Την ίδια ώρα που η Ευρώπη δίνει μάχη για να κρατήσει στο έδαφός της τις βιομηχανίες της πράσινης μετάβασης, τα κράτη – μέλη, όπως η Ελλάδα αγωνίζονται για να κρατήσουν τις ίδιες βιομηχανίες μακριά από άλλα κράτη – μέλη που εμφανίζονται πιο «γενναιόδωρα».
Η μεγάλη έξοδος των ευρωπαϊκών εταιρειών που κοιτούν προς την άλλη πλευρά του Ατλαντικού έχει ταρακουνήσει την Ευρώπη. Οι επιχειρήσεις που προτιμούν τις ΗΠΑ, αρχής γενομένης από γερμανικούς κολοσσούς όπως η αυτοκινητοβιομηχανία Volkswagen και η βιομηχανία χημικών BASF, ολοένα και πληθαίνουν. Σύμφωνα με τους Financial Times οι ΗΠΑ έχουν έναν αναπτυσσόμενο τεχνολογικό τομέα, με επιτυχημένες και καινοτόμες εταιρείες όπως η Amazon, η Alphabet και η Microsoft, χωρίς κάτι αντίστοιχο στην Ευρώπη. Η κυριαρχία πάνω στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης αναμένεται να διευρύνει αυτό το χάσμα.
Την ίδια ώρα, οι ΗΠΑ αποδεικνύονται πιο ευκίνητες στη στροφή της οικονομίας τους προς την πράσινη τεχνολογία. Η χρηματοδότηση των 369 δισεκατομμυρίων δολαρίων (νόμος IRA) έδωσε κίνητρα για επενδύσεις σε πράσινες τεχνολογίες, με εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε επιδοτήσεις και φορολογικές εκπτώσεις. Η απάντηση της ΕΕ ήταν πιο αργή και πιο περίπλοκη στην εφαρμογή. Τα αδειοδοτικά και χρηματοδοτικά ζητήματα τρέχουν με άλλες ταχύτητες γεγονός που καθιστούν το μέρος ιδιαίτερα θελκτικό για τις επιχειρήσεις, ενώ η διαφορά στη βιομηχανική σύνθεση των δύο οικονομιών είναι πρόδηλη.
«Στην Ευρώπη μόνο το ενεργειακό κόστος έχει αυξηθεί κατά 260% τα τελευταία πέντε χρόνια. Σε σύγκριση με τη Βόρεια Αμερική και την Κίνα, το συνολικό κόστος παραγωγής μας είναι σημαντικά υψηλότερο», λέει ανώτατο στέλεχος της εταιρείας Michelin, γαλλική εταιρεία κατασκευής ελαστικών. Οι εκπρόσωποι της ευρωπαϊκής βιομηχανίας κάνουν διαρκώς λόγο για το κόστος των δικτύων, αλλά και το θέμα των πολύπλοκων ρυθμιστικών κανονισμών. Ορισμένοι εκπρόσωποι έκαναν λόγο για 14.500 κανονισμούς που πρέπει να διαχειρίζονται ετησίως οι βιομηχανικές επιχειρήσεις, γεγονός που καθιστά τη συμμόρφωση τους μη βιώσιμη.
Ωστόσο, τώρα παρατηρείται και ένα φαινόμενο εσωτερικής μετακίνησης. Ο Λάμπρος Μπίσαλας, Διευθύνων Σύμβουλος και Εκτελεστικός Διευθυντής ΔΣ της SUNLIGHT μιλώντας στο 6ο Athens Investment Forum είχε σημειώσει πως η Ελλάδα είναι μεταξύ των υποψήφιων χωρών που εξετάζει η Sunlight για την κατασκευή του επόμενου giga factory της εταιρείας, επένδυση ύψους 2 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Εντούτοις, τώρα το σκηνικό αλλάζει, αφού τους πρώτους μήνες του 2024, το αργότερο μέχρι το τέλος του πρώτου εξαμήνου της επόμενης χρονιάς, η διοίκηση της Sunlight, μέλος του Ομίλου Olympia, θα έχει αποφασίσει πού θα κατασκευάσει το gigafactory της. «Αυτή τη στιγμή κοιτάζουμε πως θα στηριχθεί μια τόσο μεγάλη επένδυση», σημείωσε ο κ. Μπίσαλας. Η Γαλλία προσφέρει γενναίες επιδοτήσεις, προκειμένου η ελληνική εταιρεία παραγωγής μπαταριών να δημιουργήσει το εργοστάσιο παραγωγής cells λιθίου, επί γαλλικού εδάφους.
