Το μεγαλύτερο διυλιστήριο στην Ιταλία, το οποίο πωλήθηκε από τη Lukoil με έδρα τη Μόσχα μετά τις κυρώσεις της ΕΕ, βρίσκεται σε κρίση, καθώς ο Έλληνας δισεκατομμυριούχος, Γιώργος Οικονόμου, που είναι τώρα ο κύριος πλειοψηφικός επενδυτής του και ο γίγαντας των εμπορευμάτων Trafigura συγκρούονται για τους όρους μιας συμφωνίας προμήθειας αργού, σύμφωνα με δημοσίευμα στους Financial Times.
Η GOI Energy αγόρασε το διυλιστήριο ISAB στην πόλη Priolo της Σικελίας το 2023 με την υποστήριξη της Trafigura σε μια συμφωνία της τελευταίας στιγμής, την οποία βοήθησε να οργανώσει ο γαλλοϊσραηλινός μεγιστάνας των ορυχείων Beny Steinmetz. Η πώληση εγκρίθηκε από την ιταλική κυβέρνηση, αλλά ούτε ο αγοραστής ούτε η Ρώμη αποκάλυψαν την ταυτότητα των μετόχων της.
Έγγραφα που είδαν οι Financial Times δείχνουν ότι ο μεγαλύτερος επενδυτής στο ταμείο ελέγχου της GOI, Argus, κατά τη στιγμή της συναλλαγής ήταν ο Γιώργος Οικονόμου, μεγιστάνας του οποίου η TMS Tankers ήταν ένας από τους μεγαλύτερους θαλάσσιους μεταφορείς ρωσικού πετρελαίου μετά την πλήρη εισβολή στην Ουκρανία το 2022.
Το μεγαλύτερο διυλιστήριο στην Ιταλία, το οποίο πωλήθηκε από τη Lukoil με έδρα τη Μόσχα μετά τις κυρώσεις της ΕΕ, βρίσκεται σε κρίση, καθώς ο Έλληνας δισεκατομμυριούχος, Γιώργος Οικονόμου, που είναι τώρα ο κύριος πλειοψηφικός επενδυτής του και ο γίγαντας των εμπορευμάτων Trafigura συγκρούονται για τους όρους μιας συμφωνίας προμήθειας αργού, σύμφωνα με δημοσίευμα στους Financial Times.
Η GOI Energy αγόρασε το διυλιστήριο ISAB στην πόλη Priolo της Σικελίας το 2023 με την υποστήριξη της Trafigura σε μια συμφωνία της τελευταίας στιγμής, την οποία βοήθησε να οργανώσει ο γαλλοϊσραηλινός μεγιστάνας των ορυχείων Beny Steinmetz. Η πώληση εγκρίθηκε από την ιταλική κυβέρνηση, αλλά ούτε ο αγοραστής ούτε η Ρώμη αποκάλυψαν την ταυτότητα των μετόχων της. Έγγραφα που είδαν οι Financial Times δείχνουν ότι ο μεγαλύτερος επενδυτής στο ταμείο ελέγχου της GOI, Argus, κατά τη στιγμή της συναλλαγής ήταν ο Γιώργος Οικονόμου, μεγιστάνας του οποίου η TMS Tankers ήταν ένας από τους μεγαλύτερους θαλάσσιους μεταφορείς ρωσικού πετρελαίου μετά την πλήρη εισβολή στην Ουκρανία το 2022.
Η GOI και η Trafigura απέκλεισαν την προσφορά του αντίπαλου εμπορικού οίκου Vitol και του αμερικανικού ομίλου ιδιωτικών κεφαλαίων Crossbridge Energy Partners και εξασφάλισαν τη συμφωνία παρά την αντίθεση της αμερικανικής κυβέρνησης.
