THEPOWERGAME
Με νομοσχέδιο «σκούπα» που τέθηκε την Τρίτη σε δημόσια διαβούλευση από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) προωθείται σειρά ρυθμίσεων στους τομείς των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), της ανάπτυξης κέντρων δεδομένων (data centers), αλλά και για χωροταξικά / πολεοδομικά ζητήματα. Ειδικά για τα data centers προστίθενται η συγκεκριμένη κατηγορία εγκαταστάσεων στο νόμο 4442 / 2016 με ταυτόχρονη ρύθμιση των ειδικότερων κτιριοδομικών και πολεοδομικών απαιτήσεών τους.
Με άλλη ρύθμιση προβλέπεται η διατήρηση της αρτιότητας οικοπέδων σε ειδικές περιπτώσεις αναγκαστικής απαλλοτρίωσης. Συγκεκριμένα «κατά κανόνα άρτια και οικοδομήσιμα οικόπεδα εντός ορίων οικισμών κάτω των δύο χιλιάδων (2.000) κατοίκων, που απομειούνται συνεπεία αναγκαστικών απαλλοτριώσεων για τη διαπλάτυνση δημοτικών οδών, χωρίς αποζημίωση των ιδιοκτητών, θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα, ακόμα και αν δεν πληρούν τις προϋποθέσεις αρτιότητας, εφόσον μετά την απαλλοτρίωση απομένει ποσοστό τουλάχιστον εβδομήντα τοις εκατό (70%) της αρχικής έκτασης, άλλως απαλλοτριώνονται και αποζημιώνονται στο σύνολό τους». Προβλέπεται επίσης η διαδικασία ανασύστασης φακέλου οικοδομικών αδειών για άδειες που εκδόθηκαν πριν ή μετά το 1983.
Για πρώτη φορά προβλέπονται οι δραστηριότητες έξυπνων συστημάτων μηχανικής στάθμευσης αυτοκινήτων και μοτοσικλετών. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Υποδομών και Μεταφορών, Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, θα καθοριστεί το πλαίσιο λειτουργίας των συγκεκριμένων χώρων στάθμευσης. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθορίζονται «οι προϋποθέσεις για την τοποθέτηση κατασκευών συστημάτων στάθμευσης, όπως συστημάτων μεταλλικής κατασκευής πολυεπίπεδης στάθμευσης, συστημάτων ανύψωσης αυτοκινήτων, συστημάτων με περιστρεφόμενες, πέριξ κεντρικού οδηγού, πλατφόρμες οριζόντιας ισόπεδης πρόσβασης…».
Ταυτόχρονα με το σχέδιο νόμου παρέχεται δυνατότητα αξιοποίησης αδόμητων οικοπέδων του ιστορικού κέντρου της Αθήνας, κατά παρέκκλιση των υφιστάμενων χρήσεων γης ως υπαίθριων σταθμών αυτοκινήτων, υπό ειδικές προϋποθέσεις.
Για παράδειγμα, οι παρεκκλίσεις δεν ισχύουν επί αδόμητων οικοπέδων, τα οποία:
α) ευρίσκονται εντός της Ζώνης Προστασίας της Ακρόπολης, β) έχουν κηρυχθεί απαλλοτριωτέα ή έχουν απαλλοτριωθεί για αρχαιολογικούς σκοπούς. Για τα αδόμητα οικόπεδα που ευρίσκονται εντός του κηρυγμένου Αρχαιολογικού χώρου της Αθήνας απαιτείται προηγούμενη έγκριση του αρμοδίου οργάνου του Υπουργείου Πολιτισμού.