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο κ. Μπίσαλας, η Γαλλία προσφέρει επιδότηση ύψους 700 εκατ. ευρώ. Είναι γνωστό ότι το εργοστάσιο αυτό αρχικά ήταν να γίνει στη Δυτική Μακεδονία. «Οι συζητήσεις που διεξάγονται εδώ και 18 μήνες με την ελληνική κυβέρνηση δεν καρποφόρησαν. Αντίθετα τους τελευταίους δύο μήνες προχώρησαν οι συζητήσεις με τους Γάλλους, οι οποίοι φέρονται έντονα ενδιαφερόμενοι. Προσφέρουν ιδιαίτερα σημαντικά κίνητρα», ανέφερε.
«Και εγώ θα ήθελα να κάνω την επένδυση στη Δυτική Μακεδονία, αλλά αν δεν βγαίνει, υπάρχει θέμα. Δεν θα πετάξουμε 1,5 δισ. ευρώ για να δούμε εάν θα τα καταφέρουμε ή όχι». Η φράση αυτή του κ. Μπίσαλα δίνει την εικόνα που επικρατεί στη χώρα μας. Πόσο δρόμο δηλαδή μένει ακόμα να καλύψουμε ώστε να κρατήσουμε τις εγχώριες βιομηχανίες εδώ με κίνητρα και έργα, ώστε η βιομηχανία που αποτελεί ραχοκοκαλιά της εθνικής οικονομίας να αυξήσει το ποσοστό της επί του ΑΕΠ. Στην Γαλλία αυτά τα θέματα είναι λυμένα πάνω από 200 χρόνια. «Εκεί, κάθεσαι κάτω συζητάς και σε έναν μήνα έχεις προσφορά. Εδώ προσπαθείς 1-2 χρόνια και ακόμη δεν ξέρεις», είπε ο Έλληνας μάνατζερ της Sunlight.
Το διακύβευμα είναι να αντιληφθούμε τη σημασία του να αποτελεί η χώρα το επιστέγασμα της παραγωγής πρώτων υλών. Σημειώνεται πως στην ευρωπαϊκή αγορά, οι αυτοκινητοβιομηχανίες δεν έχουν εξασφαλίσει ούτε το ένα πέμπτο (16%) των βασικών μετάλλων για τις μπαταρίες που χρειάζονται μέχρι το 2030, σύμφωνα με έκθεση που έδωσε στη δημοσιότητα η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Μεταφορών και Περιβάλλοντος (T&E). Οι ανησυχίες της ΕΕ σχετικά με τον κίνδυνο εφοδιασμού κρίσιμων πρώτων υλών έχουν αυξηθεί σημαντικά την τελευταία δεκαετία. Η παραγωγή των κρίσιμων μετάλλων και των σπάνιων γαιών παραμένει στα χέρια της Κίνας που έχει σχεδόν την αποκλειστικότητα γεγονός που εκθέτει την ΕΕ σε σημαντικούς κινδύνους εφοδιασμού. Τα ευρωπαϊκά σχέδια για τη δημιουργία μιας αλυσίδας εφοδιασμού μπαταριών για ηλεκτρικά αυτοκίνητα αντιμετωπίζουν μεγάλες καθυστερήσεις, καθώς οι εταιρείες εστιάζουν στην αγορά των ΗΠΑ λόγω των επιδοτήσεων για καθαρή ενέργεια σημειώνουν οι FT. Συνεπώς, ο ανταγωνισμός αυξάνεται εντός, εκτός και επί τα αυτά της Ευρώπης.
Μία θετική νότα στην εγχώρια βιομηχανία έχει δώσει το πρόγραμμα «Produce e-Green» για επιχειρήσεις που επιθυμούν να ασχοληθούν με την παραγωγή ηλεκτρικών αυτοκινήτων ή και τη συναρμολόγηση μερών τους -την παραγωγή φορτιστών ηλεκτρικών οχημάτων, μπαταριών, την παραγωγή ελαφρών προσωπικών ηλεκτρικών οχημάτων, φωτοβολταϊκών panel, μερών ανεμογεννητριών, αντλιών θερμότητας, ηλεκτρικών θερμοσιφώνων- παρέχοντας σε νέες ή και υφιστάμενες εταιρείες επιδότηση με ποσοστό έως και 70%.
Η νέα πρωτοβουλία αφορά στην ηλεκτροκίνηση, στις ΑΠΕ και σε προϊόντα εξοικονόμησης ενέργειας τίθεται σε λειτουργία από το ΥΠΕΝ, καθώς δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ η προκήρυξη της δράσης Produce e-Green, με προϋπολογισμό 199.700.000 ευρώ, χρηματοδοτούμενο από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
