Στην κυβέρνηση πέταξε τη μπάλα ο πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) Αθ. Δαγούμας για τον υπολογισμό του τελικού ύψους των υπερκερδών των εταιρειών προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας που θα φορολογηθούν με 90%. Κατά την εμφάνισή του στη σημερινή συνεδρίαση της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, ο κ. Δαγούμας υποστήριξε πως, με τη μέθοδο υπολογισμού που προκρίνει η ΡΑΕ, τα υπερκέρδη για την περίοδο Οκτωβρίου 2021 – Μάρτιος 2022 ανήλθαν σε 927 εκατ. ευρώ τα οποία, όπως έχει ανακοινώσει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) περιορίζονται σε 591,45 εκατ. αν αφαιρεθούν οι εκπτώσεις της ΔΕΗ προς τους πελάτες της.
Όμως από εκεί αρχίζει το μπέρδεμα, καθώς οι άλλοι καθετοποιημένοι παίκτες (που διαθέτουν μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και δραστηριοποιούνται παράλληλα στην προμήθεια) υποστηρίζουν πως και αυτοί προχώρησαν σε «έμμεσες εκπτώσεις» μέσω των σταθερών τιμολογίων. Όμως και η ΔΕΗ ήρθε να προσθέσει πως και η ίδια είχε ζημιές 400 εκατ. μέσω των σταθερών τιμολογίων!
Η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο περίπλοκη από την αποκάλυψη (επισήμως, γιατί οι διαρροές δίνουν και παίρνουν) της μεθόδου υπολογισμού των υπερκερδών από τον κ. Δαγούμα στη Βουλή. Όπως είπε, η ρυθμιστική αρχή συνέκρινε τα κέρδη της περιόδου Οκτώβριος 2021 – Μάρτιος 2022, με τα κέρδη της περιόδου Οκτώβριος 2020 – Μάρτιος 2021. Η διαφορά των μικτών κερδών μεταξύ των δύο περιόδων θεωρήθηκε «υπερκέρδη». Όμως υπάρχουν περιπτώσεις που οι συγκρίσεις αμφισβητούνται από την αγορά. Για παράδειγμα, για την ΗΡΩΝ η ΡΑΕ υπολόγισε, με τη συγκεκριμένη μεθοδολογία, τα έκτακτα κέρδη στα 45 εκατ. ευρώ. Όμως, η κύρια μονάδα της ΗΡΩΝ (ΗΡΩΝ ΙΙ) δεν λειτουργούσε για το μεγαλύτερο διάστημα της περιόδου Οκτώβριο 2021 – Μάρτιος 2021. Για την ακρίβεια λειτούργησε μόνο δύο εβδομάδες δοκιμαστικά στα τέλη Μαρτίου 2021.
Ο κ. Δαγούμας, σε έντονο ύφος, με αφορμή σχόλια του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ και πρώην υπουργού Σωκρ. Φάμελλου περί κυβερνητικής παρέμβασης για τον υπολογισμό των υπερκερδών, υποστήριξε πως «το πόρισμα που ετοιμάσαμε θεωρούμε ότι είναι τεχνοκρατικά τεκμηριωμένο. Είμαστε ανοικτοί σε οποιοδήποτε σχόλιο αλλά όχι σε αυτά που αφορούν την ακεραιότητά μας». Κατά τον πρόεδρο της ΡΑΕ, η πολιτική ηγεσία θα αποφασίσει για τη φορολόγηση των υπερκερδών. Η αρχή ως γνωστόν εισηγείται και την επιστροφή 67 εκατ. ευρώ από τη λειτουργία της αγοράς εξισορρόπησης.
“Εμείς προτείνουμε και ζητάμε να γίνει πάλι ο υπολογισμός και για το τρίμηνο που παραλείφθηκε βάση όμως του πλήρους, πραγματικού κόστους των μονάδων με ένα λογικό ποσοστό κέρδους πχ 5% και όχι βάσει του μεικτού περιθωρίου κέρδους” είχε υποστηρίξει ο κ. Φάμελλος. Ο ίδιος αναρωτήθηκε γιατί δεν υπολογίζονται και τα υπερκέρδη για το διάστημα Ιουλίου – Σεπτεμβρίου 2021. Όμως εκείνη την περίοδο οι τιμές ήταν υψηλές επειδή – και λόγω των πυρκαγιών – το σύστημα λειτούργησε στα όριά του και υπήρχε ζήτημα επάρκειας.
