαίου. Τέλος θα υλοποιηθεί έργο αγωγού φυσικού αερίου (με δυνατότητα μεταφοράς και πράσινου υδρογόνου με αμφίδρομη ροή) προς τη μονάδα ΣΗΘΥΑ στον ΑΗΣ Καρδιάς, για την υποκατάσταση λιγνίτη, προκειμένου να διασφαλισθεί η παραγωγή θερμικής ενέργειας για την τροφοδοσία της τηλεθέρμανσης Κοζάνης και του ενιαίου δικτύου τηλεθερμάνσεων της Δυτ. Μακεδονίας.

• Ανάπτυξη έξυπνων ενεργειακών συστημάτων, δικτύων και εξοπλισμού αποθήκευσης εκτός ΔΕΔ-Ε (Ταμείο Συνοχής: 39,1 εκατ. ευρώ): Το μέτρο θα υλοποιήσει δράσεις αποθήκευσης ενέργειας και δικτύων με στόχο την αδιάλειπτη παροχή της σε απομακρυσμένες ηπειρωτικές ή και νησιωτικές περιοχές, εντασσόμενες στην Στρατηγική Πρωτοβουλία των GR-eco Islands.

2. Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή 

• Προώθηση της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και της πρόληψης του κινδύνου καταστροφών, της ανθεκτικότητας, λαμβάνοντας υπόψη προσεγγίσεις που βασίζονται στο οικοσύστημα (Ταμείο Συνοχής: 124,6 εκατ. ευρώ): Το μέτρο περιλαμβάνει δράσεις αντιπλημμυρικής προστασίας (πρωτίστως ολοκλήρωση phased έργων ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ) καθώς και νέα έργα διευθέτησης ρεμάτων και χειμμάρων σύμφωνα με τα Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας, όπως και έργα προστασίας από τις κατολισθήσεις. Επιπλέον θα υλοποιηθούν έργα πρόληψης και διαχείρισης δασικών πυρκαγιών σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, όπως η χαρτογράφηση (mapping) των ευάλωτων στις δασικές πυρκαγιές γεωγραφικών περιοχών, κατοίκων, ζωνών βλάστησης και προστατευόμενων περιοχών και οικοτόπων.

• Προώθηση της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και της πρόληψης του κινδύνου καταστροφών, της ανθεκτικότητας (ΕΤΠΑ: 223,3 εκατ. ευρώ): Το μέτρο περιλαμβάνει δράσεις που αφορούν σε δημιουργία θεσμικών εργαλείων για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, την πρόληψη και διαχείριση κινδύνων που συνδέονται με το κλίμα (Στρατηγικές, Σχέδια Δράσης, Εθνικό Παρατηρητήριο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή, κλπ.), δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του πληθυσμού για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, την πρόληψη και διαχείριση κινδύνων που συνδέονται με το κλίμα, ή άλλων φυσικών και ανθρωπογενών αιτιών όπως τεχνολογικά ατυχήματα (θαλάσσια και αστική ρύπανση). Επίσης θα υλοποιηθούν έργα πρόληψης και αντιμετώπισης των φαινομένων ερημοποίησης και διάβρωσης ακτών και εδαφών εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, βασισμένα στα οικοσυστήματα (ecosystem – based approaches).

3. Αστική Αναζωογόνηση

• Ενίσχυση της προστασίας και της διατήρησης της φύσης, της βιοποικιλότητας και των πράσινων υποδομών, μεταξύ άλλων σε αστικές περιοχές, και μείωση όλων των μορφών ρύπανσης (Ταμείο Συνοχής, 131,41 εκατ. ευρώ): Το μέτρο περιλαμβάνει το μοναδικό έργο της αστικής αναζωογόνησης του Φαληρικού όρμου με τη δημιουργία ενός Μητροπολιτικού Πάρκου – ορόσημο. Στόχος είναι η διασφάλιση της αρμονικής ανάπτυξης ολόκληρης της λειτουργικής περιοχής, η οποία περιλαμβάνει εκτός από το Πάρκο, το πολιτιστικό κέντρο Ίδρυμα Νιάρχου, την ιδιωτική Μαρίνα Φλοίσβου, το συνεδριακό κέντρο Taekwondo, το πλωτό Μουσείο του Θωρηκτού Αβέρωφ, το Μουσείο Ιστορίας της Πολεμικής Αεροπορίας, τη Λεωφόρο Συγγρού και τους δρόμους του Πειραιά, τις αθλητικές εγκαταστάσεις ΣΕΦ και Καραϊσκάκη και τις μικρότερες αθλητικές εγκαταστάσεις που βρίσκονται στην περιοχή.

