THEPOWERGAME
Αλλαγή ορισμένων παραμέτρων χρειάζεται στη σύνθετη εξίσωση, έτσι ώστε να καλυφθούν μέσα σε ένα χρόνο οι μεγάλες απώλειες του 2020. Οι προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τους ρυθμούς ανάπτυξης του 2021 δεν αιφνιδίασαν την κυβέρνηση, καθώς ανοιχτό παραμένει το ενδεχόμενο το ΑΕΠ να υπερκάλυψε τη ζημιά του 2020 με ρυθμούς πάνω από 9%, σύμφωνα με τους δείκτες των τελευταίων εβδομάδων του 2021.
Πρόκειται, λοιπόν, για ανάκαμψη τύπου «V» που σημειώνει ραγδαία άνοδο μετά την πτώση που σημείωσε. Τα δεδομένα άλλαξαν χάρη στις αντοχές που επέδειξαν μικρομεσαίες επιχειρήσεις και «ευαίσθητοι» κλάδοι, όπως το εμπόριο, με τη συνδρομή των 48 δισ. ευρώ από τα μέτρα στήριξης, καθώς και από τις γρήγορες ταχύτητες με τις οποίες «έτρεξε» ο τουρισμός.
Ωστόσο, το 2022 είναι το έτος που βρίσκεται υπό τη σκιά της μετάλλαξης Όμικρον του κορονοϊού και η αβεβαιότητα κυριαρχεί σε όλη την Ευρώπη, παρόλα αυτά το κύριο σενάριο αναφέρει ότι θα υπάρξει ισχυρή ανάκαμψη μετά την επιβράδυνση που προκάλεσε η νέα παραλλαγή του φονικού ιού.
Σε ό,τι αφορά στην Ελλάδα, η πρόβλεψη κινείται πάνω από τις επίσημες εκτιμήσεις του υπουργείου Οικονομικών, ωστόσο ανεπισήμως στο οικονομικό επιτελείο «μετράνε» τάσεις που «σπρώχνουν» το ΑΕΠ προς το 5,5%.
Ως «κλειδί» χαρακτηρίζεται ό,τι έχει απομείνει από τις αποταμιεύσεις της πανδημίας, πέρα από την ώθηση που δόθηκε και την απελευθέρωση κεφαλαίων που μπορούν να δώσουν τα «πακέτα» από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, θα σημειωθεί αύξηση των καταθέσεων κατά περίπου 35 δισ. ευρώ, ενώ σύμφωνα με τους Ευρωπαίους αυτά μπορούν να πολλαπλασιάσουν τη δυναμική του ΑΕΠ αυξάνοντας την ιδιωτική κατανάλωση. Μελέτη του ΔΝΤ έδειξε ότι τα νοικοκυριά στην Ευρωζώνη αποταμίευσαν σχεδόν 1 τρισ. ευρώ περισσότερα σε σύγκριση με αυτά που θα είχαν βάλει στην άκρη, εάν δεν υπήρχε η πανδημία. Το συγκεκριμένο απόθεμα φτάνει στο 8% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης.
Όπως τονίζει το ΔΝΤ, κάτι σύνηθες μετά από σοβαρές οικονομικές κρίσεις είναι το γεγονός ότι μία μικρή μείωση του ποσοστού της αποταμίευσης- έφτασε στο 19% των εισοδημάτων έναντι του συνήθους 12%- θα έδινε τεράστια ώθηση στις οικονομίες. Το Ταμείο προσθέτει ότι θα μπορούσε να αυξήσει κατά 2,5 ποσοστιαίες μονάδες το ΑΕΠ σε δύο χρόνια ακόμα και με μια ήπια αύξηση της δαπάνης από αυτήν την αναβαλλόμενη κατανάλωση.
Το 80% αυτής της αναβαλλόμενης κατανάλωσης- άρα και η αντίστοιχη αποταμίευση- αφορά σε δαπάνες ταξιδιών κι αναψυχής, που είναι δύσκολη η άμεση πραγματοποίησή τους. Επιπροσθέτως, οι διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα που δυσκολεύουν τις αγορές συνεχίζονται, ενώ την ίδια ώρα η μετάλλαξη Όμικρον συνεχίζει να καλπάζει, ωστόσο αναμένεται να υποβοηθήσει για λίγο ακόμα την τάση για αποταμίευση.
Υπάρχει, όμως, κι ένας ακόμα λόγος που μπαίνουν ερωτηματικά δίπλα στο σενάριο της αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης μέσω της συσσωρευμένης αποταμίευσης.
Όπως αναφέρει το ΔΝΤ, η υπερβάλλουσα αποταμίευση γίνεται σε μεγαλύτερο βαθμό από όσους έχουν μεγάλο εισόδημα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Γαλλία όπου, σύμφωνα με τα τραπεζικά στοιχεία, το 10% των πιο πλούσιων νοικοκυριών αύξησε τις καταθέσεις του, ενώ στον αντίποδα οι φτωχότερες οικογένειες μείωναν τις δικές τους αποταμιεύσεις. Με δεδομένο, δε, ότι τα υψηλότερα εισοδήματα έχουν την τάση να αποταμιεύουν περισσότερο, είναι λιγότερο πιθανό να δαπανήσουν.
Εκτός από το παζλ των καταθέσεων και της αναβαλλόμενης κατανάλωσης, οι Ευρωπαίοι τεχνοκράτες εκφράζουν ακόμα δύο προβληματισμούς:
- Το ενδεχόμενο «ροκανίσματος» από παρατεταμένες κι έντονες πληθωριστικές πιέσεις, ειδικά αν πυροδοτήσουν δευτερογενείς επιπτώσεις, ανοίγοντας ένα φαύλο κύκλο ανατιμήσεων- μισθολογικών διεκδικήσεων
- Η ένταση στην Ανατολική Ευρώπη. Η ανησυχία αυτή είναι πρώτη φορά που αποτυπώνεται σε επίσημο έγγραφο.