THEPOWERGAME
Την ώρα που οι Βρυξέλλες αναγνωρίζουν πως είναι απαραίτητη η χάραξη κοινής στρατηγικής για την οικονομική ασφάλεια και το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παράγοντες της ευρωπαϊκής βιομηχανίας θεωρούν πως η γραφειοκρατία αποτελεί εμπόδιο στην άμεση αποκόμιση οφέλους από το Ταμείο Ανάκαμψης των 800 δισ. ευρώ.
Ο Ζαν-Φρανσουά βαν Μποξμίρ, επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Στρογγυλής Τράπεζας Βιομηχανιών (European Round Table of Industrialists, ERT) και πρόεδρος στη Vodafone, επισημαίνει πως το Ταμείο Ανάκαμψης «σκοντάφτει» στη γραφειοκρατία, με τους αιτούντες για χρηματοδότηση να χάνονται σ’ έναν κυκεώνα προδιαγραφών. «Υπάρχουν πολλά εμπόδια και κριτήρια» δήλωσε στους Financial Times o επικεφαλής της ERT, προσθέτοντας πως «ο κόσμος χάνεται από την περιπλοκότητα».
Το Ταμείο Ανάκαμψης είναι αποτέλεσμα μιας ιστορικής απόφασης που ελήφθη από τα 27 κράτη-μέλη το 2020, δηλαδή επί πανδημίας, με στόχο την καινοτομία, την πράσινη μετάβαση και την τεχνολογική πρόοδο στην Ευρώπη. Εκτός των άλλων, οι κυβερνήσεις συναίνεσαν στην κοινή έκδοση ομολόγων για πρώτη φορά στην ιστορία της Ε.Ε για τη χρηματοδότηση των έργων.
Μέχρι σήμερα, όμως, έχει παραχωρηθεί μόνο το 18% των δανείων και των επιδοτήσεων από το Ταμείο Ανάκαμψης, όταν το αρχικό χρονοδιάγραμμα για τον καταμερισμό των κεφαλαίων εκτείνεται σε μια πενταετία έως το 2026. Η Ιταλία, όπου αναλογεί η μερίδα του λέοντος από την συνολική «πίτα», έχει ζητήσει πίστωση χρόνου διότι έχει καθυστερήσει στον καταμερισμό των κεφαλαίων, ενώ η πρόσβαση της Πολωνίας και της Ουγγαρίας έχει μπλοκαριστεί διότι δεν πληρούν τις προϋποθέσεις της ΕΕ για το κράτος δικαίου.
Αυτή η έλλειψη ευελιξίας που αναφέρει ο Ζαν-Φρανσουά βαν Μποξμίρ γίνεται ακόμη αισθητή εάν συγκριθεί με το μεταγενέστερο νομοσχέδιο για τη Μείωση του Πληθωρισμού των ΗΠA (IRA). Υιοθετήθηκε από την κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν τον Αύγουστο του 2022, με συνολικές επιδοτήσεις 369 δισ. δολαρίων για την πράσινη μετάβαση της ισχυρότερης οικονομίας του κόσμου.
IRA: Επενδύσεις 271 δισ. στον κλάδο ενέργειας μέσα στις πρώτες 50 εβδομάδες
Σύμφωνα με το μη κερδοσκοπικό Rocky Mountain Institute, το οποίο στοχεύει στη βελτίωση των ενεργειακών πρακτικών των ΗΠΑ, περίπου 272 έργα καθαρής ενέργειας έχουν ήδη δρομολογηθεί κάτω από την ομπρέλα του IRA. Αυτά αναλογούν στη δημιουργία 170.000 νέων θέσεων εργασίας, υποκινώντας ιδιωτικές επενδύσεις 278 δισ. δολαρίων. Η ING κάνει λόγο για επενδύσεις 271 δισ. δολαρίων που ανακοινώθηκαν στον κλάδο ενέργειας μέσα στις πρώτες 50 εβδομάδες. Έως τον Ιούλιο του 2023 είχαν, επίσης, ανακοινωθεί ιδιωτικές επενδύσεις της τάξεως των 72 δισ. δολαρίων για την κατασκευή εργοστασίων μπαταριών για ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα.
Ένα από τα βασικά προβλήματα που δυσχεραίνουν την ταχύτερη απορρόφηση των κεφαλαίων από το Ταμείο Ανάκαμψης είναι πως διοχετεύονται τμηματικά σε κάθε κράτος – μέλος, βάσει κυβερνητικών σχεδίων αντί ενός ενιαίου σχεδιασμού. Εντούτοις, το Ταμείο Ανάκαμψης θα ήταν πιο λειτουργικό εάν τα κεφάλαια δεν διανέμονταν ανά κράτος – μέλος αλλά από την ΕΕ, τονίζει ο Σιμόνε Ταλιαπιέτρα, αναλυτής του κέντρου ερευνών Bruegel.
Ο ίδιος δήλωσε στους Financial Times πως η ΕΕ χρειάζεται έναν «ισχυρό κοινό προϋπολογισμό» για δημόσια αγαθά, όπως η διασύνδεση των δικτύων ηλεκτροδότησης μεταξύ των κρατών-μελών. Έτσι, προσθέτει, θα μειώνονταν σημαντικά και οι δαπάνες για την αποπεράτωση τόσο μεγάλων έργων υποδομής. Όλο και πιο πολλοί πολιτικοί και οικονομικοί αναλυτές τονίζουν τα πλεονεκτήματα μιας μεγαλύτερης ενοποίησης στην ΕΕ από τον τομέα της αμύνης έως και τις υποδομές καθώς η γεωπολιτική αντιπαλότητα μεταξύ Δύσης και των ισχυρών του αναπτυσσόμενου κόσμου απαιτεί μια πιο συντονισμένη δράση από τα 27 κράτη – μέλη.