Στα επίπεδα προ ενεργειακής κρίσης οι εισαγωγές ρωσικού αερίου

Οι εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου στη χώρα μας ξεπέρασαν ακόμα και τα επίπεδα προ ενεργειακής κρίσης, όπως προκύπτει από την επεξεργασία των σχετικών στοιχείων από το Green Tank. Συγκεκριμένα, τον Απρίλιο, το LNG από την πύλη της Αγίας Τριάδας περιορίστηκε σημαντικά σε μόλις 0.71 ΤWh, ενώ μαζί με αυτό από τον νέο σταθμό FSRU στην Αμφιτρίτη οι εισαγωγές LNG έφτασαν την 1 TWh. Από την άλλη, οι εισαγωγές ρωσικού αερίου από το Σιδηρόκαστρο αποτελούν την πρώτη πηγή εισαγωγών αερίου το πρώτο τετράμηνο του 2024. Ωστόσο, ο Μάρτιος ήταν ο πρώτος μήνας του 2024 με μηδενικές εισαγωγές ρωσικού LNG. Η Ελλάδα δεν πέτυχε τον εθελοντικό στόχο μείωσης της κατανάλωσης αερίου (-8.4%) για την περίοδο Απρίλιος 2023 – Μάρτιος 2024 και βρέθηκε στην 23η θέση μεταξύ των κρατών μελών, 7 θέσεις πιο χαμηλά από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (-17.7%).

O μήνας Απρίλιος

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ, τον Απρίλιο 2024 η συνολική εγχώρια κατανάλωση αερίου (4.2 TWh) ξεπέρασε την αντίστοιχη του Απριλίου του 2023 κατά 8.1% (+0.3 TWh).

Η μεγαλύτερη αύξηση σε απόλυτες τιμές σε σχέση με τον περσινό Απρίλιο προήλθε από τη βιομηχανία (+0.48 ΤWh ή +144%). Ακολούθησε σε αύξηση ο ηλεκτρισμός (+0.07 TWh ή +2.5%).

Η βιομηχανική χρήση του αερίου (0.82 TWh) ήταν η δεύτερη υψηλότερη της εξαετίας (2019-2024) για τον μήνα Απρίλιο μετά το 2021 (1.1 TWh). Αντίθετα, η χρήση αερίου στα δίκτυα μειώθηκε κατά 0.23 TWh (-26.6%), καταγράφοντας τη χαμηλότερη χρήση της εξαετίας.

Οι εισαγωγές το 2024

Οι εισαγωγές αερίου από τη Ρωσία μέσω του αγωγού Turkstream από την πύλη Σιδηροκάστρου (2.32 ΤWh) ήταν οκταπλάσιες τον Απρίλιο του 2024 σε σχέση με τον Απρίλιο του 2023, με αποτέλεσμα, το μηνιαίο μερίδιο των εισαγωγών από τον Turkstream να φτάσει το 55%.

Σε αντίθεση με την πύλη του Σιδηροκάστρου, στην πύλη της Αγίας Τριάδας η μηνιαία ροή υγροποιημένου ορυκτού αερίου (LNG) τον Απρίλιο 2024 περιορίστηκε σημαντικά σε μόλις 0.71 ΤWh, μια μείωση 75.9% σε σχέση με τον Απρίλιο 2023. Έτσι, το LNG για πρώτη φορά έπεσε στη τρίτη θέση, με μερίδιο 16.9% στις συνολικές εισαγωγές.

Ωστόσο, τον Απρίλιο έγιναν εισαγωγές υγροποιημένου ορυκτού αερίου από τον νέο σταθμό FSRU της Αλεξανδρούπολης, ο οποίος αναμένεται να τεθεί σε εμπορική λειτουργία τον Μάιο του 2024. Από την πύλη αυτή εισήχθησαν 0.28 ΤWh, επομένως το LNG συνολικά πλησίασε την 1 TWh (0.99 TWh).

Στη δεύτερη θέση, τον Απρίλιο, βρέθηκε το αέριο από τον ΤΑΡ μέσω Νέας Μεσημβρίας με μερίδιο 21.5% (0.91 ΤWh), για το οποίο καταγράφηκε αύξηση 3.8% σε σχέση με τον Απρίλιο 2023. Οι εισαγωγές από την τέταρτη πύλη εισόδου τους Κήπους στην Τουρκία ήταν μηδενικές για τέταρτο συνεχόμενο μήνα.

