THEPOWERGAME
Μια ανησυχητική εικόνα συνθέτουν τα τελευταία στοιχεία για τις ισχυρές οικονομίες των δυο πλευρών του Ατλαντικού, επιβεβαιώνοντας την αναθεώρηση των προβλέψεων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) για χαμηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης κατά τη διάρκεια του 2022. Μέσα στην προηγούμενη εβδομάδα ανακοινώθηκε απρόσμενη συρρίκνωση της αμερικανικής οικονομίας κατά 0,4% το α’ τρίμηνο σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο ενώ αντίστοιχα η ανάπτυξη στην ευρωζώνη ήταν ισχνή στο 0,2%. Με τον πληθωρισμό να αναρριχάται εντός Ευρωζώνης στο 7,5% τον Απρίλιο -αντανακλώντας νέο ρεκόρ από το προηγούμενο του 7,4% που είχε καταγραφεί μόλις τον Μάρτιο- και στις ΗΠΑ να έχει σκαρφαλώσει τον Μάρτιο στο υψηλό 41ετίας ενισχύονται οι φόβοι για μεγαλύτερη άνοδο του κόστους διαβίωσης. Ο κίνδυνος του στασιμοπληθωρισμού ενισχύεται δραματικά.
Καθώς ο πόλεμος που έχει κηρύξει η Ρωσία στην Ουκρανία δεν φαίνεται να εκτονώνεται άμεσα, το φλερτ των τιμών του καλαμποκιού και της σόγιας με ιστορικά υψηλά επίπεδα προμηνύει ακόμη μεγαλύτερες ανατιμήσεις στα τρόφιμα. Σημειωτέον ότι τα φυτικά έλαια, η βρώμη και το σιτάρι έχουν αναρριχηθεί σε ιστορικές υψηλές τιμές από τις αρχές του 2022.
Στις περιπτώσεις της σόγιας και του καλαμποκιού έχει καταγραφεί άνοδος 26% και 37%, αντίστοιχα, προσεγγίζοντας επίπεδα ρεκόρ, τα οποία εάν τελικά ξεπεραστούν θα προστεθούν σε ένα από τα μεγαλύτερα ράλι των βιομηχανικών και αγροτικών εμπορευμάτων. Υπάρχει μια πολύ απλή εξήγηση γι΄ αυτό: η Ρωσία και η Ουκρανία διαθέτουν πλούτο ορυκτών καυσίμων, πρώτων υλών και αγροτικής παραγωγής, με αποτέλεσμα αυτός ο πόλεμος να έχει προκαλέσει μεγάλη αναστάτωση σε παγκόσμια κλίμακα.
Αρκεί να αναλογιστεί κανείς πως οι τιμές του πετρελαίου Μπρεντ, του φυσικού αερίου στο Άμστερνταμ, του άνθρακα, του νικελίου, της βρόμης και του σιταριού έχουν σημειώσει άνοδο 63,51%, 339,75%, 249,73%, 91,11%, 75,95% και 46,20%, αντίστοιχα, το 12μήνο που έληξε στις 29 Απριλίου.
Στο παζλ προστίθεται επίσης η Λευκορωσία, η οποία έχει συνταχθεί με το Κρεμλίνο στον αδυσώπητο πόλεμο εναντίον της Ουκρανίας, καθώς είναι ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς λιπασμάτων. Οι δυτικές κυρώσεις εις βάρος της Μόσχας και του Μινσκ προκαλούν στρεβλώσεις στην ομαλή ροή όχι μόνον εμπορευμάτων αλλά και των λιπασμάτων.
Η ενεργειακή εξάρτηση της ΕΕ από τη Ρωσία
Εάν η ΕΕ προσθέσει ένα εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο και η Ρωσία αντιδράσει με αντίποινα με το φυσικό αέριο, τότε οι τιμές στις διεθνείς αγορές ενδεχομένως να αναρριχηθούν σε υψηλότερα επίπεδα. Την ίδια ώρα υπάρχουν αμφιβολίες για τη σοδειά στην Ουκρανία και την επόμενη καλλιεργητική περίοδο λόγω των καταστροφών που έχουν υποστεί στα χωράφια από τα τανκς και τους βομβαρδισμούς των Ρώσων.
Τόσο στις ΗΠΑ, όσο και στην Ευρώπη η άνοδος των τιμών ενέργειας ασκεί τη μεγαλύτερη επίδραση στον πληθωρισμό. Στην ευρωζώνη, ειδικότερα, οι τιμές ενέργειας αναρριχήθηκαν 38% και αυτές των τροφίμων 9,2% τον Απρίλιο. Οικονομικοί αναλυτές υπογραμμίζουν πως η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) καλούνται να δαμάσουν του πληθωρισμού, δρομολογώντας άμεσα την αύξηση των επιτοκίων τους, χωρίς να αποθαρρύνουν περαιτέρω την ανάπτυξη στις οικονομίες τους. Στη συρρίκνωση του αμερικανικού ΑΕΠ το α’ τρίμηνο δεν έχει ακόμη αφομοιωθεί πλήρως η επίδραση του πολέμου στην Ουκρανία ή τα lockdown στην Κίνα για την ανάσχεση της νέας έξαρσης κρουσμάτων.
Αντιμέτωπη με στασιμοπληθωρισμό η Ευρωζώνη
Σ’ ότι αφορά την Ευρωζώνη, ο Άντριου Κένινγκχαμ, οικονομολόγος της Capital Economics, δηλώνει στους Financial Times πως «πιστεύουμε πως πιθανώς να υπάρξει συρρίκνωση του ΑΕΠ μέσα στο β’ τρίμηνο λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και την μεγάλη άνοδο των τιμών ενέργειας που έχουν όλο και μεγαλύτερη επίδραση στα πραγματικά εισοδήματα των νοικοκυριών και την καταναλωτική εμπιστοσύνη ενώ δυσχεραίνονται τα προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες».
Στη Γαλλία, αναλυτικότερα, η οικονομική δραστηριότητα παρέμεινε στάσιμη το α’ τρίμηνο και στην Ιταλία συρρικνώθηκε. Στη Γερμανία ενισχύθηκε αμυδρά, δηλαδή κατά 0,2%, αποτελώντας τη μοναδική από τις μεγαλύτερες οικονομίες της ευρωζώνης που είχε υψηλότερες του αναμενομένου επιδόσεις. Ο επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg Bank, Χόλγκερ Σμίτινγκ, τονίζει πως «ο πόλεμος του Πούτιν σημαίνει στασιμοπληθωρισμό στην ευρωζώνη», προσθέτοντας πως μετά το κύμα των μεταλλάξεων Δέλτα και Όμικρον, η ανάκαμψη ανετράπη από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Λόγω, επίσης, της εξάρτησής της στο παγκόσμιο εμπόριο, η ευρωζώνη διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο από τα lockdown στην Κίνα παρά οι ΗΠΑ.