Περίπου 4 δισ. ευρώ τον χρόνο θα χρειαστούν μεταξύ 2025-2030 για την «πράσινη μετάβαση», δηλαδή την εξοικονόμηση και αποδοτικότερη χρήση ενέργειας φτωχών και ευάλωτων νοικοκυριών, σύμφωνα με το νέο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ). Γι’ αυτό και αναζητούνται νέα προγράμματα επιδοτήσεων για αντλίες θερμότητας, ενεργειακά αποδοτικότερες ηλεκτρικές συσκευές, ηλεκτρικά αυτοκίνητα κ.λπ. Ειδικά μετά το 2026 οπότε και τελειώνουν τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης.
Στο σχέδιο του νέου ΕΣΕΚ, που παρουσίασε χθες το Energypress, αναφέρεται πως «προγράμματα όπως το “Εξοικονομώ 2021”, που περιλαμβάνει “ξεχωριστά κίνητρα για τη στήριξη των φτωχών και ευάλωτων νοικοκυριών χωριστού προϋπολογισμού 100 εκατομμυρίων ευρώ, χρειάζεται να ενισχυθούν στο μέλλον, καθώς η μέση ετήσια καταναλωτική δαπάνη που απαιτείται για την “πράσινη μετάβαση” για τα νοικοκυριά χαμηλής εισοδηματικής τάξης εκτιμάται στα 4 δισ. ευρώ για την περίοδο 2025-2030».
Σύμφωνα με το σχέδιο του ΕΣΕΚ, το τελικό κείμενο του οποίου αναμένεται να κατατεθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή εντός διμήνου, «οι καταναλωτικές δαπάνες για αντλίες θερμότητας, ηλεκτρικών αυτοκινήτων, ενεργειακά αποδοτικών ηλεκτρικών συσκευών, επιβαρύνουν περισσότερο τα νοικοκυριά χαμηλής εισοδηματικής τάξης. Η χαμηλή πιστοληπτική ικανότητα των νοικοκυριών χαμηλής εισοδηματικής τάξης και η μη δυνατότητα χρηματοδότησης ενδέχεται να τα οδηγήσει σε “ενεργειακή φτώχεια”, καθώς η καθυστέρηση των συγκεκριμένων δαπανών συνεπάγεται υψηλά λειτουργικά κόστη χρήσης για τη θέρμανση και τη μετακίνηση στα επόμενα έτη».
Γι’ αυτόν τον λόγο καθίσταται ιδιαίτερα σημαντική τα επόμενα χρόνια η ανάληψη δράσεων για την επιδότηση και τη διευκόλυνση πρόσβασης στη χρηματοδότηση των νοικοκυριών χαμηλής και μεσαίας εισοδηματικής κατηγορίας. Στο νέο ΕΣΕΚ επισημαίνεται, επίσης, πως το πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης των κατοικιών και κτιρίων χρειάζεται να αυξηθεί δύο ή και τρεις φορές ετησίως συγκριτικά με παρελθόντα προγράμματα τύπου «Εξοικονομώ».
Σε αυτές τις δαπάνες θα πρέπει να προστεθούν αυξημένες δαπάνες για την αγορά αποδοτικών συσκευών προηγμένης τεχνολογίας, όπως οι αντλίες θερμότητας, και οχημάτων, όπως τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, όπως προαναφέρθηκε. Κατά συνέπεια, «τα νοικοκυριά, όλων των εισοδηματικών κατηγοριών, καλούνται στο πλαίσιο της “πράσινης” ενεργειακής μετάβασης να επωμισθούν σημαντική αύξηση και μερίδιο του συνόλου των επενδύσεων. Είναι κρίσιμης σημασίας η διευκόλυνση της χρηματοδότησης των νοικοκυριών για τον σκοπό αυτόν. Σημειώνεται ότι το ισοδύναμο ετήσιο κόστος των ωφέλιμων ενεργειακών υπηρεσιών (δηλαδή θέρμανσης, κινητικότητας κ.λπ.) μειώνεται σταθερά για τα νοικοκυριά, αλλά αυτό έχει προϋπόθεση την ύπαρξη επαρκούς ρευστότητας για την πραγματοποίησης των σχετικών επενδύσεων και των αυξημένων δαπανών για την αγορά διαρκών αγαθών».
Για να επιτευχθούν οι στόχοι του νέου ΕΣΕΚ, δηλαδή, απαιτείται ευχερής και φθηνή χρηματοδότηση των επενδυτικών δαπανών σε όλους τους τομείς τελικής κατανάλωσης ενέργειας, περιλαμβανομένων των δαπανών για αγορά συσκευών, εξοπλισμού και οχημάτων προηγμένης τεχνολογίας, καθώς και για επενδύσεις στην εξοικονόμηση ενέργειας. Προβλέπεται πως από τα περίπου 165 δισ. ευρώ που θα απαιτηθούν για την επίτευξη των στόχων του ΕΣΕΚ την περίοδο 2024-2030, τα 76 δισ. ευρώ, αφορούν καταναλωτικές δαπάνες των νοικοκυριών. Τα τελευταία θα δουν την καταναλωτική δαπάνη για ενεργειακά αποδοτικό εξοπλισμό ως ποσοστό του εισοδήματος να εκτοξεύεται στο 8,2% το 2030 από 5,7% το 2020.
