THEPOWERGAME
Το 2021 έμεινε στην ιστορία ως η χρονιά της τέλειας καταιγίδας στην ενέργεια, ωστόσο και το 2022 είναι πιθανό να αποτελέσει άλλη μία χρονιά την οποία θα θυμόμαστε, όπως επισημαίνει η ING σε νέα της έκθεση για τις προοπτικές των τιμών του φυσικού αερίου στην Ευρώπη το τρέχον έτος, εξετάζοντας τρία σενάρια.
Ο λόγος που το 2022 μπορεί να αποτελέσει επίσης ένα έτος-ορόσημο είναι, όπως επισημαίνει η επενδυτική τράπεζα, το γεγονός ότι α) κανείς δεν γνωρίζει την πορεία για τις τιμές της ενέργειας, καθώς οι οδηγοί τους είναι σχεδόν αδύνατο να προβλεφθούν, β) ένας κρύος ή ζεστός χειμώνας θα κάνει τη διαφορά, αλλά οι επιστήμονες δεν μπορούν να προβλέψουν με ακρίβεια τον καιρό πέρα από 10 έως 14 ημέρες, γ) η γεωπολιτική κατάσταση κρατά επίσης σε ένταση τις αγορές ενέργειας, ιδίως οι σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας και οι επιπτώσεις τους στον αγωγό Nord Stream 2, και δ) η παραλλαγή Όμικρον προσθέτει επίσης μεγάλη αβεβαιότητα στις μακροοικονομικές προοπτικές.
Έτσι, όπως σημειώνει η ING, το μέλλον των τιμών της ενέργειας είναι εξαιρετικά αβέβαιο και στην πραγματικότητα, το 2022 θα μπορούσε να είναι η χρονιά των νέων ρεκόρ. Αλλά θα μπορούσε, επίση,ς να είναι η χρονιά που θα δούμε απότομη πτώση των τιμών.
Το τι θα συμβεί στη συνέχεια με τις τιμές της ενέργειας εξαρτάται κυρίως από τις καιρικές συνθήκες, την οικονομική ανάκαμψη από την Covid-19 και το γεωπολιτικό σκηνικό. Οι παράγοντες από την μεριά της προσφοράς της ενέργειας παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο. Με αυτά τα δεδομένα η ING αναλύει τρία πιθανά σενάρια για τις ευρωπαϊκές τιμές φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας το 2022:
Σενάριο 1: Έντονα διαταραγμένες αγορές
Σύμφωνα με το χειρότερο σενάριο, οι καιρικές συνθήκες, η κλιμάκωση των γεωπολιτικών εντάσεων και ο περιορισμένος ενεργειακός εφοδιασμός, «χτυπούν» τις αγορές ενέργειας. Τα χαμηλά επίπεδα αποθεμάτων φυσικού αερίου αποδεικνύονται ανεπαρκή κατά τη διάρκεια ενός παρατεταμένου και κρύου χειμώνα. Ο Nord Stream 2 δεν θα είναι λειτουργικός κατά τη διάρκεια του χειμώνα και η παροχή LNG ρέει κυρίως στην Ασία, καθώς οι τιμές είναι ακόμη πιο υψηλές σε αυτήν την περιοχή.
Παράλληλα, η Όμικρον αποδεικνύεται σημαντικό πλήγμα για την οικονομία. Τα lockdown διευκολύνουν τη ζήτηση ενέργειας σε κάποιο βαθμό, αλλά αυτό δεν μπορεί να αντισταθμίσει την έντονη αύξηση της ζήτησης θέρμανσης λόγω του κρύου χειμώνα. Ούτε η επαναλειτουργία των εργοστασίων άνθρακα που έκλεισαν πρόσφατα, δεν μπορεί να το κάνει επίσης. Τα απρόβλεπτα προβλήματα με τους πυρηνικούς σταθμούς ενισχύουν περαιτέρω τα προβλήματα εφοδιασμού.
Την ίδια στιγμή, η προσφορά φυσικού αερίου είναι πολύ χαμηλή για να καλύψει τη ζήτηση. Στις περισσότερες χώρες, οι καταναλωτές προστατεύονται ώστε να μπορούν να συνεχίσουν να θερμαίνουν τα σπίτια τους, αλλά οι επιχειρήσεις που βασίζονται έντονα στην ενέργεια, αναγκάζονται να μειώσουν τη ζήτηση ενέργειας και συνεπώς την παραγωγή. Πολλές το έχουν κάνει ήδη καθώς λειτουργούν με απώλειες λόγω των υψηλών τιμών ενέργειας. Οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας σημειώνουν νέα ρεκόρ στις ευρωπαϊκές αγορές και παραμένουν σε υψηλά επίπεδα καθ’ όλη τη διάρκεια του χειμώνα.