• Ενίσχυση της προστασίας και της διατήρησης της φύσης, της βιοποικιλότητας και των πράσινων υποδομών, μεταξύ άλλων σε αστικές περιοχές και μείωση όλων των μορφών ρύπανσης (ΕΤΠΑ, 107,27 εκατ. ευρώ): Το μέτρο περιλαμβάνει δράσεις απορρύπανσης και αποκατάστασης μολυσμένων αστικών και περιαστικών περιοχών που έχουν περιέλθει στην κυριότητα του δημοσίου και δεν μπορεί να εφαρμοστεί η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει». Παράλληλα θα γίνει αποκατάσταση σημαντικών ρυπασμένων χώρων, χαρακτηριστικό παράδειγμα των οποίων αποτελεί το δημόσιο ανενεργό μεταλλείο της Κίρκης στην Αλεξανδρούπολη και η απορρύπανση του Ασωπού ποταμού. Επιπλέον θα χρηματοδοτηθούν έργα βελτίωσης της ποιότητας της ατμόσφαιρας σε αστικές περιοχές μεγάλου πληθυσμού, Αθηνών, Θεσσαλονίκης, Πάτρας και Ηρακλείου Κρήτης μέσω πράσινων υποδομών με προσέγγιση σε λύσεις που βασίζονται στη φύση όπως π.χ πράσινες στέγες, κατακόρυφοι κήποι, αστικές δενδροστοιχίες.

4. Ολοκληρωμένη Διαχείριση Αποβλήτων – Μετάβαση στη Κυκλική Οικονομία

• Προαγωγή της μετάβασης σε κυκλική οικονομία και σε αποδοτική ως προς τους πόρους οικονομία (Ταμείο Συνοχής, 676,2 εκατ. ευρώ): Περιλαμβάνονται δράσεις δημιουργίας Μονάδων Ανάκτησης Ανακύκλωσης (ΜΑΑ) που στοχεύουν στην επεξεργασία, κυρίως, ρευμάτων αστικών αποβλήτων που συλλέγονται χωριστά και οδηγούν σε ικανά ποσοστά ανακύκλωσης και, δευτερευόντως, υπολειπόμενων αποβλήτων ώστε να αποθαρρυνθούν οι τρέχουσες πρακτικές επεξεργασίας σύμμεικτων και η Ελλάδα να μπορεί να συμμορφωθεί με υποχρεώσεις στοχοθεσίας ανακύκλωσης. Επιπλέον, θα χρηματοδοτηθεί αφού συμφωνηθεί με τις ευρωπαϊκές αρχές:

• η ολοκλήρωση των τμηματοποιημένων Μονάδες Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) από την ΠΠ 2014-2020 και τη μετατροπή τους σε ΜΑΑ
• η μετατροπή των υφιστάμενων ΜΕΑ σε ΜΑΑ
• η κατασκευή νέων μονάδων ΜΑΑ

Το ΠΕΚΑ θα χρηματοδοτήσει επίσης μονάδες επεξεργασίας προεπιλεγμένων βιοαποβλήτων (ΜΕΒΑ), ενώ ακόμη προωθούνται επενδύσεις παροπλισμού, μετατροπής ή εξασφάλισης υφιστάμενων ΧΥΤ χωρίς αύξηση δυναμικότητας, εξοπλισμό αποκατάστασης ρυπασμένων υδάτων, δράσεις αντιμετώπισης περιστατικών θαλάσσιας ρύπανσης, μονάδες διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων σε λιμένες.

5. Διαχείριση Αστικών Λυμάτων και Υδάτινων Πόρων

• Προαγωγή της πρόσβασης στην ύδρευση και της βιώσιμης διαχείρισης του νερού (Ταμείο Συνοχής, 544,8 εκατ. ευρώ): Το μέτρο περιλαμβάνει δράσεις ολοκλήρωσης έργων αστικών λυμάτων οικισμών Γ’ προτεραιότητας (τμηματοποιημένα έργα), συμπεριλαμβανομένων των αστικών λυμάτων των Β΄ προτεραιότητας οικισμών (phased) της Αττικής, σύμφωνα με το Εθνικό Επιχειρησιακό Σχέδιο Λυμάτων. Με δεδομένα τα χαμηλά ποσοστά ιδιωτικών συνδέσεων με το δίκτυο αποχέτευσης σε ορισμένες περιοχές και τα συνεπακόλουθα ζητήματα λειτουργίας των Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ), θα υλοποιηθεί η δράση «Εξοικονομώ στην αποχέτευση» με στόχο την παροχή οικονομικού κινήτρου ως προς τις οικιακές συνδέσεις με το κεντρικό δίκτυο αποχέτευσης. Παράλληλα θα υλοποιηθούν επενδύσεις σε μικρότερους (2.000 κατοίκων – Δ’ Προτεραιότητας) οικισμούς που βρίσκονται σε τουριστικές και περιβαλλοντικά ή/και πολιτιστικά ευαίσθητες περιοχές και περιλαμβάνονται στα 4 Πιλοτικά – Ολιστικά Προγράμματα του ΠΕΚΑ. Επιπλέον θα χρηματοδοτηθούν σημαντικά έργα ύδρευσης που έχουν ήδη ενεργοποιηθεί και θα μεταφερθούν, ως τμηματοποιημένα (phasing) έργα, μέτρα για την αντιμετώπιση της στέρησης νερού λόγω υπερβολικών και παράνομων γεωτρήσεων και άντλησης νερού και τέλος θα χρηματοδοτηθούν έργα αφαλατώσεων (μηδενικής απόρριψης άλμης) στην νησιωτική χώρα. 

