THEPOWERGAME
Από τον περασμένο Ιούνιο, ο επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας Φατίχ Μπιρόλ προειδοποιούσε την Ευρώπη να προετοιμαστεί στο ενδεχόμενο η Μόσχα να κλείσει εντελώς τη στρόφιγγα του φυσικού αέριου. Λίγες ημέρες αργότερα, η Gazprom ανακοίνωσε πως θα έκλεινε τον αγωγό NordStream 1 για λόγους συντήρησης και θα τον άνοιγε εκ νέου στις 21 Ιουλίου. Αμέσως, σήμανε συναγερμός. Η Ευρώπη και όλος ο κόσμος περίμενε με αγωνία το τι θα έκανε η ρωσική εταιρεία, η οποία τελικώς στις 7 το πρωί (ώρα Ελλάδος) της 21ης Ιουλίου άνοιξε ξανά τη στρόφιγγα και μάλιστα με την ίδια ακριβώς ροή πριν από το κλείσιμο για τις εργασίες συντήρησης. Για την ακρίβεια, η Gazprom συνέχισε τη ροή αερίου στο 40% της χωρητικότητας του αγωγού — επίπεδο το οποίο η Ρωσία έχει δηλώσει ότι αναγκάστηκε να μειώσει τον Ιούνιο λόγω της καθυστερημένης επιστροφής της τουρμπίνας.
Ωστόσο, διεθνείς οίκοι και think tanks σε όλο τον κόσμο συνέχιζαν να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τις προθέσεις της Ρωσίας, προειδοποιώντας πως μπορεί ανά πάσα στιγμή να παίζει με τις ροές. Και αυτό θα οδηγήσει την ευρωζώνη σχεδόν με μαθηματική ακρίβεια το 2023 στην ύφεση. Το απόγευμα της 25ης Ιουλίου κι ενώ δεν είχε συμπληρωθεί ούτε καν μία εβδομάδα από την επαναλειτουργία του NordStream 1, η Gazprom ανακοινώνει στον απόηχο των νέων ευρωπαϊκών κυρώσεων εις βάρος της Ρωσίας σημαντική μείωση των ροών του φυσικού αερίου προς την Ευρώπη και πάλι με το πρόσχημα της επίμαχης τουρμπίνας.
Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με δημοσίευμα του πρακτορείου Reuters, η κρατικά ελεγχόμενη Gazprom δήλωσε ότι είχε λάβει έγγραφα από τη Siemens Energy και τον Καναδά σχετικά με μια τουρμπίνα για τον NordStream 1 που βρίσκεται καθ’ οδόν από το Μόντρεαλ στη Ρωσία. Ωστόσο, πρόσθεσε ότι εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα σχετικά με το μεγαλύτερο αγωγό φυσικού αερίου της Ρωσίας στην Ευρώπη.
«Η Gazprom έχει μελετήσει τα έγγραφα, ωστόσο πρέπει να αναγνωρίσει ότι δεν αντιμετωπίζουν τους κινδύνους που είχαν επισημανθεί και εγείρουν επιπρόσθετα ερωτήματα», ανέφερε σε ανακοίνωσής της και πρόσθεσε: «Επιπρόσθετα, εξακολουθούν να υπάρχουν ανοικτά ερωτήματα από την Gazprom σχετικά με τις κυρώσεις της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου, η επίλυση των οποίων είναι σημαντική για την παράδοση της τουρμπίνας στη Ρωσία και την έκτακτη επιθεώρηση των κινητήρων στροβίλων αερίου για τον σταθμό συμπίεσης Portovaya».
Το Κρεμλίνο αρνείται τις κατηγορίες
Από την πλευρά του, το Κρεμλίνο αρνήθηκε ότι επιδιώκει να χρησιμοποιήσει τους τεράστιους ενεργειακούς πόρους της Ρωσίας για να εκβιάσει την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία μαζί με τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλα δυτικά έθνη έχει επιβάλει κύματα κυρώσεων στη Μόσχα από τότε που εισέβαλε στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου.
Ωστόσο, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν προειδοποίησε πριν από μερικές μέρες τη Δύση ότι οι συνεχείς κυρώσεις διατρέχουν τον κίνδυνο πυροδότησης καταστροφικών αυξήσεων στις τιμές ενέργειας για τους καταναλωτές σε ολόκληρο τον κόσμο.
Ευρωπαίοι πολιτικοί έχουν αμφισβητήσει την εξήγηση αυτή, με τη Γερμανία να αναφέρει ότι η επίμαχη τουρμπίνα δεν επρόκειτο να χρησιμοποιηθεί μέχρι τον Σεπτέμβρη. Το Κρεμλίνο ανέφερε ότι η επισκευασμένη τουρμπίνα θα εγκατασταθεί μόλις επιστραφεί, και στη συνέχεια το φυσικό αέριο θα παρέχεται σε αντίστοιχους όγκους. Ο εκπρόσωπος Τύπου Ντμίτρι Πεσκόφ δεν ανέφερε ότι η παροχή θα αυξηθεί, σημειώνοντας ότι πρέπει να επισκευαστεί περισσότερος εξοπλισμός. Ο Πέσκοφ ανέφερε ότι η Gazprom δεν ευθύνεται για τους κινδύνους αποθήκευσης, επαναλαμβάνοντας τη γραμμή της Μόσχας ότι οι Ευρωπαίοι υποφέρουν από τις συνέπειες κυρώσεων που οι ίδιοι επέβαλλαν εναντίον της Ρωσίας.
