THEPOWERGAME
Σε δριμύ ανταγωνισμό για να εξασφαλίσουν επενδύσεις πράσινης ενέργειας στα εδάφη τους έχουν μπει οι Αμερικανικές Πολιτείες, εκμεταλλευόμενες το πακέτο 369 δισ. ευρώ σε πράσινες επιδοτήσεις (καθαρή ενέργεια και μικροτσίπ), από τον Νόμο για τη Μείωση του Πληθωρισμού, που προσφέρει η κυβέρνηση Μπάιντεν. Οι Πολιτείες προσφέρουν πλείστες φορολογικές διευκολύνσεις και την ένταξη σε αντίστοιχους πολιτειακούς αναπτυξιακούς νόμους, με μόνο τις φοροαπαλλαγές που προσφέρουν για να εξασφαλίσουν επενδύσεις να ανέρχονται σε περισσότερα από 24 δισ. δολάρια το 2022- σύμφωνα με επεξεργασία και προβολές που έκαναν οι Financial Times σε εταιρικά πακέτα φορολογικών απαλλαγών τουλάχιστον 100 εκατ. δολαρίων, τα οποία είχε αναλύσει το κέντρο Good Jobs First.
Πρόκειται για ένα ποσό κατά 40% μεγαλύτερο από το προηγούμενο αντίστοιχο ρεκόρ των 17 δισ. δολαρίων, το οποίο είχαν φτάσει οι Πολιτείες το 2013 και κατά πολύ μεγαλύτερο από τα 9 δισ. δολάρια το 2021. Πριν δηλαδή η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θεσμοθετήσει αντίστοιχα χρηματοδοτικά εργαλεία για την καθαρή ενέργεια. Ειδικά για την ανάπτυξη του τομέα των μικροτσίπ στις ΗΠΑ, η κυβέρνηση Μπάιντεν προσφέρει συνολικά 52 δισ. δολάρια.
Νέα Υόρκη-Τέξας
Οι δυνατότητες που δίνει η κεντρική κυβέρνηση έχουν αυξήσει κατακόρυφα τον ανταγωνισμό μεταξύ των Πολιτειών, με αποτέλεσμα να διεξάγονται πραγματικές «μάχες». Μία τέτοια διεξήχθη μεταξύ της Πολιτείας της Νέας Υόρκης και του Τέξας, για την διεκδίκηση της μονάδας ημιαγωγών της αμερικανικής εταιρείας Micron. Τελικά επικράτησε η Νέα Υόρκη, προσφέροντας κίνητρα ύψους 6,3 δισ. δολαρίων. «Ο διευθύνων σύμβουλος της Micron βασικά με παρακαλούσε, επειδή πραγματικά ήθελα να στήσει την επιχείρησή του στο Τέξας», λέει ο κυβερνήτης της Πολιτείας Γκρεγκ Άμποτ. «Ήξερε ότι το Τέξας ήταν καλύτερο μέρος. Του δώσαμε μέχρι και την τελευταία δεκάρα που μπορούσαμε, αλλά η Νέα Υόρκη κυριολεκτικά προσέφερε δισεκατομμύρια δολάρια τα οποία δεν μπορούσαμε να φτάσουμε».
Από την άλλη, η Τζόρτζια παρείχε πέρυσι τουλάχιστον 1,8 δισ. δολάρια στην Hyundai για να κατασκευάσει ένα εργοστάσιο ηλεκτρικών οχημάτων, κάτι που αποτελεί το μεγαλύτερο αναπτυξιακό πακέτο στην ιστορία της Πολιτείας. Προσέφερε επίσης στην νορβηγική εταιρεία μπαταριών Freyra πακέτο κινήτρων 358 εκατ. δολαρίων για το μεγα-εργοστάσιο μπαταριών της αξίας 2,6 δισ. δολαρίων.
