THEPOWERGAME
Το λίθιο είναι ο «λευκός χρυσός» στη μάχη για την πράσινη μετάβαση. Βασικό συστατικό στις επαναφορτιζόμενες μπαταρίες των ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων, την αποθήκευση ηλικιακής και αιολικής ενέργειας αλλά και την κατασκευή οικιακών συσκευών, η ζήτηση για το λίθιο αναμένεται πως τουλάχιστον θα πενταπλασιαστεί μέχρι το 2030.
Αλλά η προσβασιμότητα στο λίθιο λαμβάνει γεωπολιτικές και περιβαλλοντικές διαστάσεις. Σήμερα η Κίνα παίζει κυρίαρχο ρόλο στις εφοδιαστικές αλυσίδες του μετάλλου, γεγονός που της δίνει συγκριτικό πλεονέκτημα και στην παγκόσμια αγορά των μπαταριών για ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα (EVs).
Παρόλο που κατέχει μόνον το 7% των παγκόσμιων αποθεμάτων λιθίου, η Κίνα ελέγχει περίπου το 60% με 70% της εξόρυξης σε όλον τον κόσμο. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, η Κίνα έχει εξασφαλίσει αποκλειστικά δικαιώματα σε δυο ορυχεία στην Αυστραλία, τρία στον Καναδά, δυο στην Αργεντινή, ένα στη Ζιμπάμπουε και ένα στο Κογκό, σύμφωνα με το Observer Research Foundation που διατηρεί την έδρα του στο Δελχί.
Βάσει εκτιμήσεων του ινδικού κέντρου ερευνών υπολογίζεται πως περίπου 705 χιλιάδες τόνοι λιθίου θα πηγάζουν από ορυχεία που ελέγχονται από κινεζικές εταιρικές οντότητες έναντι μόνον 194 χιλιάδων τόνων που είχαν καταγραφεί το 2022. Με αυτό το προβάδισμα, η Κίνα κατάφερε να κατοχυρώσει το 80% της αγοράς των μπαταριών λιθίου, σύμφωνα με εκτιμήσεις του BloombergNEF.
Έξι από τις δέκα μεγαλύτερες εταιρείες στον τομέα παραγωγής μπαταριών για ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα (EVs) διατηρούν την έδρα τους στην Κίνα. Μια από αυτές, η CATL παράγει τρεις στις δέκα μπαταρίες για EVs, παγκοσμίως. Εκτός των εγχώριων αυτοκινητοβιομηχανιών, οι παραγωγοί μπαταριών λιθίου της Κίνας προμηθεύουν επίσης και ξένες εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των Tesla, BMW και Volkswagen.
Έτσι περιπλέκονται τα σχέδια της Ουάσιγκτον και της Ευρώπης να αποκτήσουν μεγαλύτερη αυτονομία στην παραγωγή ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων. Όπως επισημαίνουν ειδήμονες στο περιοδικό Wired, 30 με 60 κιλά λίθιου είναι απαραίτητα για τη λειτουργία ενός ηλεκτροκίνητου αυτοκινήτου. Προβλέπεται πως οι ΗΠΑ θα χρειάζονται ακατέργαστο λίθιο της τάξεως των 500 χιλιάδων τόνων έως το 2034, μια εκτίμηση που υπερβαίνει την παγκόσμια προσφορά που είχε καταγραφεί το 2020.
Με τις σχέσεις των ΗΠΑ και της Κίνας να είναι τεταμένες και τον κόσμο να είναι πολωμένος ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή, ορισμένοι αναλυτές φοβούνται μήπως στο μέλλον επαναληφθεί μια κρίση ανάλογη της πετρελαϊκής της δεκαετίας του ΄70 ή της ενεργειακής που ξέσπασε μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.
Σε ένα τέτοιο σενάριο, η Κίνα μπορεί δυνητικά να αποκλείσει τις ΗΠΑ ή γενικά τις δυτικές αυτοκινητοβιομηχανίες από την πρόσβαση σε προμήθειες λιθίου. Αφορμή θα μπορούσε να βρει στους περιορισμούς που έχουν επιβάλει οι ΗΠΑ μαζί με ορισμένες χώρες της Ευρώπης στις εξαγωγές τσιπ, καθώς οι κυβερνήσεις τους φοβούνται πως χρησιμοποιούνται για την αναβάθμιση της στρατιωτικής τεχνολογίας του Πεκίνου.
Ζήτημα βιωσιμότητας και διαφάνειας των τιμών
Έπειτα τίθεται το ζήτημα των επιπτώσεων στο περιβάλλον από την υπερβολική εξόρυξη λίθου. Στη Χιλή, η οποία έχει τα πλουσιότερα αποθέματα του μετάλλου στον κόσμο, οι τοπικές κοινότητες φοβούνται για την εξάντληση των υδάτινων πόρων δίπλα σε κοιτάσματα που αξιοποιούνται εντατικά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα υπόγεια ύδατα στην έρημο Ατακάμα που είναι πλούσια σε μέταλλα και τροφοδοτούν το οικοσύστημα στις γύρω περιοχές. Αν και μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν ανησυχητικές ενδείξεις, επιστήμονες στη Χιλή τονίζουν πως δεν έχουν ανεξάρτητες έρευνες.
Τα ζητήματα βιωσιμότητας καταλαμβάνουν πια υψηλή θέση στην επενδυτική ατζέντα αλλά είναι περίπλοκα και συχνά επικρατούν γκρίζες ζώνες. Μερίδα αναλυτών τονίζουν, ωστόσο, πως η εξόρυξη λιθίου αποτελεί μοναδική ευκαιρία που δεν χρειάζεται να είναι ασύμβατη με τη βιωσιμότητα. Αρκεί να υπάρχει διαφάνεια και τα κριτήρια να είναι αυστηρά. «Για να φθάσει η ετήσια παραγωγή στα 20 εκατ. EVs μέχρι το 2030 θα χρειαστεί η επταπλάσια προσφορά λίθιου» δηλώνει ο επικεφαλής της επενδυτικής εταιρείας Techmet, Μπράιαν Μένελ, στους Financial Times.Εντούτοις, οι τιμές του λίθιου ορίζονται κυρίως με διμερείς διαπραγματεύσεις μεταξύ χωρών και παραγωγών αντί διεθνών τιμών αναφοράς, όπως συμβαίνει με τον χαλκό και το αλουμίνιο, αναφέρει η βρετανική εφημερίδα. Οπότε επικρατεί μεγάλη αβεβαιότητα για την πορεία του κόστους, με αποτέλεσμα π.χ. οι αυτοκινητοβιομηχανίες να μην μπορούν να προγραμματίσουν επαρκώς τις δαπάνες τους. Όμως η πράσινη μετάβαση αναμένεται να ασκήσει μια θετική επίδραση, αναγκάζοντας τους παράγοντες της αγοράς να δημοσιεύουν πληροφορίες για την προέλευση του λιθίου και τις διαδικασίες παραγωγής του.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