6. Προστασία της Βιοποικιλότητας 

• Ενίσχυση της προστασίας και της διατήρησης της φύσης, της βιοποικιλότητας και των πράσινων υποδομών, μεταξύ άλλων σε αστικές περιοχές, και μείωση όλων των μορφών ρύπανσης (ΕΤΠΑ, 59,04 εκατ. ευρώ): Προβλέπεται κυρίως η ανάδειξη πράσινων διαδρομών (Greenways) με στόχο την ενσωμάτωση υπηρεσιών/ εξυπηρετήσεων, περιβαλλοντική αναβάθμιση και βελτίωση της ποιότητας ζωής και ιδανικά συνδυάζει την προσβασιμότητα σε περιοχές φυσικού και πολιτισμικού κάλλους. 

7. Βιώσιμη πολυτροπική αστική κινητικότητα 

• Προώθηση της βιώσιμης, πολυτροπικής αστικής κινητικότητας, ως μέρος της μετάβασης σε οικονομία καθαρών μηδενικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (ΕΤΠΑ, 25,84 εκατ. ευρώ): Οι δράσεις για τη δημιουργία ποδηλατοδρόμων και δικτύου ποδηλατοδρόμων θα αφορούν κυρίως στις μητροπολιτικές περιοχές Αθήνας, Θεσσαλονίκης και μεγάλων αστικών κέντρων με πληθυσμό πάνω από 100.000 κατοίκους. Πιο συγκεκριμένα για την ευρύτερη μητροπολιτική περιοχή των Αθηνών, θα υποστηριχθεί η δημιουργία ποδηλατικών διαδρομών ως εξής:

• Ποδηλατικός διάδρομος «Κατεχάκη – Γουδή – Ζωγράφου – Ευαγγελισμός». Αφορά σε διαδρομή μήκους 10 χλμ, μορφής «πέταλο» που ξεκινάει από τον σταθμό μετρό Κατεχάκη και διατρέχει το Πάρκο Γουδή, την Πολυτεχνειούπολη, την Πανεπιστημιούπολη, το πάρκο Ιλίσια και καταλήγει στο σταθμό μετρό Ευαγγελισμός, προσφέροντας τη δυνατότητα στους πολίτες να μετακινηθούν μεταξύ των campus Πολυτεχνειούπολης και Πανεπιστημιούπολης με τους σταθμούς μετρό Κατεχάκη και Ευαγγελισμός, διαμέσου μεγάλων χώρων πρασίνου, μιας σπάνιας στο εσωτερικό της πρωτεύουσας διαδρομής ποδηλάτου, σε συνθήκες καθαρού αέρα, ησυχίας και πρασίνου, συνδυάζοντας και την μετακίνηση δια μέσου του ποδηλατόδρομου της Πολυτεχνειούπολης, μήκους περίπου 4 χλμ., που είναι μια εξαιρετική υποδομή για ποδήλατο.
• Ποδηλατικός διάδρομος «Αγ. Ανάργυροι – Λαύριο – Σούνιο». Αφορά σε διαδρομή διπλού ποδηλατικού διαδρόμου μεταξύ Αγ. Αναργύρων και Λαυρίου, που θα αναπτύσσεται σε συνολικό μήκος 62,5 χλμ., εντός (αστικό τμήμα) και εκτός λεκανοπεδίου (υπεραστικό τμήμα). Ο διπλός διάδρομος αξιοποιεί το εύρος απαλλοτρίωσης της παλιάς σιδηροδρομικής γραμμής Λαυρίου, που λειτούργησε για τη μεταφορά μεταλλεύματος στην Αθήνα (από τα ορυχεία Λαυρίου), εμπορευμάτων και επιβατών από το 1885 μέχρι το 1962, όταν διακόπηκε λόγω της κατασκευής της εθνικής οδού Αθήνας – Θεσσαλονίκης. Διέρχεται από 14 δήμους με πλάτος που κυμαίνεται από 6 έως 9 μέτρων και σήμερα ανήκει στην Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου.

Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!