THEPOWERGAME
Μόνο «μία μεγάλη διαπραγμάτευση» θα μπορούσε να βάλει τέλος στην αέναη αντιπαράθεσή της Γαλλίας με τη Γερμανία γύρω από τον ρόλο των πυρηνικών στο ενεργειακό μείγμα του μπλοκ. Το Παρίσι επιμένει πως η πυρηνική ενέργεια είναι «πράσινη» και πως η χρήση της μπορεί να βοηθήσει στην επίτευξη των κλιματικών στόχων της ΕΕ.
Η ρήξη ανάμεσα στις δύο μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) παραγκωνίζει τον συνολικό επανασχεδιασμό της ηλεκτρικής αγοράς ενέργειας, που είναι καίριας σημασίας για όλα τα κράτη-μέλη. Ιδίως τώρα, που η ΕΕ θέλει να ενισχύσει την ενεργειακή της ασφάλεια μετά την περσινή ενεργειακή κρίση. Το επιστέγασμα όλων των διαφωνιών, πάντως, είναι το πού θα χτυπά τελικά η βιομηχανική καρδιά της Ευρώπης.
Υπενθυμίζεται πως η Γερμανία σηματοδότησε το τέλος της εποχής της πυρηνικής ενέργειας παρά τις συνεχείς ανησυχίες για την ενεργειακή ασφάλεια και το τέλος των παραδόσεων φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Το Βερολίνο έθεσε πριν από λίγους μήνες εκτός λειτουργίας τους τρεις τελευταίους πυρηνικούς σταθμούς στα μέσα Απριλίου, τερματίζοντας περισσότερες από έξι δεκαετίες εμπορικής χρήσης της πυρηνικής ενέργειας. Μολονότι η Γαλλία αντιμετώπισε προβλήματα σε πολλούς από τους πυρηνικούς αντιδραστήρες της, οι μισοί από τους οποίους έχουν κλείσει για επισκευή και συντήρηση πολλές φορές τον περασμένο χρόνο, η χώρα διπλασιάζει την πυρηνική ενέργεια, ηγείται των προσπαθειών της ΕΕ να συμπεριλάβει τα πυρηνικά στο επίτευγμα των καθαρών μηδενικών στόχων, ενώ επιδιώκει να αναπτύξει μικρούς αρθρωτούς αντιδραστήρες.
Γαλλία: Τα σχέδια ύψους 3 δισ. της EDF
Αν η Γαλλία καταφέρει να «πείσει» το μπλοκ, ενισχύει σημαντικά την ενεργειακή της ασφάλεια. Στοχεύει μάλιστα να θέσει σε λειτουργία τον πρώτο από τους έξι νέους αντιδραστήρες έως το 2035, με δυνατότητα για άλλους οκτώ. Για να υλοποιήσει τα πυρηνικά της σχέδια, η Γαλλία χρειάζεται να εκπαιδεύσει και να απασχολήσει περίπου 100.000 εξειδικευμένους εργαζόμενους. Η γαλλική κυβέρνηση έχει ανακοινώσει ήδη ένα σχέδιο για την κατασκευή τουλάχιστον έξι νέων πυρηνικών αντιδραστήρων. Σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις της υπουργού ενεργειακής μετάβασης της Γαλλίας, Agnès Pannier-Runacher, αυτό θα έχει ετήσιο επενδυτικό κόστος περίπου 3 δισεκατομμύρια ευρώ. «Δεν είναι οικονομική, αλλά βιομηχανική πρόκληση», τόνισε, προσθέτοντας ότι τα προγράμματα χρηματοδότησης που σχεδιάζει η Γαλλία -όπως π.χ. οι Συμβάσεις επί Διαφορών- είναι παρόμοια με εκείνα που υπάρχουν σε άλλες χώρες.
O γαλλικός ενεργειακός κολοσσός Electricité de France (EDF) και η κυβέρνηση έχουν αρχίσει συνομιλίες για την υιοθέτηση ενός νέου κανονισμού για την πυρηνική ενέργεια, ο οποίος θα επιτρέψει στον όμιλο να επενδύει στα έργα του, ενώ παράλληλα θα προστατεύει τους καταναλωτές από υπερβολικές αυξήσεις τιμών. Ένα από τα πιθανά μέτρα θα μπορούσε να είναι η επιβολή ενός ανώτατου ορίου στα έσοδα της EDF, η οποία κρατικοποιήθηκε πλήρως στις αρχές Ιουνίου.