Οι ΑΠΕ και τα κλαδέματα κοντά στα δίκτυα ηλεκτρισμού
Με το σχέδιο νόμου «αντιμετωπίζονται προβλήματα στις υποδομές του εναέριου εθνικού δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, όπως πτώση αγωγών και καλωδίων και σε ακραίες περιπτώσεις στύλων, που δύνανται να προκληθούν από τα ολοένα συχνότερα αλλά και εντονότερα ακραία καιρικά φαινόμενα, που απειλούν την ασφαλή, συνεχή και αδιάλειπτη λειτουργία του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΔΔΗΕ)». Με τη ρύθμιση ο ΔΕΔΔΗΕ μπορεί πλέον να προχωρά σε ανάθεση εργασιών κλαδεμάτων και υλοτομίας προστίθενται οι κοινόχρηστοι χώροι, ενώ τίθεται χρονικό διάστημα επτά ημερών για τη λήψη της γνώμης της αρμόδιας υπηρεσίας από τον οικείο δήμο ή περιφέρεια.
Σε άλλο άρθρο προβλέπεται πως ο ΔΕΔΔΗΕ μπορεί να ορίζεται ως φορέας διαχείρισης προγραμμάτων εγκατάστασης φωτοβολταϊκών συστημάτων και συστημάτων αποθήκευσης από αυτοπαραγωγούς, ηλιοθερμικών συστημάτων σε οικιακές εγκαταστάσεις (νοικοκυριά), στον πρωτογενή (αγρότες) και δευτερογενή τριτογενή (λοιπές χρήσεις) τομέα, καθώς επίσης και σε εγκαταστάσεις νομικών προσώπων που επιδιώκουν κοινωφελείς σκοπούς, με χρηματοδότηση ιδίως από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης.
Προβλέπεται επίσης πως οι πληρωμές προς τον φορέα διαχείρισης και υλοποίησης των προγραμμάτων, «που αφορούν στην καταβολή των ποσών για την ενίσχυση και χρηματοδότηση των δικαιούχων είναι ακατάσχετες στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης αντίθετης γενικής ή ειδικής διάταξης, δεν υπόκεινται σε κανενός είδους παρακράτηση και δεν συμψηφίζονται με τυχόν οφειλές του φορέα προς το Δημόσιο ή τα ασφαλιστικά ταμεία. Στην περίπτωση αυτή παραμένουν σε ισχύ οι γενικές διατάξεις περί φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας για είσπραξη χρημάτων, χωρίς όμως τον όρο της παρακράτησης».
Πότε λήγουν οι άδειες ΑΠΕ
Στο σχέδιο νόμου προβλέπονται αλλαγές στον νόμο του 2022 για την επιτάχυνση υλοποίησης των έργων ΑΠΕ. Συγκεκριμένα προβλέπεται πως:
«1. Η Βεβαίωση ή η Βεβαίωση Ειδικών Έργων καθώς και η Άδεια Παραγωγής του άρθρου 3 του ν. 3468/2006 (Α’ 129) παύουν αυτοδικαίως να ισχύουν:
α) Για φωτοβολταϊκούς, χερσαίους αιολικούς και υβριδικούς σταθμούς Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Α.Π.Ε.), εάν εντός δώδεκα (12) μηνών από την παρέλευση της δίμηνης προθεσμίας της παρ. 12 του άρθρου 5, δεν έχουν υποβάλλει πλήρες αίτημα για την έκδοση Άδειας Εγκατάστασης και τη σύναψη Σύμβασης Σύνδεσης.
β) Για τις λοιπές τεχνολογίες σταθμών Α.Π.Ε. και Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης (Σ.Η.Θ.Υ.Α.) ή/και σταθμούς αποθήκευσης, εάν εντός δεκαοκτώ (18) μηνών από ατην παρέλευση της δίμηνης προθεσμίας της παρ. 12 του άρθρου 5, δεν έχουν υποβάλλει πλήρες αίτημα για την έκδοση της Άδειας Εγκατάστασης και τη σύναψη Σύμβαση Σύνδεσης.