Ο Γ. Οικονόμου επένδυσε στο διυλιστήριο μαζί με τον Steinmetz και το πρώην στέλεχος της Trafigura Michael Bobrov, σύμφωνα με τα έγγραφα που είδαν οι FT. Οι σχέσεις μεταξύ των τριών ανδρών έχουν έκτοτε χαλάσει λόγω των χρημάτων και των όρων μιας 10ετούς συμφωνίας προμήθειας και εμπορίας πετρελαίου που υπεγράφη με την Trafigura, σύμφωνα με έξι άτομα που γνωρίζουν την κατάσταση, αναφέρουν οι FT.
Έχει υποστηρίξει ότι η Trafigura ευθύνεται για τα προβλήματα του διυλιστηρίου, διαμαρτυρόμενος σε συναντήσεις ότι η συμφωνία προμήθειας και απορρόφησης είναι υπερβολικά ευνοϊκή για τον εμπορικό όμιλο, επιτρέποντάς του να προστατεύει τα κέρδη του, ενώ η εγκατάσταση λειτουργεί με ζημίες. Η Trafigura έχει δηλώσει ότι το διυλιστήριο απαιτεί περισσότερες επενδύσεις για την αναβάθμιση των λειτουργιών εν μέσω δύσκολων συνθηκών της αγοράς.
Το αυξημένο λειτουργικό κόστος των διυλιστηρίων που προκύπτει από τις υψηλότερες τιμές του φυσικού αερίου και τα αντισταθμιστικά μέτρα για τον άνθρακα επιβαρύνουν τα περιθώρια κέρδους σε όλη την Ευρώπη, καθιστώντας δύσκολο για όλα τα διυλιστήρια, εκτός από τα πιο αποδοτικά, να βγάλουν τα έξοδά τους.
Οι εσωτερικές διαμάχες θα μπορούσαν να απειλήσουν την επιβίωση μιας εγκατάστασης που παρέχει το ένα πέμπτο της ιταλικής διυλιστικής ικανότητας, απασχολεί άμεσα περίπου 1.000 άτομα και υποστηρίζει άλλες 8.500 θέσεις εργασίας στην τοπική περιοχή. Έχει επίσης οδηγήσει σε επικρίσεις κατά της ιταλικής κυβέρνησης, η οποία ενέκρινε την πώληση στην GOI παρόλο που οι μεγαλύτεροι επενδυτές της δεν είχαν καμία εμπειρία στην ιδιοκτησία ή τη λειτουργία διυλιστηρίων.
«Αυτές οι επιχειρήσεις έντασης κεφαλαίου απαιτούν μεγάλες επενδύσεις, αλλά υποφέρουν από ασταθείς ταμειακές ροές, οπότε η οικονομική ευρωστία του αγοραστή αποτελεί βασικό στοιχείο», δήλωσε ο Alan Gelder, αντιπρόεδρος διύλισης, χημικών και πετρελαϊκών αγορών της Wood Mackenzie. «Εκ των υστέρων θα μπορούσε κανείς να πει ότι η ιταλική κυβέρνηση θα έπρεπε να είχε επιλέξει άλλη εναλλακτική λύση από την πώληση στην [GOI Energy]».
Σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας, η GOI απέκτησε το διυλιστήριο, ενώ η Trafigura συμφώνησε να παράσχει κεφάλαιο κίνησης για τη χρηματοδότηση της λειτουργίας του και, σύμφωνα με δύο άτομα που γνωρίζουν τη συμφωνία, κατέβαλε στην GOI προκαταβολικά 30 εκατ. ευρώ για την προμήθεια του διυλιστηρίου με αργό πετρέλαιο και την πώληση του διυλισμένου προϊόντος που παράγει για 10 χρόνια.
«Οι εμπορικές συμφωνίες της Trafigura με την ISAB είναι με βάση τους όρους της αγοράς, σύμφωνα με παρόμοιες εμπορικές συμφωνίες σε όλο τον κόσμο», ανέφερε η Trafigura σε δήλωσή της στους FT.
