THEPOWERGAME
Στον αέρα παραμένουν μεγάλες επενδύσεις στον τομέα του φυσικού αερίου και στην Ελλάδα, από την επέκταση των δικτύων φυσικού αερίου κατά την επόμενη προγραμματική περίοδο του ΕΣΠΑ μέχρι τους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε πριν από λίγες ημέρες να αναβάλει μέχρι τέλος του χρόνου την απόφαση για το εάν οι επενδύσεις στο φυσικό αέριο εντάσσονται στον κατάλογο των βιώσιμων επενδύσεων που ανακοίνωσε στις 21 Απριλίου.
Εν μέσω πιέσεων από ισχυρά κράτη – μέλη της Ε.Ε., από τη μία πλευρά, και οικολογικών οργανώσεων, από την άλλη, η Κομισιόν αποφάσισε να θέσει το ζήτημα για το πόσο «πράσινες» είναι οι επενδύσεις στο φυσικό αέριο σε διαδικασία τεχνικής αξιολόγησης (μαζί με τις επενδύσεις σε πυρηνική ενέργεια) που αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους.
Στις 21 Απριλίου το Κολλέγιο των Επιτρόπων συμφώνησε στο κείμενο των κριτηρίων με βάση τα οποία μια επένδυση θεωρείται «πράσινη» (ή «βιώσιμη») και στηρίζει το στόχο της Πράσινης Συμφωνίας (Green Deal) για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Καθορίζει ποιές επενδύσεις θα χρηματοδοτηθούν από ΕΣΠΑ, ΕΤΕπ
Το κείμενο (EU Taxonomy Climate Delegated Act) θεωρείται εξαιρετικά σημαντικό αφού στην ουσία καθορίζει ποιες επενδύσεις θα χρηματοδοτηθούν από τα κοινοτικά κονδύλια του επόμενου ΕΣΠΑ (2021 – 2027), από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και τους άλλους μηχανισμούς χρηματοδότησης της Ε.Ε.
Από τη στήριξη ή όχι κάποιων επενδύσεων, μέσω της ένταξης στον κατάλογο του EU Taxonomy, εξαρτάται στην ουσία και η χρηματοδότησή τους από τον ιδιωτικό τομέα.
Διαφορετική τύχη θα έχει μια επένδυση που θα θεωρηθεί «πράσινη» και θα στηριχθεί και από κοινοτικά κονδύλια και διαφορετική μία επένδυση που θα χρειαστεί αποκλειστικά ιδιωτικά κεφάλαια ή κρατικό χρήμα.
Στην ουσία ο κατάλογος δεν δεσμεύει μόνο την ΕΤΕπ ή τους άλλους μηχανισμούς της Κομισιόν, αλλά και τις εμπορικές τράπεζες και τους άλλους επενδυτές οι οποίοι χρηματοδοτούν πλέον με ευνοϊκούς όρους τις επενδύσεις που συνδέονται με στόχους βιωσιμότητας.
Το κείμενο που συμφωνήθηκε στις 21 Απριλίου αναμένεται να υιοθετηθεί πλήρως μέχρι τα τέλη Μαϊου και αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή στην Ε.Ε. από την 1η Ιανουαρίου 2022.
Συνοδεύεται από έξι τροποποιητικές πράξεις με τις οποίες διασφαλίζεται πως οι επιχειρήσεις στην Ε.Ε. έχουν στις διαδικασίες τους την έννοια της βιωσιμότητας και με ποιον τρόπο αξιολογούνται οι σχετικές δράσεις.
Η Ελλάδα περιμένει τις αποφάσεις για το φυσικό αέριο ώστε να αποφασίσει τι θα κάνει με τις επεκτάσεις των δικτύων φυσικού αερίου σε περιοχές της χώρας.
Η Δημόσια Επιχείρηση Δικτύων Διανομής Αερίου (ΔΕΔΑ), που είναι θυγατρική της υπό ιδιωτικοποίηση ΔΕΠΑ Υποδομών, επιδιώκει να εντάξει στο επόμενο ΕΣΠΑ έργα επέκτασης των δικτύων.
