Στα 250 εκατ. ευρώ ορίσθηκε το ύψος συμψηφισμού clawback με δαπάνες έρευνας και επενδύσεων της φαρμακοβιομηχανίας για την τριετία 2021-2023. Κοινή υπουργική απόφαση (ΚΥΑ) που υπογράφουν οι υπουργοί Ανάπτυξης Άδωνις Γεωργιάδης, Υγείας Αθανάσιος Πλεύρης και ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης, ορίζει το μέγιστο ύψους συμψηφισμού για το 2021 στα 75 εκατ. ευρώ, το 2022 σε 75 εκατ. ευρώ και το 2023 στα 100 εκατ. ευρώ.
Οι δαπάνες που μπορούν να συμψηφιστούν αφορούν σε έργα έρευνας & ανάπτυξης (Ε&Α) φαρμακευτικών προϊόντων όπως π.χ. ανάπτυξη πρώτης ύλης για την παραγωγή φαρμάκου, φάρμακο αναφοράς, γενόσημο, υβριδικό, βιοομοειδές, ανάπτυξη λογισμικού ερευνητικών εφαρμογών κ.λπ. Επίσης οφειλές claw back μπορούν να συμψηφιστούν με δαπάνες ανάπτυξης προϊόντων ή υπηρεσιών ή γραμμών παραγωγής φαρμακευτικών προϊόντων. Τέλος, μπορούν να συμψηφιστούν δαπάνες έργων που είναι συνδυασμός των προαναφερόμενων.
Με βάση τους κανονισμούς της Κομισιόν, μέσω του συμψηφισμού clawback θα μπορούν να ενισχυθούν επενδυτικά σχέδια μέχρι ύψους 100 εκατ. ευρώ και ερευνητικά σχέδια μέχρι ύψους 20 εκατ. ευρώ. Επιλέξιμες δαπάνες για συμψηφισμό με clawback είναι:
- Αμοιβές κάθε βαθμίδας προσωπικού (εργαζόμενοι με σύμβαση εξαρτημένης σχέσης εργασίας, αορίστου ή ορισμένου χρόνου ή μίσθωσης έργου), που απασχολείται στην εκτέλεση του έργου Ε&Α.
- Αποσβέσεις δαπανών αγοράς ή χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing) μηχανολογικού εξοπλισμού και οργάνων εργαστηριακής υποδομής, όπως συσκευές, εργαλεία, επιστημονικά όργανα κ.ά.
- Αποσβέσεις δαπανών αγοράς, κατασκευής, ανέγερσης, επέκτασης ή επισκευής, συντήρησης, ανακαίνισης κτιρίων και κατά το σκέλος αυτών, μετά από επιμερισμό, που σχετίζεται αποκλειστικά με δραστηριότητες Ε&Α.
- Ανάθεση με σύμβαση σε εξωτερικούς συνεργάτες ή φορείς συγκεκριμένου τμήματος έργου έρευνας και ανάπτυξης ή/και υπηρεσίας απαραίτητης για την υλοποίηση των δράσεων Ε&Α. Τέτοιου είδους υπεργολαβίες δεν μπορούν δεν μπορούν να υπερβαίνουν το 70% του συνόλου των επιλέξιμων δαπανών των έργων.
- Πρόσθετα γενικά έξοδα όπως δαπάνες αγοράς άυλων περιουσιακών στοιχείων, τεχνογνωσίας, εγκριτικών παραβόλων και παραβόλων διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας για την υλοποίηση της Ε&Α
- Δαπάνες αγοράς ή κατασκευής, ανέγερσης ή επέκτασης κτιριακών, ειδικών, βοηθητικών εγκαταστάσεων και διαμόρφωση περιβάλλοντος χώρου της αλυσίδας ανάπτυξη-παραγωγή- αποθήκευση προϊόντων έως 45% του συνόλου των επιλέξιμων δαπανών των επενδυτικών σχεδίων.
- Αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση (leasing), για την εγκατάσταση καινούργιων σύγχρονων μηχανημάτων ή μεταχειρισμένων που δεν μπορεί να είναι παλαιότερα των 10 ετών από την ημερομηνία κατασκευής τους και λοιπού εξοπλισμού, τεχνικών εγκαταστάσεων και μεταφορικών μέσων εσωτερικής διακίνησης.
- Ειδικές και μηχανολογικές εγκαταστάσεις (καθαροί χώροι παραγωγής, ηλεκτρομηχανολογικά δίκτυα, εκσυγχρονισμός αποθηκών κ.λπ.).
- Άυλα στοιχεία ενεργητικού τα οποία αφορούν, μεταφορά τεχνολογίας, αγορά δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, άδειες εκμετάλλευσης, ευρεσιτεχνίες, τεχνογνωσία και μη κατοχυρωμένες τεχνικές γνώσεις, μελέτες κτιριακών εγκαταστάσεων έως 50% του συνόλου των επιλέξιμων δαπανών των επενδυτικών σχεδίων.
- Δαπάνες εκσυγχρονισμού και συντήρησης υφιστάμενων κτιριακών, μηχανολογικών εγκαταστάσεων και εξοπλισμού παραγωγής.
H αυτόματη επιστροφή δαπανών σε φάρμακα (clawback) στη χώρα μας το 2020 ανήλθε σε 1,3 δισ. ευρώ και μικρό μέρος αυτής της επιστροφής, η κυβέρνηση συμψηφίζει με δαπάνες που προάγουν την E&A και τις επενδύσεις στην φαρμακοβιομηχανίας. Το μέτρο εισήγαγε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ το 2018, αλλά η κυβέρνηση της ΝΔ το υιοθέτησε και το ενίσχυσε. Τα 50 εκατ. ευρώ που συμψηφίστηκαν το 2019, έγιναν 100 εκατ. ευρώ το 2020, ενώ για τα επόμενα τρία χρόνια θα ανέλθουν σε 250 εκατ. ευρώ. Το κόστος αυτό θα βαρύνει είτε το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, είτε το Ταμείο Ανάκαμψης.
Ειδικά για το τελευταίο, η κυβέρνηση, σε συμφωνία με τους συνδέσμους των φαρμακοβιομηχανιών, έχουν συμφωνήσει σε μείωση (clawback) στη φαρμακοβιομηχανία κατά τουλάχιστον 400 εκατ. ευρώ ετησίως μέχρι τα μέσα του 2026. Η μείωση αυτή, θα γίνει σταδιακά μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια, αρχής γενομένης από το β’ τρίμηνο του 2023, και μέχρι το τέλος του 2025.
Στόχος, σύμφωνα με το σχέδιο «Ελλάδα 2.0», είναι μέχρι το τέλος του 2025 το clawback, να περιοριστεί σε λιγότερο από 900 εκατ.. Θα μειωθεί δηλαδή περίπου 30% από τα περυσινά επίπεδα. Η φαρμακοβιομηχανία θα επωφεληθεί σωρευτικά τα επόμενα τέσσερα χρόνια (2022-2025) με περίπου 950 εκατ. ευρώ. Η ίδια η φαρμακοβιομηχανία ωστόσο έχει υποσχεθεί επενδύσεις 1,2 δισ. ευρώ κατά την ίδια περίοδο στη δημιουργία κέντρων Ε&Α και μονάδων παραγωγής φαρμακευτικών προϊόντων.