Η Ευρώπη εισάγει από τη Ρωσία το 40% των αναγκών της φυσικού αέριου
Η Ρωσία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο μετά τη Σαουδική Αραβία και ο μεγαλύτερος εξαγωγέας φυσικού αερίου στον κόσμο. Η Ευρώπη εισάγει περίπου το 40% του φυσικού αερίου της και το 30% του πετρελαίου της από τη Ρωσία.
Η ΕΕ αλλάζει το σχέδιο της για τον υποχρεωτικό κόφτη του 15%
Σε αυτό το κλίμα, την προηγούμενη εβδομάδα, η Κομισιόν παρουσίασε στις χώρες-μέλη της ΕΕ ένα σχέδιο για μείωση της χρήσης φυσικού αερίου κατά 15%, αρχής γενομένης από τον Αύγουστο.
Η Κομισιόν, φοβούμενη ότι ο Πούτιν θα «ανοιγοκλείνει» τον αγωγό, προειδοποίησε τα κράτη-μέλη ότι χωρίς μεγάλες περικοπές αυτή την περίοδο θα υπάρξει μεγάλο πρόβλημα στη διάρκεια του χειμώνα, και με την επισήμανση ότι σε περίπτωση ενός ψυχρού χειμώνα, η ΕΕ κινδυνεύει με μείωση του ΑΕΠ έως και 1,5%.
Ωστόσο, πάνω από 10 κράτη-μέλη, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας απάντησαν αρνητικά στην πρόταση των Βρυξελλών, η οποία για να ισχύσει θα πρέπει να υιοθετηθεί ομόφωνα. Έτσι, μέσα στο Σαββατοκύριακο σημειώθηκαν συνεχείς συσκέψεις της Κομισιόν με τους υπουργούς Ενέργειας των χωρών – μελών, προκειμένου να βρεθεί μια συμβιβαστική λύση, που θα εξοικονομεί ενέργεια για την Ευρώπη. Μάλιστα, οι διαβουλεύσεις είναι τόσο πυρετώδεις, που το αναθεωρημένο σχέδιο για την εξοικονόμηση ενέργειας ενόψει του χειμώνα θα είναι έτοιμο προς ψήφιση αύριο, Τρίτη.
Τι περιλαμβάνει η αναθεωρημένη πρόταση
Η πρόταση, που είδε το Reuters, θα διατηρήσει τον εθελοντικό στόχο για όλες τις χώρες, αλλά θα προσφέρει και μια σειρά εξαιρέσεων από τον δεσμευτικό στόχο. Πράγμα που σημαίνει στην πράξη ότι οι χώρες θα αντιμετωπίσουν διαφορετικούς υποχρεωτικούς στόχους.
Ήδη, ορισμένοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι χαιρέτησαν την τελευταία πρόταση ως βάση για μια συμφωνία, ενώ άλλοι εξέφρασαν ανησυχίες ότι με τόσες πολλές εξαιρέσεις, η Ευρώπη δεν θα εξοικονομήσει αρκετό φυσικό αέριο για να περάσει τον χειμώνα, εάν η Ρωσία κόψει τις προμήθειες. Ένας διπλωμάτης είπε ότι στόχος ήταν να διασφαλίσει ότι οι χώρες θα δείξουν αλληλεγγύη συμφωνώντας να δράσουν από κοινού, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι η πρόταση δεν θα αποδυναμωθεί τόσο πολύ ώστε να γίνει «μια τίγρη χωρίς δόντια».
Σύμφωνα με την πρόταση που συνέταξε η Τσεχική Δημοκρατία, η οποία προεδρεύει επί του παρόντος στις συνεδριάσεις των χωρών της ΕΕ, θα εξαιρούνται χώρες που δεν συνδέονται με τα δίκτυα φυσικού αερίου της ΕΕ, που θα μπορούσαν να καλύπτουν νησιωτικές χώρες όπως η Ιρλανδία και η Μάλτα.
Όσοι έχουν μεγάλους όγκους αποθηκευμένου φυσικού αερίου θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν χαμηλότερους στόχους για τον περιορισμό της ζήτησης, όπως θα μπορούσαν να δηλώνουν ότι εξάγουν φυσικό αέριο σε άλλες χώρες, πιθανότατα συμπεριλαμβανομένης της Ισπανίας, η οποία δεν βασίζεται στη Ρωσία για φυσικό αέριο και είναι από τους πιο σθεναρούς αντιπάλους της πρότασης της ΕΕ. Θα μπορούσαν επίσης να εξαιρεθούν κρίσιμοι τομείς όπως τα χημικά και ο χάλυβας.