Οι πυρηνικές συμμαχίες της Γαλλίας
Σημειώνεται πως η Γαλλία και άλλα οκτώ ευρωπαϊκά κράτη που εξαρτώνται από την πυρηνική ενέργεια παρουσίασαν το σχέδιό τους για «άρση του αδιεξόδου» σχετικά με την κρατική στήριξη για την παράταση της διάρκειας ζωής των αντιδραστήρων. Σύμφωνα με το Bloomberg, το μεγάλο στοίχημα όμως είναι να πείσουν τη Γερμανία, η οποία ανησυχεί ότι οι προσπάθειες αυτές θα μπορούσαν να υποβαθμίσουν την οικονομία της. Το Βερολίνο έχει παρουσιάσει αντίστοιχα το δικό του «όραμα». Ωστόσο, οι δύο πλευρές παραμένουν σε απόσταση εν όψει της συνάντησης των υπουργών ενέργειας στις 17 Οκτωβρίου.
«Εργαζόμαστε για έναν ευρύτερο συμβιβασμό σε θέματα ενέργειας», δήλωσε ο Sven Giegold, υφυπουργός στο γερμανικό υπουργείο Οικονομίας και Κλίματος, σχετικά με τις συνομιλίες μεταξύ της Γερμανίας, της Γαλλίας και των εταίρων της στην ΕΕ. «Χρειαζόμαστε μια μεγάλη διαπραγμάτευση», δήλωσε στους Financial Times, προσθέτοντας ότι αυτή θα μπορούσε να καλύψει πολλές πτυχές της ενεργειακής πολιτικής και όχι μόνο το πυρηνικό ζήτημα. Ο Giegold, πολιτικός του κόμματος των Πρασίνων, το οποίο ιστορικά αντιτίθεται στην πυρηνική ενέργεια, δήλωσε ότι όλα τα μέρη συμφωνούν στην «ανάγκη να απαλλαγούμε από τις ανθρακούχες εκπομπές, να μειώσουμε τις τιμές της ενέργειας και να επενδύσουμε περισσότερο στην κοινή μας ενεργειακή υποδομή και σε νέες εγκαταστάσεις παραγωγής».
Το 2021, οι πυρηνικοί σταθμοί με συνολική εγκατεστημένη ισχύ περίπου 100 γιγαβάτ (GW) παρήγαγαν το 25,2% του συνόλου της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται στην ΕΕ, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat . Η Γαλλία είχε το υψηλότερο μερίδιο πυρηνικής ενέργειας στο μείγμα ηλεκτρικής ενέργειας της, με 68,9%, ακολουθούμενη από τη Σλοβακία με μερίδιο πυρηνικής ενέργειας 52,4% και το Βέλγιο με 50,6%.
«Πιστεύουμε ότι πρέπει να υπάρξει ένας συμβιβασμός», είπε στους FT ο Sven Giegold, «αλλά δεν έχουμε φτάσει ακόμα εκεί». Τα σχόλια αυτά είναι πιθανό να αντιμετωπιστούν με σκεπτικισμό στο Παρίσι, όπου οι αξιωματούχοι διαπραγματεύονται εδώ και μήνες με τους Γερμανούς ομολόγους τους μια προτεινόμενη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ. Το Παρίσι και το Βερολίνο διαφωνούν ως προς κρίσιμες πτυχές της μεταρρύθμισης, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου τιμολόγησης της πυρηνικής ενέργειας, του βαθμού στον οποίο μπορεί να επιδοτηθεί ο τομέας και του τρόπου πληρωμής των μελλοντικών επενδύσεων. Η Γαλλία έχει ασκήσει επιθετική πίεση υπέρ του μεγάλου κρατικού της πυρηνικού στόλου, λέγοντας ότι είναι το κλειδί για την επίτευξη των στόχων μείωσης των εκπομπών και ότι δεν πρέπει να βγει από την εξίσωση.
Πέρα από τις λεπτομέρειες της νομοθεσίας, Γάλλοι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι οι διαπραγματεύσεις επηρεάζονται από κάτι βαθύτερο, τους γερμανικούς φόβους. Το Βερολίνο ανησυχεί πως η Γαλλία θα αποκτήσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα με φθηνή πυρηνική ενέργεια σε βάρος των Γερμανών κατασκευαστών. Γερμανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η Γαλλία επιδιώκει να κάμψει τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις και να επιτύχει μια εξαίρεση με την οποία θα μπορεί να επιδοτεί τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας εις βάρος της ενιαίας αγοράς. Η Γαλλία αντικρούει τις επικρίσεις, λέγοντας ότι θα εξακολουθεί να υπόκειται στην εποπτεία των Βρυξελλών για την αποτροπή αθέμιτου ανταγωνισμού. Στόχος είναι να δημιουργηθεί μια σταθερή αγορά, που θα μπορεί να αντιμετωπίσει μελλοντικά σοκ στην προσφορά, παρέχοντας παράλληλα πιο προβλέψιμες τιμές για τις εταιρείες και τα νοικοκυριά. Την αίσθηση του «επείγοντος» για την υιοθέτηση της μεταρρύθμισης ενισχύουν οι φόβοι ότι το απότομο ενεργειακό κόστος δυσχεραίνει τον ανταγωνισμό της ΕΕ με τις ΗΠΑ και την Κίνα.
