THEPOWERGAME
του Μιχάλη Μπρούστη, ειδικού Συμβούλου στο Διευθύνοντα Σύμβουλο του ΔΕΔΔΗΕ
Στο πλαίσιο του σημερινού έντονα μεταβαλλόμενου οικονομικού περιβάλλοντος που δημιούργησε η πανδημία COVID και η συνεπακόλουθη επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού, ο ρόλος του οικονομικού διευθυντή (CFO) τοποθετείται στο κέντρο των εταιρικών αποφάσεων και διευρύνεται πέρα από τη λογική του σύγχρονου «θεματοφύλακα των οικονομικών» της εταιρείας, σε «δημιουργό επιχειρηματικής αξίας» και «επόπτη ψηφιακής στρατηγικής».
Ο CFO ως «θεματοφύλακας των οικονομικών» της εταιρείας
Ανεξάρτητα από το αν προέρχεται από το εσωτερικό ή το εξωτερικό περιβάλλον της εταιρείας, η απόκτηση αξιοπιστίας αποτελεί για το CFO σημαντική πρόκληση. Προκειμένου αυτό να επιτευχθεί, μπορεί να απαιτηθεί και η αλλαγή του τρόπου σκέψης και αντίληψής του . Στο πλαίσιο αυτό, ο CFO πρέπει να ελέγξει την οργανωτική δομή και τις λειτουργίες της οικονομικής διεύθυνσης προκειμένου να διασφαλίσει ότι δεν υφίστανται δυσλειτουργίες και κενά αποτελεσματικότητας, προβαίνοντας ταυτόχρονα στις αναγκαίες, ενδεχομένως, διαφοροποιήσεις και αλλαγές στα αρχικά στάδια της θητείας του.
Ο CFO θα πρέπει να προχωρήσει άμεσα σε ακόμη μεγαλύτερη αύξηση του ποσοστού αυτοματοποίησης των παραδοσιακών χρηματοοικονομικών διαδικασιών, καθώς και στην αυξανόμενη χρήση προηγμένων χρηματοοικονομικών μοντέλων για τον εντοπισμό υφιστάμενων και μελλοντικών κινδύνων, ευκαιριών και πηγών δημιουργίας βιώσιμης αξίας. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να επικεντρωθεί σε αυξανόμενο βαθμό στη συλλογή και ερμηνεία δεδομένων για βασικές επιχειρηματικές αποφάσεις και στη στρατηγική πέρα από τα όρια της οικονομικής διεύθυνσης .
Οι αποτελεσματικές σχέσεις με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη (stakeholders) αποτελούν ένα σημαντικό μέρος της «εργαλειοθήκης» του CFO, αναπτύσσοντας και διατηρώντας αλληλεπιδράσεις με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη στο εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον της εταιρείας. Ειδικότερα, για τη δημιουργία και μεγιστοποίηση βιώσιμης μακροπρόθεσμης αξίας, βελτιστοποιώντας ταυτόχρονα τον οικονομικό σχεδιασμό και την αποδοτικότερη διαχείριση των πόρων , ο CFO θα πρέπει:
– να αυξήσει τη συχνότητα και το εύρος της συνεργασίας με τα στελέχη της διοικητικής ομάδας των υπολοίπων τμημάτων της εταιρείας , προκειμένου να κατανοήσει τις ανάγκες τους. Στο πλαίσιο αυτό , ο CFO πρέπει να αντιληφθεί τη σπουδαιότητα του διαλόγου για την κατανόηση των παραμέτρων που επηρεάζουν την απόδοση της εταιρείας και τη διαμόρφωση μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής για τη βελτιστοποίηση της αξίας .
– να προσαρμόσει τις χρηματοοικονομικές λειτουργίες στη νέα πραγματικότητα της ψηφιακής εποχής και να διαφοροποιήσει το μοντέλο λειτουργίας τους με τη χρήση νέων τεχνολογιών, προκειμένου να βελτιώσουν την αποδοτικότητα και ποιότητα στην παροχή πληροφορίας – και όχι απλά δεδομένων – στο σωστό χρόνο, βοηθώντας, έτσι, τη διοίκηση στη λήψη αποφάσεων.
– να μεριμνά για την αλλαγή της αντίληψης για την οικονομική διεύθυνση στην εταιρεία, με στόχο τη μετάβαση σε ένα περισσότερο στρατηγικό ρόλο «επιχειρηματικής συνεργασίας». Ο CFO θα πρέπει να επιδιώκει τη σωστή ισορροπία μεταξύ συνεργασίας για την επίτευξη των στρατηγικών στόχων και της διατήρησης του ρόλου του ως αντικειμενική «συνείδηση» της εταιρείας και δεν πρέπει να επιβάλλει ξεπερασμένες συνταγές ως «μονάδα πρόληψης» της εταιρείας που εντοπίζει ελλείψεις σε κάθε πρωτοβουλία. Σε κάθε περίπτωση, οι παρεμβάσεις του CFO πρέπει να γίνονται με σεβασμό και να είναι εποικοδομητικές. Αν στο εσωτερικό της εταιρείας βλέπουν το CFO μόνο ως «αστυνομικό», αδικεί τον ίδιο του το ρόλο.