γ) Για τους σταθμούς Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α., που ανήκουν στην κατηγορία των Ειδικών Έργων, κατά την έννοια του άρθρου 10 του ν. 4685/2020 (Α’ 92), και για υβριδικούς σταθμούς που συμπεριλαμβάνουν στο έργο τους την κατασκευή υποθαλάσσιας διασύνδεσης δύο (2) ή περισσοτέρων Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών, εάν εντός είκοσι τεσσάρων (24) μηνών από την παρέλευση της δίμηνης προθεσμίας της παρ. 12 του άρθρου 5, δεν έχουν υποβάλει πλήρες αίτημα για την έκδοση Άδειας Εγκατάστασης και τη σύναψη Σύμβαση Σύνδεσης.
Τα αποδεικτικά υποβολής για όλες τις ως άνω περιπτώσεις καταχωρίζονται από τον ενδιαφερόμενο στο Ηλεκτρονικό Μητρώο του άρθρου 20 του ν. 4685/2020 (Α’ 92). Οι προθεσμίες της παρούσας παραγράφου μπορούν να παρατείνονται για διάστημα μέχρι δώδεκα (12) μήνες, εφόσον ο κάτοχος Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικού Έργου δηλώσει εγγράφως στον Φορέα Αδειοδότησης του άρθρου 20 του ν. 4685/2020 και στον αρμόδιο Διαχειριστή την πρόθεσή του να ολοκληρώσει το έργο και εφόσον καταβάλλει το Τέλος Δέσμευσης Φυσικού Χώρου Εγκατάστασης, το οποίο ορίζεται σε δύο χιλιάδες (2.000) ευρώ, ανά μεγαβάτ (MW) Μέγιστης Ισχύος Παραγωγής για κάθε μήνα παράτασης. Αν παρέλθει άπρακτη η προθεσμία των δώδεκα (12) μηνών ή δεν τηρηθούν τα οριζόμενα στον Κανονισμό Βεβαιώσεων του άρθρου 18 του ν. 4685/2020, η ισχύς της Βεβαίωσης ή της Βεβαίωσης Ειδικών Έργων παύει αυτοδικαίως και το ως άνω ποσό δεν επιστρέφεται.
Ειδικά σε περίπτωση κατά την οποία απαιτείται και εκκρεμεί απόφαση της αρμόδιας αρχής για την απαλλοτρίωση ή την παραχώρηση του συνόλου ή μέρους του γηπέδου εγκατάστασης ή εκτάσεων που απαιτούνται για την υλοποίηση των έργων διασύνδεσης με το Ελληνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (Ε.Σ.Μ.Η.Ε.), προκειμένου να υλοποιηθεί το έργο, οι προθεσμίες της παρούσας παραγράφου μπορούν να παρατείνονται για διάστημα έως και δώδεκα (12) μηνών, εφόσον ο κάτοχος Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικού Έργου υποβάλλει τα σχετικά δικαιολογητικά και αποδεικτικά στοιχεία στον Φορέα Αδειοδότησης Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. του άρθρου 20 του ν. 4685/2020, στον αρμόδιο Διαχειριστή και την αρμόδια αδειοδοτούσα αρχή, η οποία αξιολογεί και αποφασίζει για τη δυνατότητα ή μη παράτασης. Σε περίπτωση κήρυξης απαλλοτρίωσης, κατά τον υπολογισμό των προθεσμιών της παρούσας, δεν προσμετράται χρονικό διάστημα δύο (2) μήνών, από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης κήρυξης της απαλλοτρίωσης μέχρι και την ημερομηνία συντέλεσης της απαλλοτρίωσης.».