Οι συναντήσεις αντιπροσωπειών Γαλλίας και Γερμανίας και τα CFD
Ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, και ο Γερμανός καγκελάριος, Όλαφ Σολτς, θα συναντηθούν αρκετές φορές αυτόν τον μήνα, με την ενέργεια να βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα. Οι αξιωματούχοι ελπίζουν σε μια σημαντική ανακάλυψη εν όψει της ευρύτερης συνάντησης των υπουργών ενέργειας της ΕΕ στα μέσα Οκτωβρίου. Ένα βασικό σημείο εμπλοκής στις διαπραγματεύσεις είναι η συμπερίληψη ενός μηχανισμού γνωστού ως «Συμβόλαια επί της Διαφοράς», τα οποία έχουν συνήθως χρησιμοποιηθεί για την παροχή κινήτρων σε νέα έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας παρέχοντας εγγύηση ελάχιστης τιμής.
Τα CFD ή «Συμβόλαια επί της Διαφοράς» αποτελούν χρηματοοικονομικά προϊόντα που αυξάνουν συνεχώς το μερίδιο τους στην αγορά και επιτρέπουν τις συναλλαγές σε μετοχές, δείκτες, εμπορεύματα και ισοτιμίες νομισμάτων. Επιτρέπουν επίσης στις κυβερνήσεις να ανακτήσουν τα υπερβολικά έσοδα εάν οι τιμές υπερβούν ένα δεδομένο επίπεδο. Η Γαλλία επιθυμεί να είναι σε θέση να χρησιμοποιεί CFDs για την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από τους υφιστάμενους πυρηνικούς σταθμούς της, καθώς και από νέους. Η Γερμανία αντιστέκεται στην ιδέα αυτήν.
Οι ανησυχίες της Γερμανίας
Οι Γερμανοί αξιωματούχοι ανησυχούν ότι η Γαλλία θα διανείμει τα έσοδα από τα CFD για τα πυρηνικά σε όλους τους καταναλωτές μέσω ενός ειδικού ταμείου ή μέσω του κρατικού προϋπολογισμού, παρακάμπτοντας τους ελέγχους των κρατικών ενισχύσεων. Σε πρόσφατη ομιλία του ο Μακρόν σηματοδότησε την προθυμία του να προχωρήσει μόνος του για να «πάρει πίσω τον έλεγχο των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας», μια φράση που, όπως δήλωσαν στη συνέχεια Γάλλοι αξιωματούχοι, προοριζόταν ως μήνυμα προς τη Γερμανία.
Σε μια προσπάθεια να βγει από το αδιέξοδο, η Γερμανία πρότεινε ότι τα CFD μπορούν περιστασιακά να χρησιμοποιούνται για υφιστάμενες πυρηνικές εγκαταστάσεις, όπως όταν γίνονται νέες επενδύσεις για την παράταση της διάρκειας ζωής του αντιδραστήρα. Είπε όμως ότι τα έσοδα από τα CFD πρέπει να είναι ανάλογα με το ποσό που επενδύεται. Παρόμοια πρόταση κατατέθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Ιούλιο. Οι αξιωματούχοι στο Παρίσι μπορεί να είναι ανοιχτοί σε μια τέτοια προσέγγιση, αλλά θέλουν να είναι σε θέση να χρησιμοποιούν τα CFDs εκτενέστερα σε μεγαλύτερο ποσοστό της παραγωγής από τους πυρηνικούς αντιδραστήρες της.
Πιέζει Γαλλία και Γερμανια για λήψη μέτρων και η Ισπανία
Η ισπανική κυβέρνηση, η οποία ασκεί επί του παρόντος την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ, πρότεινε τρεις πιθανούς συμβιβασμούς, συμπεριλαμβανομένου ενός που θα διέγραφε εντελώς το επίμαχο άρθρο για τα CFD. Ο Nicolás González Casares, Ισπανός σοσιαλιστής ευρωβουλευτής που διαπραγματεύτηκε τη θέση του κοινοβουλίου της ΕΕ, υπερασπίστηκε τη διάταξη για τα CFD και δήλωσε ότι τυχόν απόπειρες κατάργησής της θα προκαλούσαν «έντονες αντιδράσεις» από το κοινοβούλιο. «Είναι ένα κρίσιμο εργαλείο για την αποσύνδεση των τιμών του φυσικού αερίου από τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, τη μετακύλιση των χαμηλότερων τιμών των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στους καταναλωτές και τη μείωση της αστάθειας στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας», δήλωσε.
Ο González Casares πρόσθεσε ότι ήταν «επείγον» η Γαλλία και η Γερμανία να μη «χάσουν άλλον χρόνο», για να επεξεργαστούν μια συμφωνία, ώστε να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις με το κοινοβούλιο. Διαφορετικά, οι μεταρρυθμίσεις κινδύνευαν να μην περάσουν πριν από τις εκλογές σε ολόκληρη την ΕΕ τον Ιούνιο του επόμενου έτους.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