«Ο Νόμος για τη Μείωση του Πληθωρισμού είναι μία παλίρροια που μπορεί να σηκώσει όλα τα πλοία» σχολίασε χαρακτηριστικά στους Financial Times o Άαρον Μπρίκμαν, πρώην αξιωματούχος του αμερικανικού Υπουργείου Εμπορίου και ανώτατος διευθυντής στην ενεργειακή συμβουλευτική RMI. «Επομένως, εφόσον όλες οι Πολιτείες έχουν πρόσβαση στα ίδια ομοσπονδιακά πακέτα κινήτρων τότε, πραγματικά, το παιχνίδι έχει να κάνει με το τί συμβαίνει σε πολιτειακό επίπεδο»
Επιπρόσθετα με τις γενικές επιδοτήσεις, πολιτείες όπως το Τέξας, το Άινταχο, η Νέα Υόρκη και η Πενσυλβάνια αναπτύσσουν προγράμματα στοχευμένα στην καθαρή τεχνολογία και την κατασκευή ημιαγωγών. Η Πράξη για τα Μικροτσίπ προϋποθέτει πως τα αιτήματα για ομοσπονδιακή χρηματοδότηση περνούν μέσα από την στήριξη των πολιτειών. Έτσι η πολιτεία του Τέξας εισήγαγε μία πολιτειακή εκδοχή της Πράξης των Μικροτσίπ, ενώ η Νέα Υόρκη προσφέρει 10 δισ. σε οικονομικά κίνητρα για φιλικά προς το περιβάλλον πρότζεκτ ημιαγωγών.
Η διαμάχη σχετικά με τα κίνητρα
Πέραν του μεταξύ τους ανταγωνισμού, οι πολιτείες αντιμετωπίζουν κριτική για τα χρηματοδοτικά πακέτα και από τους ίδιους τους πολίτες και οργανώσεις. Αυτό συνέβη νωρίτερα φέτος στην πολιτεία της Νέας Υόρκης, η κυβερνήτης της οποίας Κάθι Χόκουλ συνάντησε εναντίωση στην πρόταση προϋπολογισμού για τις εταιρικές επιδοτήσεις, υποστηρίζοντας ότι δεν ήταν απαραίτητες για την εξασφάλιση των επενδύσεων. «Τα σπουδαία μέρη προσελκύουν έξυπνους ανθρώπους… Οτιδήποτε γίνεται για να υποβαθμίσει τη φορολογική βάση και τις δυνατότητες για καλή εκπαίδευση και ποιότητα ζωής, υποβαθμίσει τελικά και την δυνατότητα προσέλκυσης καλών εργαζομένων» υποστήριξε μία από τις οργανώσεις αυτές, η Good Jobs First.
Οι πολιτειακοί αξιωματούχοι αντιτάσσουν σε αυτό πως τα κίνητρα είναι απαραίτητα, δεδομένων των αποτελεσμάτων στη δημιουργία θέσεων εργασίας που θα φέρουν οι εταιρείες. «Αυτές οι θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν, αυτά τα πρότζεκτ θα έρθουν» επισημαίνει ο επίτροπος για την οικονομική ανάπτυξη της Πολιτείας της Τζόρτζια, Πατ Γουίλσον.
Τα κεντρικά της Amazon
Ωστόσο σχολιαστές θυμίζουν πως τα πράγματα δεν είναι προδικασμένα, ακόμη και όταν τα κίνητρα είναι υψηλά. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των κεντρικών γραφείων της Amazon, η διεκδίκηση των οποίων είχε φέρει το 2017 έναν πρώιμο ανταγωνισμό από πλευράς πολιτειών. Συνολικά 238 πόλεις από όλες τις ΗΠΑ διεκδικούσαν τα γραφεία, με την αξία του σχετικού πρότζεκτ να αποτιμάται σε 5 δισ. δολάρια και να αναμένεται να δημιουργήσει 50.000 θέσεις εργασίας. Τελικά «κέρδισε» το Άρλινγκτον της Βιρτζίνια, προσφέροντας κίνητρα ύψους 773 εκατ. δολαρίων. Και αυτό την τελευταία στιγμή, καθώς μέχρι τον… τερματισμό φαινόταν να επικρατεί η Νέα Υόρκη, προσφέροντας πάνω από 3 δισ. δολάρια. Η Amazon τελικά ανάτρεψε τη συμφωνία, εξαιτίας των διαφωνιών μέρους των κατοίκων. Όμως και το πρότζεκτ στο Άρλινγκτον αποδείχθηκε… στοιχειωμένο, μετά τα διπλά χτυπήματα πρώτα της καραντίνας για τον Covid και της εξ αποστάσεως εργασίας και στη συνέχεια, του κρασαρίσματος στον τομέα της τεχνολογίας, με την κατασκευή του β’ μέρους του πρότζεκτ τελικά να μπαίνει σε παύση και 8.000 εργαζόμενους να καταλήγουν με εργασία μόνο τριών ημερών την εβδομάδα.
Στις μέρες μας, η πιο ανταγωνιστική πόλη των ΗΠΑ για την προσέλκυση διεθνών επενδύσεων φαίνεται πάντως πως είναι το Χιούστον του Τέξας, σύμφωνα με την δεύτερη αντίστοιχη ετήσια αξιολόγηση που έκαναν οι Financial Times και ο δείκτης Nikkei.