Η νέα πρόταση θέτει τις εθνικές κυβερνήσεις, και όχι την Επιτροπή, υπεύθυνες για τη διαδικασία για να γίνει ο στόχος δεσμευτικός, κάτι που θα μπορούσε να γίνει μόνο με την υποστήριξη της πλειοψηφίας από τις χώρες.
Ο κίνδυνος της ύφεσης πλανάται πάνω από την ευρωζώνη
Πρέπει να σημειωθεί πως μέσα σε αυτό το κλίμα, διεθνείς οίκοι και τράπεζες εκτιμούν πως η οικονομία της Ευρωζώνης επιβραδύνεται, όπως αναμενόταν, αλλά τελικά η επιβράδυνση θα είναι πολύ έντονη με το σενάριο της ύφεσης να στοιχειώνει την περιοχή. UBS και Capital Economics σε πρόσφατες αναλύσεις τους τόνισαν πως το βασικό ερώτημα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη, ιδιαίτερα η Γερμανία, είναι εάν οι προμήθειες φυσικού αερίου από τη Ρωσία θα συνεχίσουν να ρέουν και, εάν ναι, πόσο ελεύθερα.
Οι χώρες της ευρωζώνης έχουν κάνει πολλά για να διαφοροποιήσουν τον εφοδιασμό τους σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο τους τελευταίους μήνες, αλλά εξακολουθούν να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τη Ρωσία. Για παράδειγμα, εκτιμάται ότι η Γερμανία μείωσε το συνολικό της μερίδιο στις προμήθειες φυσικού αερίου από 55% σε 35%.
Ωστόσο, χωρίς ρωσικές προμήθειες, η Ευρώπη δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στη φιλοδοξία της για αποθήκευση φυσικού αερίου στο 80% του συνόλου έως την 1η Νοεμβρίου (ο στόχος είναι 90% για τη Γερμανία), ένα επίπεδο που θα διασφάλιζε ότι δεν θα διακοπεί ο εφοδιασμός τους χειμερινούς μήνες, προειδοποιεί η UBS. Επί του παρόντος, τα επίπεδα αποθήκευσης είναι κοντά στο 60%, παρόμοια με τα κανονικά επίπεδα για αυτήν την εποχή του χρόνου.
Εάν η Ευρώπη βρεθεί σε μια κατάσταση όπου είναι πιθανό η ζήτηση να ξεπεράσει την προσφορά τους επόμενους μήνες, θα εφαρμοστεί αναγκαστικά δελτίο ενέργειας σε ορισμένες χώρες. Σε ένα τέτοιο σενάριο, οι βιομηχανικοί χρήστες θα χτυπηθούν πριν από τα νοικοκυριά και άλλες βασικές υπηρεσίες (π.χ. νοσοκομεία). Επιπλέον, οι τιμές θα αυξηθούν επίσης, πιέζοντας περαιτέρω τον πληθωρισμό και επιδεινώνοντας τη συμπίεση των εισοδημάτων καταναλωτών.
Η εκτίμηση του οικονομικού αντίκτυπου των συνεχιζόμενων διακοπών στον εφοδιασμό φυσικού αερίου δεν είναι σαφής, επειδή εξαρτάται από την κλίμακα της διακοπής, τη διάρκειά της και τον χρόνο της, τονίζει η UBS.
Από την πλευρά της, η Capital Economics επισημαίνει για την ευρωζώνη ότι έχει υποστεί ένα ιδιαίτερα σοβαρό σοκ στους όρους εμπορίου κυρίως εξαιτίας της μεγάλης ανόδου των ενεργειακών τιμών και των ευρύτερων επιπτώσεων του πολέμου στην Ουκρανία, εξελίξεις που έχουν οδηγήσει σε μεγάλη πτώση τους δείκτες επιχειρηματικής και καταναλωτικής εμπιστοσύνης. Προβλέπει ότι η πτώση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών και το πλήγμα στην καταναλωτική δαπάνη θα προκαλέσουν τεχνική ύφεση. Το ΑΕΠ της Ευρωζώνης αναπτύχθηκε οριακά στο β’ τρίμηνο του 2022 λόγω της επανέναρξης πολλών δραστηριοτήτων μετά την άρση των περιορισμών και κυρίως του τουρισμού, αλλά οι επιχειρηματικοί δείκτες υποδηλώνουν ότι έρχεται σημαντική συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας. Εντούτοις, η απειλή της ύφεσης δεν θα σταματήσει την επιθετική σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής από την ΕΚΤ. Έτσι η οικονομία της Ευρωζώνης θα υποχωρήσει σε ύφεση το 2023, καθώς ο αυξανόμενος πληθωρισμός θα πλήττει τα νοικοκυριά και η ΕΚΤ θα αυξάνει τα επιτόκια.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