Αθροιστικά, για το πρώτο τετράμηνο του 2024 οι συνολικές εισαγωγές από τις τέσσερις πύλες εισόδου της χώρας ήταν 20.47 TWh. Οι εισαγωγές αερίου μέσω της πύλης του Σιδηροκάστρου αποτελούν πλέον την πρώτη πηγή τροφοδοσίας στη χώρα με 9.36 TWh και μερίδιο 45.7%. Το αντίστοιχο μερίδιο το πρώτο τετράμηνο του 2023 ήταν μόλις 8.4%.

Χαμηλότερο ήταν το μερίδιο των εισαγωγών LNG μέσω της Αγίας Τριάδας, όπου με 7.1 TWh κατά το πρώτο τετράμηνο του 2024 έπεσε στη δεύτερη θέση με μερίδιο 34.7%. Μάλιστα, σημειώθηκε μείωση των ροών κατά 44.7% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023. Μαζί με τη ροή LNG από την Αμφιτρίτη, οι εισαγωγές LNG κατέλαβαν μερίδιο 36.1%. Στην τρίτη θέση με χαμηλότερο μερίδιο (18.1% ή 3.71 TWh) διατηρήθηκαν οι εισαγωγές αζέρικου αερίου από τον ΤΑΡ, αυξημένες σε σχέση με το πρώτο τετράμηνο του 2023 κατά 19.7%.

Τέλος, μηδενικές ήταν οι εξαγωγές αερίου μέσω της πύλης του Σιδηροκάστρου για 8ο συνεχόμενο μήνα (από τον Σεπτέμβριο του 2023).

Εισαγωγές ρωσικού αερίου στην Ελλάδα

Όσον αφορά στο ορυκτό αέριο που προέρχεται από τη Ρωσία, υπάρχουν δύο πύλες εισόδου. Η μία είναι από το Σιδηρόκαστρο μέσω του αγωγού Turkstream και η δεύτερη είναι, σε μορφή υγροποιημένου ορυκτού αερίου (LNG), είτε από την πύλη της Αγίας Τριάδας είτε από την πύλη της Αμφιτρίτης.

H ενεργειακή κρίση, που επιδεινώθηκε από τον πόλεμο, είχε ως αποτέλεσμα την αισθητή μείωση των εισαγωγών ρωσικού αερίου από τον Turkstream ήδη από τον Απρίλιο του 2022. Αυτό αποτυπώθηκε και στη μείωση του ρωσικού αερίου από τον αγωγό κατά 86.2% την περίοδο του υποχρεωτικού στόχου μείωσης (Αύγουστος 2022 ― Μάρτιος 2023) σε σχέση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους.

Για πρώτη φορά ρωσικό αέριο με τη μορφή LNG εισήχθη στη χώρα τον Οκτώβριο του 2022, λίγους μήνες δηλαδή μετά την έναρξη του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία. Μέχρι και τα μισά του 2023, πρώτη πηγή εισαγωγών στη χώρα ήταν το LNG (εξαιρουμένου του ρωσικού LNG) από την πύλη της Αγίας Τριάδας.

Ο Ιούνιος του 2023 ήταν ο πρώτος μήνας που το ρωσικό αέριο (από αγωγό και LNG) έγινε η πρώτη πηγή εισαγωγών με μερίδιο 46%, ενώ δεύτερη ήταν το LNG από όλες τις υπόλοιπες χώρες πλην της Ρωσίας (μερίδιο 37%). Μάλιστα, αυτό συνεχίστηκε για όλους τους υπόλοιπους μήνες του 2023 μέχρι και τον Απρίλιο 2024[3].