Τί θα γίνει αν οι επενδύσεις σε φυσικό αέριο δεν θεωρηθούν «πράσινες»
Όμως, αν οι επενδύσεις στο φυσικό αέριο δεν θεωρηθούν «πράσινες» τότε οι επεκτάσεις των δικτύων δεν θα χρηματοδοτηθούν από το νέο ΕΣΠΑ και πρέπει να αναζητηθούν άλλες λύσεις.
Στην Ελλάδα, πάντως, η απόφαση για καθυστέρηση της απόφασης για το αν οι επενδύσεις στο φυσικό αέριο στηρίζουν τους στόχους βιωσιμότητας της Ε.Ε. πέρασε στα ψιλά.
Αντίθετα υπήρξαν πολύ σοβαρές αντιδράσεις σε κάποια κράτη – μέλη όπως η Γερμανία.
Η Κομισιόν βρίσκεται στο στόχαστρο γιατί εκτιμάται πως με την αναποφασιστικότητα που επέδειξε βάζει στον πάγο μεγάλες επενδύσεις για σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής από φυσικό αέριο, που μπορεί να αποτελέσει το ενδιάμεσο καύσιμο, στην πορεία προς την πλήρη ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ).
Δεν έχουν, βέβαια, την ίδια άποψη οι οικολογικές οργανώσεις οι οποίες χαιρέτησαν την απόφαση της Κομισιόν να μην εντάξει το φυσικό αέριο στις «πράσινες» επενδύσεις.
Οι Βρυξέλλες δεν εισάκουσαν τις εισηγήσεις ισχυρών ενεργειακών ομίλων της Ε.Ε. σύμφωνα με τις οποίες το φυσικό αέριο συμβάλλει στους στόχους της κλιματικής αλλαγής στο μεταβατικό διάστημα.
Ταυτόχρονα στηρίζει την ασφάλεια εφοδιασμού των κρατών – μελών στο ίδιο διάστημα μέσω μονάδων που θα λειτουργούν όταν είναι απαραίτητο (π.χ. όταν λόγω κακοκαιρίας πέφτει η παραγωγή των μονάδων ΑΠΕ).
Επιπλέον, η ανάγκη για μονάδες φυσικού αερίου είναι επιτακτική καθώς κλείνουν οι λιγνιτικές μονάδες.
Οι ίδιοι όμιλοι τονίζουν πως η μετάθεση της απόφασης για το φυσικό αέριο απειλεί επενδύσεις για μονάδες ηλεκτρικής ενέργειας που αρχικά θα χρησιμοποιούσαν το συγκεκριμένο καύσιμο, αλλά στη συνέχεια θα λειτουργούσαν με πιο φιλικά προς το περιβάλλον καύσιμα όπως το υδρογόνο.
Υπενθυμίζεται πως ένα τέτοιο σχέδιο έχει και η ΔΕΗ για την υπό κατασκευή λιγνιτική μονάδα 5 της Πτολεμαϊδας. Θα μετατραπεί μέχρι το 2025 σε μονάδα φυσικού αερίου με δυνατότητα να λειτουργεί αργότερα με υδρογόνο.
Αντικρουόμενες απόψεις μεταξύ κρατών-μελών
Το ζήτημα με το φυσικό αέριο δεν θα επιλυθεί εύκολα καθώς υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις μεταξύ ισχυρών κρατών – μελών της Ε.Ε.
Η Γερμανία, για παράδειγμα, δίνει σκληρή μάχη (και λόγω του υπό κατασκευή αγωγού Nord Stream 2 που θα φέρνει ρωσικό αέριο) ώστε να χαρακτηριστούν «πράσινες» οι επενδύσεις στο φυσικό αέριο και διατηρεί σκληρή στάση έναντι της πυρηνικής ενέργειας αφού το Βερολίνο έχει αποφασίσει το κλείσιμο των πυρηνικών σταθμών.
Αντίθετα η Γαλλία πιέζει ώστε να θεωρούνται «πράσινες» οι επενδύσεις στην πυρηνική ενέργεια, χωρίς να καίγεται ιδιαίτερα για την τύχη που θα έχει το φυσικό αέριο.