Στο σημερινό περιβάλλον, αναδύονται νέα είδη κινδύνων τα οποία ο CFO πρέπει να μπορεί να αναγνωρίσει άμεσα προσαρμόζοντας την ταχύτητα αντίδρασης του. Στο πλαίσιο αυτό, ενδεικτικούς νέους κινδύνους αποτελούν:
– η ενδεχόμενη αδυναμία κλιμάκωσης των δράσεων ψηφιακού μετασχηματισμού,
– η τοποθέτηση των καταναλωτών- πελατών σχετικά με τη χρήση δεδομένων και τη ψηφιακή ευημερία, σε συνδυασμό με τις συχνότερες κυβερνοεπιθέσεις, σε συνδυασμό με τη λανθασμένη εκτίμηση των μεταβαλλόμενων απαιτήσεων όσον αφορά την προστασία της ιδιωτικότητας, της ασφάλειας και της εμπιστοσύνης.
– η κακή διαχείριση της ατζέντας για τη βιώσιμη ανάπτυξη , σε συνδυασμό με τη στάση των καταναλωτών έναντι των εταιρικών γνωστοποιήσεων για θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και διακυβέρνησης ( ESG). .
– η αποτυχία περιορισμού των διαταραχών στην παραδοσιακή εφοδιαστική αλυσίδα λαμβάνοντας υπόψη και τις αναδυόμενες νέες τεχνολογίες.
Αναποτελεσματική διάδραση με εξωτερικά οικοσυστήματα
Στο ίδιο πλαίσιο, λαμβάνοντας υπόψη τις διαρκώς αυξανόμενες πιέσεις που ασκούν οι επενδυτές για τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος της εταιρείας, ιδιαίτερη μνεία θα πρέπει να γίνει στις επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή και στον αντίκτυπο της στα επιχειρηματικά μοντέλα στις ταμειακές ροές, στη χρηματοοικονομική θέση και στις χρηματοοικονομικές επιδόσεις της εταιρείας. Συνεπώς, προκύπτει αυξανόμενη ανάγκη γνωστοποίησης από την εταιρεία των επιδράσεων της κλιματικής αλλαγής στις χρηματοοικονομικές της καταστάσεις, καθώς και παροχή αξιόπιστων γνωστοποιήσεων σχετικά με τις πιο σημαντικές παραδοχές, εκτιμήσεις και κρίσεις που έγιναν αναφορικά με την κλιματική αλλαγή.
Ο CFO ως δημιουργός « βιώσιμης μακροπρόθεσμης αξίας» στην εταιρεία
Ο CFO οφείλει όχι μόνο να κατανοεί τις προτεραιότητες και την agenda του CEO, αλλα και να συμμετέχει ενεργά στη διαμόρφωσή της, έτσι ώστε να συμβάλλει στη δημιουργία βιώσιμης μακροπρόθεσμης αξίας. Στο πλαίσιο αυτό, η διαμόρφωση κλίματος εμπιστοσύνης και η διατήρηση της σωστής ισορροπίας μεταξύ του CFO, του CEO και του ΔΣ είναι επιβεβλημένη.
Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων, ο CFO πρέπει να διαθέτει, πέραν των βασικών χρηματοοικονομικών δεξιοτήτων , μια πολύ ευρεία γκάμα δεξιοτήτων και ικανοτήτων. Ειδικότερα, πρέπει να διαθέτει μια ξεκάθαρη και ολοκληρωμένη εικόνα της επιχειρησιακής πραγματικότητας και των λειτουργικών διαδικασιών σε όλο εύρος των δραστηριοτήτων της εταιρείας , καθώς και των παραμέτρων που διαμορφώνουν το επιχειρηματικό της περιβάλλον . Ταυτόχρονα, θα πρέπει να διαθέτει δυνατότητα προσαρμογής στο μεταβαλλόμενο ρυθμιστικό περιβάλλον, στρατηγικό όραμα, διατηρώντας ταυτόχρονα τη δυνατότητα να αμφισβητεί και να ελέγχει την ορθότητα των διευθυντικών αποφάσεων.. Συνεπώς, τα παραδοσιακά καθήκοντα χρηματοοικονομικής διαχείρισης θα πρέπει να συνυπάρχουν με τη δραστηριοποίηση του CFO στον τομέα των ευρύτερων στρατηγικών δραστηριοτήτων της εταιρείας.
Οι επενδυτές και τα όλα τα άλλα ενδιαφερόμενα μέρη αναμένουν από την εταιρεία να εστιάσει, σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό, στη δημιουργία βιώσιμης μακροπρόθεσμης αξίας .Αποτελεί βασική προτεραιότητα του CFO η επίτευξη ισορροπίας μεταξύ των βραχυπρόθεσμων οικονομικών αποτελεσμάτων και της δημιουργίας βιώσιμης μακροπρόθεσμης αξίας, στο πλαίσιο της εταιρικής στρατηγικής.