Απαντώντας σε ερώτηση του πρώην υπουργού Χάρη Καστανίδη για το λόγο που εξαιρέθηκαν από τους υπολογισμούς τα τυχόν υπερκέρδη εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην αγορά φυσικού αερίου ή πετρελαίου, ο κ. Δαγούμας είπε πως η ΡΑΕ θα προχωρήσει σε αντίστοιχους υπολογισμούς για τους προμηθευτές φυσικού αερίου. Επειδή δεν υπάρχουν αναλυτικά στοιχεία για τη λιανική (σε αντίθεση με την αγορά ηλεκτρικού ρεύματος), όπως εξήγησε, η αρχή θα βασιστεί στους ισολογισμούς της τελευταίας τριετίας (2019 – 2021) για τον υπολογισμό τυχόν υπερκερδών.
Ο πρόεδρος της ΡΑΕ προανήγγειλε πρόστιμα και επιστροφή ποσών στους καταναλωτές καθώς η ρυθμιστική αρχή έχει καλέσει σε ακρόαση 12 προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας (σχεδόν το σύνολο της αγοράς) για δύο ζητήματα. Πρώτον, για το αν ενημέρωσαν ατομικά τους πελάτες τους εξήντα ημέρες πριν την μονομερή αλλαγή συμβολαίου (πολλές εταιρείες μετέφεραν καταναλωτές από σταθερά σε κυμαινόμενα τιμολόγια με ρήτρα αναπροσαρμογής) και, δεύτερον, για πιθανά ζητήματα αδιαφάνειας και παραπλάνησης σε σχέση με την εφαρμογή της ρήτρας αναπροσαρμογής.
Ο πρόεδρος της ΡΑΕ υπενθύμισε πως η ρήτρα αναπροσαρμογής στα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας ισχύει από το 2013 και η εφαρμογή της αποτελεί εμπορική πολιτική. Εξήγησε πως μετά και την παρέμβαση της ΡΑΕ, ο φορέας των ευρωπαίων ρυθμιστών προωθεί λύση για αυτόματη (εκ των προτέρων) παρακράτηση τυχόν συγκυριακών υπερκερδών στη χονδρική αγορά. Έτσι στην ουσία θα απορροφάται και ένα κομμάτι των αυξήσεων που σήμερα φτάνει στα νοικοκυριά μέσω της ρήτρας αναπροσαρμογής.
Για την απουσία διμερών συμβολαίων μεταξύ παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας και καταναλωτών (π.χ. επιχειρήσεων) ο κ. Δαγούμας υποστήριξε πως το ρυθμιστικό πλαίσιο υπάρχει. Εξήγησε πως από τον Δεκέμβριο του 2021 όλοι οι παραγωγοί (πλην ΔΕΗ στην οποία υπάρχει πλαφόν για το 20% της παραγωγής) μπορούν να διαθέσουν με διμερή συμβόλαια μέχρι και το 100% της παραγωγής τους. «Εμείς βάζουμε το πλαίσιο για τα διμερή συμβόλαια, δεν επιβάλλουμε. Υπάρχει η δυνατότητα αλλά δεν αξιοποιείται εκτενώς». Πρόσθεσε πως «παρά το χαμηλό κόστος φωτοβολταϊκών στον τελευταίο διαγωνισμό (37,6 ευρώ ανά MW) δεν έχουν συναφθεί διμερή συμβόλαια κάτι που θα περιόριζε την έκθεση των προμηθευτών στη χονδρεμπορική αγορά». Κατά τον κ. Δαγούμα «τα εργαλεία θέλουν χρόνο ωρίμανσης από τους παίκτες, αλλά το θεσμικό πλαίσιο υφίσταται».
Κατά τον πρόεδρο της ΡΑΕ, το ενεργειακό μίγμα της χώρας (με την ηλεκτροπαραγωγή να εξαρτάται κατά 40% – 50% από το φυσικό αέριο) δεν μας δίνει πολλά περιθώρια κινήσεων αφού η χονδρική τιμή και συνεπώς τα τιμολόγια λιανικής εξαρτώνται από τη διεθνή τιμή του φυσικού αερίου. Ο ίδιος θεωρεί, πάντως, πως από αρχές Ιουλίου θα ξεκινήσει η εφαρμογή του σχεδίου που ανακοίνωσε η κυβέρνηση με το πλαφόν ανά τεχνολογία παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που θα περιορίσει τις επιπτώσεις στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