- Ειδικά για σταθμούς, για τη σύνδεση των οποίων με το Ελληνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (Ε.Σ.Μ.Η.Ε.), απαιτείται, είτε από τους ίδιους, είτε από άλλους σταθμούς, η κατασκευή υποσταθμών υπερυψηλής τάσης ή γραμμής μεταφοράς υψηλής ή υπερυψηλής τάσης, οι προθεσμίες των παρ. 1 και 8 του άρθρου 31 του ν. 4951/2022, περί υποβολής πλήρους αιτήματος για τη σύναψη Σύμβασης Σύνδεσης, παρατείνονται κατά δώδεκα (12) μήνες. Αν έχει παύσει αυτοδικαίως, κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος, η Βεβαίωση ή η Βεβαίωση Ειδικών Εργων ή η Αδεια Παραγωγής, καθώς και άλλη σχετική άδεια ή έγκριση, λόγω λήξης της προθεσμίας της παρ. 1, καθώς και της προθεσμίας της 31ης Οκτωβρίου 2023 της παρ. 8 του άρθρου 31 του ν. 4951/2022, εφόσον πληρούνται οι προυποθέσεις του πρώτου εδαφίου, οι ανωτέρω βεβαιώσεις ή άδειες αναβιώνουν και οι σχετικές προθεσμίες επανακαθορίζονται από τον αρμόδιο Διαχειριστή».
Προβλέπεται επίσης και παράταση προθεσμιών για σταθμούς Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στις περιοχές που επλήγησαν από την κακοκαιρία «Daniel» και την κακοκαιρία «Elias». Συγκεκριμένα:
- Για σταθμούς Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) που εγκαθίστανται σε περιοχές που κηρύχθηκαν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας, σύμφωνα με το άρθρο 25 του ν. 4662/2020 (Α’ 27), εξαιτίας της κακοκαιρίας «Daniel» και της κακοκαιρίας «Elias»:
α) οι Οριστικές Προσφορές Σύνδεσης και οι Άδειες Εγκατάστασης οι οποίες ήταν σε ισχύ κατά την 4η Σεπτεμβρίου 2023, καθώς και οι προθεσμίες για τη θέση σε δοκιμαστική λειτουργία των σταθμών που έχουν επιλεγεί μέσω ανταγωνιστικής διαδικασίας του άρθρου 7 του ν. 4414/2016 (Α΄ 149), παρατείνονται αυτοδικαίως κατά τρεις (3) μήνες. Το ως άνω χρονικό διάστημα δύναται να παραταθεί για χρονικό διάστημα επιπλέον έξι (6) μηνών, μετά από αίτημα του ενδιαφερόμενου, το οποίο υποβάλλεται προς τη Διεύθυνση Τεχνικού Ελέγχου της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, εντός τριάντα (30) ημερών από την έναρξη ισχύος του παρόντος.
Η επιπλέον παράταση χορηγείται μετά από αυτοψία που διενεργείται από την αρμόδια Διεύθυνση Τεχνικού Ελέγχου και με σχετική απόφαση αυτής, η οποία κοινοποιείται με κάθε πρόσφορο μέσο στον ενδιαφερόμενο, στον Φορέα Αδειοδότησης του άρθρου 20 του ν. 4685/2020 (Α΄ 92) και στον αρμόδιο Διαχειριστή, εντός ενός (1) μηνός από το αίτημα του ενδιαφερόμενου. Ειδικά για υδροηλεκτρικούς σταθμούς η παράταση του πρώτου εδαφίου δύναται να παραταθεί έως και είκοσι τέσσερις (24) μήνες, σύμφωνα με τη διαδικασία του δευτέρου και του τρίτου εδαφίου της παρούσας και μετά από απόφαση της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου συγκεκριμένες κατηγορίες επενδυτών ΑΠΕ «δύνανται να προχωρήσουν στην υποβολή αιτήματος για σύγκληση του οικείου Περιφερειακού Συμβουλίου Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΠΕΣΠΑ) ή του Κεντρικού Συμβουλίου Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΚΕΣΠΑ) και εξέταση αυτών, κατά απόλυτη προτεραιότητα, αν έχουν παρέλθει οι προθεσμίες ενεργειών από τους δημόσιους φορείς ή υπηρεσίες και δεν έχει ολοκληρωθεί η περιβαλλοντική αδειοδότηση των εν λόγω σταθμών».