Στις σημερινές συνθήκες οι επενδυτές αλλά και όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη ζητούν σε διαρκώς αυξανόμενο βαθμό και έμφαση από την εταιρεία αναλυτικότερη και εκτενέστερη ενημέρωση -πληροφόρηση σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η εταιρεία δημιουργεί μακροπρόθεσμη αξία για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα ότι υπάρχει σημαντική αξία , η οποία δεν μπορεί να μετρηθεί ή να γνωστοποιηθεί μέσω των βασικών δεικτών χρηματοοικονομικών επιδόσεων (financial KPIs), όπως για παράδειγμα, η αξία της εμπορικής επωνυμίας, το ανθρώπινο δυναμικό και θέματα ESG. Στο πλαίσιο αυτό, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι χρειάζεται ισορροπία ανάμεσα στην ελεύθερη πρόσβαση και στη διαφάνεια και στην αποκάλυψη πληροφοριών σημαντικών για τον ανταγωνισμό, θα πρέπει να γνωστοποιούνται στους επενδυτές οι πραγματικοί στόχοι της εταιρείας, η εσωτερική λογική και το σκεπτικό πίσω από τις αποφάσεις της .
Ο CFO τοποθετώντας την οικονομική διεύθυνση στο επίκεντρο των εταιρικών αναφορών σχετικά με τη δημιουργία βιώσιμης μακροπρόθεσμης αξίας, θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη του τις τάσεις στον ευρύτερο τομέα των εταιρικών αναφορών, οι οποίες αφορούν τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας της χρηματοοικονομικής πληροφόρησης , σε συνδυασμό και τη λεγόμενη «μη χρηματοοικονομική» πληροφόρηση. Στο πλαίσιο αυτό, οι μη χρηματοοικονομικές και χρηματοοικονομικές αναφορές πρέπει να συμβαδίζουν όχι μόνο σε επίπεδο περιεχομένου, αλλά και σε επίπεδο προσδιορισμού -καθορισμού σχετικών «προτύπων», συνεισφέροντας στην ενίσχυση της συγκρισιμότητας και της διαφάνειας.
Ο CFO ως επόπτης «ψηφιακής στρατηγικής» της εταιρείας
H πανδημία του COVID-19 και ο οικονομικός της αντίκτυπος υποχρέωσε πολλές εταιρείες να επιταχύνουν την υλοποίηση νέων πρωτοβουλιών- με έμφαση στα σχέδια ψηφιακού μετασχηματισμού- για τη δημιουργία επιχειρηματικής αξίας. Στο πλαίσιο αυτό, σε συνδυασμό και με τις ταχέως εξελισσόμενες προσδοκίες των καταναλωτών-πελατών επιταχύνθηκε και η διείσδυση των νέων τεχνολογιών στη λειτουργία της οικονομικής διεύθυνσης. Αυτό δημιουργεί νέες προκλήσεις, μεταξύ των οποίων και η ανάγκη εμπέδωσης εμπιστοσύνης στις νέες αυτές τεχνολογίες Έτσι ,ο CFO καλείται να ανταποκριθεί σε σαφώς πιο διευρυμένες απαιτήσεις αναφορικά με το σχεδιασμό και την υλοποίηση της ψηφιακής στρατηγικής και πρέπει να επανασχεδιάσει και να διευρύνει το ρόλο και την ευθύνη του σε θέματα τεχνολογίας και ψηφιακών δεξιοτήτων, έτσι ώστε να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στις ανάγκες ολόκληρης της εταιρείας. Tαυτόχρονα, οι οικονομικές διευθύνσεις θα είναι πολύ διαφορετικές στο μέλλον, κάνοντας σημαντική στροφή προς ένα πιο έξυπνο λειτουργικό μοντέλο. Στο κοντινό μέλλον, πολλές από τις εργασίες που σχετίζονται με τις χρηματοοικονομικές και εταιρικές αναφορές, είναι ενδεχόμενο να διεκπεραιώνονται από την Τεχνητή Νοημοσύνη (λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη ενδεχόμενους ρυθμιστικούς κινδύνους και κινδύνους ασφαλείας), ενώ είναι πιθανό η οικονομική διεύθυνση να βασίζεται σε συστήματα blockchain.
Ο CFO θα πρέπει να μπορεί να ξεκλειδώσει και να αξιοποιήσει τα πλήρη οφέλη του ψηφιακού μετασχηματισμού, ενισχύοντας τη συνεργασία του με τη διοικητική ομάδα, καθώς και να χρησιμοποιεί την τεχνολογία και τα δεδομένα για να συγχρονίσει τις πληροφορίες σε όλο το εύρος της διοικητικής ομάδας, προσφέροντας ολοκληρωμένα συμπεράσματα σε πραγματικό χρόνο, μέσω δεδομένων και μοντέλων, υλοποιώντας τις στρατηγικές της εταιρείας με ταχύτητα στο πλαίσιο της δημιουργίας μακροπρόθεσμης αξίας.