«Σε δύσκολες συνθήκες της αγοράς, το διυλιστήριο Priolo χρειάζεται σημαντικές βελτιώσεις στην απόδοση και περαιτέρω επενδύσεις για να παραμείνει ανταγωνιστικό. Προσφέραμε τη βοήθειά μας στην ISAB και την ιταλική κυβέρνηση για να βοηθήσουμε στην εξασφάλιση ενός βιώσιμου μέλλοντος για αυτό το σημαντικό περιουσιακό στοιχείο».
Η ISAB κατέθεσε φέτος αίτηση στις αρχές της Σικελίας για την αναδιάρθρωση της επιχείρησης μέσω εξωδικαστικής «διευθέτησης μιας επιχειρηματικής κρίσης με διαπραγμάτευση».
Ο Γ. Οικονόμου ελπίζει να χρησιμοποιήσει τη διαδικασία για να επιβάλει την επαναδιαπραγμάτευση ή την ακύρωση της σύμβασης με την Trafigura, σύμφωνα με δύο άτομα που γνωρίζουν το θέμα. Ο Γ. Οικονόμου έχει επίσης εξετάσει το ενδεχόμενο πώλησης του διυλιστηρίου, αλλά η συμφωνία προμήθειας έχει αποδειχθεί σημαντικό εμπόδιο στις συζητήσεις με τους υποψήφιους αγοραστές, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν τις συζητήσεις, αναφέρουν οι FT.
Κατά τη στιγμή της εξαγοράς, ο Γ. Οικονόμου παρουσιάστηκε στην ιταλική κυβέρνηση ως ο τελικός πραγματικός δικαιούχος μιας κυπριακής εταιρείας που κατείχε το 52% της υπομονάδας Argus Fund, η οποία ήλεγχε το 70% της GOI, σύμφωνα με τα έγγραφα που είδαν οι FT. Το υπόλοιπο της υπομονάδας του Argus Fund ανήκε σε μια εταιρεία που ελέγχεται από δύο ιδρύματα, στους δικαιούχους των οποίων περιλαμβάνονται τα παιδιά του Steinmetz, σύμφωνα με τα έγγραφα. Η σχέση του Steinmetz με το διυλιστήριο και ο ρόλος του στη διαπραγμάτευση της συμφωνίας με τις ιταλικές αρχές αποκαλύφθηκε από τους FT το 2023.
Το 2023 ο Γ. Οικονόμου αποφάσισε να δανείσει χρήματα στην GOI Energy, ώστε να μπορέσει να αποπληρώσει ένα ανεξόφλητο χρέος με τη Lukoil. Τον Ιανουάριο του περασμένου έτους, αφού η GOI απέτυχε να αποπληρώσει το δάνειο, επέλεξε να το μετατρέψει σε μετοχές και να αποδυναμώσει τους άλλους μετόχους, όπως προκύπτει από τα έγγραφα.
Η GOI πλήρωσε περίπου 180 εκατ. ευρώ για το διυλιστήριο, ξεπερνώντας σημαντικά τις Vitol και Crossbridge, οι οποίες είχαν προσφέρει περίπου 55 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με δύο άτομα που γνωρίζουν τους όρους των προσφορών. Εκτιμούν ότι πλήρωσε επίσης αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για το πετρέλαιο που βρισκόταν στο εργοτάξιο κατά τη στιγμή της εξαγοράς.
Η ιταλική κυβέρνηση ενέκρινε την επένδυση βάσει του λεγόμενου κανόνα της χρυσής εξουσίας, ο οποίος της δίνει το δικαίωμα να ασκεί βέτο σε συμφωνίες ή να επιβάλλει απαιτήσεις για την αγορά στρατηγικών περιουσιακών στοιχείων.
Τότε, Ιταλοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι καθησυχάστηκαν από τη συμμετοχή της Trafigura και του Bobrov, ο οποίος είναι επίσης επενδυτής, μαζί με τον γαμπρό του Steinmetz, στο μεγαλύτερο διυλιστήριο του Ισραήλ. Η GOI είχε επίσης προσφέρει διαβεβαιώσεις για τη διατήρηση των θέσεων εργασίας και των επιπέδων παραγωγής, είπαν τότε, σύμφωνα με τους FT.