Με άλλη ρύθμιση επιβάλλεται στους ιδιοκτήτες φωτοβολταϊκών πάρκων να προχωρούν «σε φύτευση και συντήρηση καθ’ όλη τη διάρκεια της λειτουργίας τους, φυτών συμβατών με τη φυτοκοινωνία της περιοχής, περιμετρικά της εγκατάστασης, αποκλειομένης της χρήσης ειδών του καταλόγου χωροκατακτητικών ξένων ειδών ενωσιακού ή εθνικού ενδιαφέροντος…». Επίσης μέχρι την έκδοση από τον ΑΔΜΗΕ της σχετικής απόφασης «δεσμεύεται από τον Διαχειριστή του Συστήματος, αναγκαίος ηλεκτρικός χώρος για τη σύνδεση με τμήματα του ΕΣΜΗΕ, έργων Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων ισχύος τουλάχιστον ίσης με δύο χιλιάδες (2000) MW».
Οι επενδύσεις στα λιμάνια
Με το σχέδιο νόμου δίνεται λύση και στο θέμα που έχει προκύψει με σειρά επενδύσεων στα υπό παραχώρηση λιμάνια. Προβλέπεται πως «με προεδρικά διατάγματα που εκδίδονται με πρόταση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, μετά από γνώμη της Ε.Σ.Α.Λ., εγκρίνονται τα Αναπτυξιακά Προγράμματα και Μελέτες Διαχείρισης Λιμένα (MasterPlan) των λιμένων της χώρας που έχουν χαρακτηρισθεί ως διεθνούς ενδιαφέροντος ή εθνικής σημασίας.
Με τα σχέδια αυτά καθορίζονται τα μέγιστα επιτρεπόμενα όρια της ζώνης λιμένα, οι χρήσεις γης και οι όροι και περιορισμοί δόμησης στη χερσαία ζώνη του λιμένα, οι επιτρεπόμενες προσχώσεις και τα γενικά χαρακτηριστικά των προγραμματιζόμενων έργων που εξυπηρετούν την εμπορική, επιβατική, ναυτιλιακή, τουριστική, βιομηχανική και αλιευτική κίνηση, καθώς και την επισκευή και τον δεξαμενισμό πλοίων, η κυκλοφοριακή οργάνωση και κάθε άλλο αναγκαίο στοιχείο για την εξυπηρέτηση της λειτουργικότητας και της ασφάλειας του λιμένα.
Με τα ίδια προεδρικά διατάγματα γίνεται και η περιβαλλοντική έγκριση των πιο πάνω σχεδίων, ύστερα από τήρηση της διαδικασίας στρατηγικής περιβαλλοντικής εκτίμησης κατά τις οικείες διατάξεις, με εκπόνηση Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και υποβολή στη Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, διαβούλευση με το κοινό και τις αρμόδιες αρχές, αξιολόγηση της μελέτης και των αποτελεσμάτων της διαβούλευσης, καθώς και έκδοση εισήγησης, οι όροι της οποίας ενσωματώνονται στο διάταγμα. Εφόσον στη χερσαία ή θαλάσσια ζώνη του λιμένα υπάρχουν μνημεία, αρχαιολογικοί χώροι, ιστορικοί τόποι ή άλλα πολιτιστικά στοιχεία και σύνολα, τα προεδρικά διατάγματα του πρώτου εδαφίου προτείνονται και από τον Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού».
Μεταξύ άλλων προβλέπεται πως «με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται ύστερα από πρόταση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής μπορεί να εγκρίνεται ειδικός οικοδομικός κανονισμός για την ανέγερση κτιρίων και εγκαταστάσεων, την τοποθέτηση προσωρινών κατασκευών και τη διαμόρφωση ακάλυπτων χώρων εντός της χερσαίας ζώνης λιμένων, έτσι ώστε να εξυπηρετούνται οι χρήσεις και λειτουργίες που αναπτύσσονται εντός της ζώνης αυτής, σύμφωνα με τον προορισμό τους.