Οι πολύ «σφιχτές» ενεργειακές αγορές έχει ως αποτέλεσμα σημαντικές επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία. Μια σημαντική πολιτική ανησυχία θα είναι εάν η μείωση της παραγωγής με βάση τις δυνάμεις της αγοράς είναι η βέλτιστη από κοινωνική άποψη.
Οι παραγωγοί λιπασμάτων είναι πιθανό να περιορίσουν την παραγωγή και αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει αρνητικές επιπτώσεις στην παραγωγή τροφίμων, ιδίως επειδή αυτή η ενεργειακή κρίση είναι λίγο πολύ παγκόσμια υπόθεση. Οι παραγωγοί αλουμινίου είναι επίσης πιθανό να μειώσουν την παραγωγή και αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τις αλυσίδες εφοδιασμού στην κατασκευή και τις κατασκευές.
Σε αυτό το σενάριο, οι τιμές της ενέργειας θα συνεχίσουν να αυξάνονται τον χειμώνα και θα υποχωρήσουν την άνοιξη, ωστόσο θα παραμείνουν πολύ υψηλότερα από τα ιστορικά υψηλά επίπεδα που σημειώθηκαν το 2021.
Σενάριο 2: «Δύσκολες» συνθήκες στις αγορές
Υπό το δεύτερο σενάριο της ING, o χειμώνας δεν θα είναι πολύ κρύος ή ζεστός, αλλά φυσιολογικός. Επίσης, οι πολιτικές εντάσεις ομαλοποιούνται και ο αγωγός Nord Stream 2 ανοίγει αργά αυτό το χειμώνα. Μία έγκαιρη ανακοίνωση αυτής της εξέλιξης θα μπορούσε να μειώσει τους φόβους της αγοράς για ελλείψεις. Ενώ η Όμικρον είναι δύσκολο να διαχειριστεί, δεν μετατρέπεται σε καταστροφή για την οικονομία.
Παράλληλα, η προσφορά φυσικού αερίου μπορεί να καλύψει σχεδόν τη ζήτηση καθώς τα αποθέματα φυσικού αερίου αποδεικνύονται επαρκή και τεράστιες ποσότητες LNG αποστέλλονται στην Ευρώπη. Οι εταιρείες μπορούν να συνεχίσουν να παράγουν, αν και με υψηλό ενεργειακό κόστος. Ως εκ τούτου, οι αγορές ενέργειας αποδεικνύονται εξαιρετικά δύσκολες και αντιμετωπίζουν αρκετές προκλήσεις, αλλά δεν προκαλούν αναστάτωση.
Σε αυτό το σενάριο, οι τιμές της ενέργειας συνεχίζουν να κινούνται στα τρέχοντα επίπεδα κατά τη διάρκεια του χειμώνα, υποχωρούν στο μισό την άνοιξη αλλά παραμένουν πάνω από τα ιστορικά υψηλά.
Σενάριο 3: Ήρεμες αγορές
Ένας κρύος και παρατεταμένος χειμώνας, η μικρή προσφορά από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η κλιμάκωση της κατάστασης στην Ουκρανία δεν υλοποιούνται. Η Όμικρον αρχίζει να ξεθωριάζει γρήγορα. Η λιγότερο θανατηφόρα εξάπλωσή της σημαίνει ότι υπάρχει πολύ περισσότερη φυσική ανοσία σε όλο τον κόσμο και οι μαζικοί εμβολιασμοί επιτρέπουν επίσης τη συνέχιση της οικονομικής ανάκαμψης.
Παράλληλα, η προσφορά φυσικού αερίου υπερβαίνει τη ζήτηση και οι τιμές της ενέργειας τίθενται σε ταχεία πτώση, χωρίς να αφήνουν περιθώρια για αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία.
Σε αυτό το σενάριο, οι τιμές της ενέργεια μειωνόταν απότομα σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα.
Το βασικό σενάριο της ING είναι το δεύτερο και είναι και αυτό που αναμένει και η αγορά. Ωστόσο όπως καταλήγει η επενδυτική τράπεζα, αυτό σημαίνει ότι οι τιμές της ενεργείας θα παραμείνουν πάνω από «φυσιολογικά» επίπεδα το 2022 και πάνω από τα ιστορικά υψηλά που είδαμε το 2021.