Συγκεκριμένα, το πρώτο τετράμηνο του 2024 το ρωσικό αέριο ξεπέρασε το 50% των συνολικών εισαγωγών αερίου στη χώρα κατά τουλάχιστον 55.1%[4]. Ο Μάρτιος ήταν ο πρώτος μήνας με μηδενικές εισαγωγές ρωσικού LNG, έπειτα από τέσσερις συνεχόμενους μήνες μη μηδενικών εισαγωγών.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι κατά τη ενδεκάμηνη περίοδο Ιουνίου 2023 – Απριλίου 2024 οι συνολικές εισαγωγές ρωσικού αερίου ήταν τουλάχιστον 30.73 TWh, δηλαδή 37.1% περισσότερες από την αντίστοιχη ενδεκάμηνη περίοδο πριν την έναρξη του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία (22.41 TWh μεταξύ Ιουνίου 2021 και Απριλίου 2022).

Παρατηρείται, λοιπόν, πως οι εισαγωγές ρωσικού αερίου, όχι απλά αυξήθηκαν, αλλά ξεπέρασαν και τα επίπεδα προ ενεργειακής κρίσης. Σημαντικό ρόλο σε αυτό έπαιξαν οι εισαγωγές ρωσικού LNG, καθώς κατά την ενδεκάμηνη περίοδο Ιούνιος 2023 ― Απρίλιος 2024 τουλάχιστον το 26.6% των συνολικών εισαγωγών ρωσικού αερίου ήταν με τη μορφή LNG ενώ το υπόλοιπο των εισαγωγών ρωσικου αερίου έγινε μέσω του αγωγού Turkstream (πύλη Σιδηροκάστρου).

Αθροιστική επίδοση το α’ τετράμηνο

Αθροιστικά, για το πρώτο τετράμηνο του 2024 η κατανάλωση αερίου ήταν 20.41 ΤWh, μειωμένη σε σχέση με τον μέσο όρο της πενταετίας κατά 0.2 TWh (-1%). Αντίθετα, αύξηση κατά 4.14 TWh (+25.5%) σημειώθηκε σε σχέση με το πρώτο τετράμηνο του 2023. Η ποσοστιαία αύξηση περιορίστηκε σε σχέση με τους προηγούμενους μήνες του 2024 (+30% στο πρώτο τρίμηνο) .

Σε σχέση με τον μέσο όρο της πενταετίας, σημειώθηκε μείωση στις δύο από τις τρεις χρήσεις του αερίου. Η μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση σημειώθηκε στα δίκτυα (-14.5% ή -0.91 TWh), ενώ ακολούθησαν ο ηλεκτρισμός (-2.5% ή -0.3 TWh). Αντίθετα, στη βιομηχανία σημειώθηκε αύξηση (+43.5% ή +1 TWh).

Η εικόνα αυτή αλλάζει συγκρίνοντας το πρώτο τετράμηνο του 2024 με το αντίστοιχο του 2023, καθώς παρατηρήθηκε αύξηση στη βιομηχανία και τον ηλεκτρισμό. Η μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση σημειώθηκε στη βιομηχανία (+208.5%, +2.24TWh), ενώ ακολούθησε ο ηλεκτρισμός (+22.1% ή +2.12 TWh). Τέλος, στα δίκτυα σημειώθηκε μείωση (-3.88% ή -0.22 TWh).

Η κατανάλωση το 2024

Η κατανάλωση αερίου τον Απρίλιο του 2024 (4.2 TWh) αποτελεί τη χαμηλότερη του έτους. Επιπλέον, συγκρίνοντας τους μήνες του 2024 με τους αντίστοιχους του 2023, τον Απρίλιο σημειώθηκε η μικρότερη αύξηση σε απόλυτες τιμές συγκριτικά με το αντίστοιχο μήνα του 2023.

Όσον αφορά στην κατανομή της κατανάλωσης αερίου στις τελικές χρήσεις το πρώτο τετράμηνο του 2024, το μεγαλύτερο μερίδιο κατέχει ο ηλεκτρισμός με 11.7 TWh (ή 57.5%), μειωμένο κατά σχεδόν 2 ποσοστιαίες μονάδες συγκριτικά με το πρώτο τετράμηνο του 2023 (59.1%).

Μειωμένο εμφανίστηκε και το μερίδιο στα δίκτυα, αφού από 34.3% (ή 5.6 TWh) το πρώτο τετράμηνο του 2023, έπεσε στο 26.3% (ή 5.36 TWh). Η ανακατανομή των μεριδίων είναι αποτέλεσμα της μεγάλης αύξησης του μεριδίου της βιομηχανίας, το οποίο από 6.6% (ή 1.07 ΤWh) το πρώτο τετράμηνο του 2023, αυξήθηκε κατά σχεδόν 10 ποσοστιαίες μονάδες το 2024 (16.2% ή 3.3 ΤWh).

Τον Μάρτιο του 2024, η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέθεσε σύσταση ως προς τα κράτη-μέλη για τη συνέχιση της προσπάθειας μείωσης της κατανάλωσης αερίου κατά 15% για την περίοδο Απρίλιος 2024 ― Μάρτιος 2025, σε σύγκριση με την περίοδο αναφοράς από την 1η Απριλίου 2017 έως την 31η Μαρτίου 2022. Η σύσταση αυτή αποτελεί συνέχεια του Κανονισμού του Αυγούστου του 2022 για υποχρεωτική μείωση της κατανάλωσης αερίου κατά 15% το οκτάμηνο Αυγούστου 2022 – Μαρτίου 2023 συγκριτικά με μια περίοδο αναφοράς, καθώς και της απόφασης τον Μάρτιο του 2023 για εθελοντική μείωση της κατανάλωσης το διάστημα Απριλίου 2023 – Μαρτίου 2024.

Εξετάζοντας λοιπόν την επίδοση της Ελλάδας, προκύπτει ότι για τον πρώτο μήνα της περιόδου, δηλαδή τον Απρίλιο 2024, η χώρα όχι απλώς δεν μείωσε την κατανάλωση αερίου σε σχέση με την περίοδο αναφοράς, αλλά αντ’ αυτού την αύξησε. Συγκεκριμένα, η κατανάλωση (4.2 ΤWh), ήταν κατά 0.82 ΤWh μεγαλύτερη από τον στόχο (3.38 ΤWh). Η κατανάλωση αυτή αντιστοιχεί σε ποσοστιαία αύξηση 5.7% σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου αναφοράς (3.97 ΤWh).

Σύγκριση με την ΕΕ-27 για τον εθελοντικό ευρωπαϊκό στόχο του -15%

Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα δεδομένα της Eurostat[1] για τη μηνιαία κατανάλωση αερίου στα κράτη μέλη της ΕΕ-27 (Μάρτιος 2024), την περίοδο Απρίλιος 2023 ― Μάρτιος 2024 η Ελλάδα μείωσε την κατανάλωσή της κατά 8.4% σε σχέση με την περίοδο αναφοράς[2] του εθελοντικού στόχου μείωσης. Η επίδοση αυτή, εκτός από το ότι απέχει από τον εθελοντικό στόχο μείωσης σχεδόν 7 ποσοστιαίες μονάδες, κατατάσσει την Ελλάδα πολύ χαμηλά στη σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ και συγκεκριμένα στην 23η θέση. Μάλιστα, βρίσκεται 7 θέσεις πιο χαμηλά από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, καθώς η ΕΕ-27 πέτυχε μείωση -17.7% και βρέθηκε στη 16η θέση, επιτυγχάνοντας τελικά τον εθελοντικό στόχο μείωσης.

Πρόκειται για μια ανησυχητική επιδείνωση της εθνικής επίδοσης σε σχέση με την αντίστοιχη ως προς τον υποχρεωτικό στόχο που είχε επιβάλει η ΕΕ κατά την κορύφωση της ενεργειακής κρίσης για τη μείωση της κατανάλωσης ορυκτού αερίου κατά τουλάχιστον 15% την οκτάμηνη περίοδο Αύγουστος 2022 ― Μάρτιος 2023 σε σχέση με τον μέσο όρο της προηγούμενης πενταετίας. Τότε η Ελλάδα, επιτυγχάνοντας μείωση 21.9%, είχε βρεθεί στη 10η θέση ξεπερνώντας τόσο τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (16η θέση) όσο και χώρες όπως η Γερμανία, η Αυστρία ή η Ιταλία.

Διαβάστε επίσης:

Σκυλακάκης: 30 εκατ. για τον καθαρισμό των οικισμών στο δάσος

Axia για Helleniq Energy: Προσαρμοσμένα καθαρά κέρδη 156 εκατ.

Το market test και τα σενάρια για τον Κάθετο Διάδρομο Φυσικού Αερίου