THEPOWERGAME
Μηδενικές ή αρνητικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας καταγράφονται στην Ευρώπη, λόγω της αυξημένης παραγωγής των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Ειδικότερα, ο συνδυασμός ΑΠΕ και μειωμένης ζήτησης φαίνεται πως κλυδωνίζει την ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Το πρόβλημα δημιουργείται όταν η αυξημένη παραγωγή των ΑΠΕ, σε περιόδους με καλές καιρικές συνθήκες, συνδυάζεται με περιορισμένη ζήτηση. Με δεδομένο ότι οι ΑΠΕ μπαίνουν κατά προτεραιότητα στο σύστημα, τις ημέρες που υπάρχει πλεονασματική παραγωγή μαζί με μειωμένη ζήτηση, δεν μένει χώρος στο σύστημα για τις θερμικές μονάδες. Δεν λειτουργούν ούτε ως εφεδρείες, αφήνοντας ανεξέλεγκτο το σύστημα της εκάστοτε χώρας σε περίπτωση κάποιας απότομης αλλαγής των καιρικών συνθηκών, που θα ρίξει απότομα την παραγωγή των ΑΠΕ.
Σύμφωνα με το Bloomberg, οι αρνητικές τιμές είναι μια ένδειξη του τι πρόκειται να συμβεί στις ευρωπαϊκές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας, αν η πληθώρα της προγραμματισμένης παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές δεν αντιμετωπιστεί με μετατόπιση της ζήτησης. Η ελπίδα είναι ότι τελικά οι μεγαλύτεροι στόλοι ηλεκτρικών αυτοκινήτων, τα πιο έξυπνα δίκτυα και η καλύτερη τεχνολογία μπαταριών θα καλύψουν το κενό, αλλά προς το παρόν η αναντιστοιχία δημιουργεί ανησυχία σε κυβερνήσεις και εταιρείες. Αυτές είναι, φυσικά, τιμές χονδρικής και αφορούν βραχυχρόνιες περιόδους. Επομένως, οι καταναλωτές λιανικής δεν μπορούν να επωφεληθούν από αυτές.
Για τον λόγο αυτόν, τελικά το σύστημα οδηγείται στο να «κόβει» τις ΑΠΕ, προκειμένου να μπορούν να δουλεύουν τουλάχιστον εντός ενός ελάχιστου τεχνικού ορίου οι μονάδες λιγνίτη και φυσικού αερίου. Αυτό είναι σημαντικό, καθώς εάν οι μονάδες αυτές δεν είναι σε λειτουργία και πρέπει να συνδράμουν ξαφνικά στο σύστημα, θα χρειαστούν κάποια ώρα προκειμένου να μπορέσουν να λειτουργήσουν, χάνοντας χρόνο, που μπορεί να είναι κρίσιμος για την ευστάθεια του συστήματος. Όσον αφορά την Ελλάδα, είχε πέσει στο τραπέζι η πρόταση σχετικά με με το να αποζημιώνονται οι μονάδες ΑΠΕ που συνδέονται στο δίκτυο του ΑΔΜΗΕ.
Ειδικότερα, η πρόταση αφορά τις μονάδες που υφίστανται περικοπές στη λειτουργία τους όταν η προσφορά ξεπερνά τη ζήτηση από τα έσοδα των μονάδων ΑΠΕ που συνδέονται στο δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ και θα έπρεπε να υποστούν περικοπές αν ο τελευταίος διέθετε τηλεδιαχείριση. Αυτή είναι μία από τις προτάσεις που βρίσκονται στο τραπέζι, στο πλαίσιο της συζήτησης για τις περικοπές στη λειτουργία των μονάδων ΑΠΕ, θέμα που θεωρεί κομβικής σημασίας η αγορά, καθώς επηρεάζει τα επενδυτικά σχέδια σε αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα.
Ο Miha Pregl, διευθυντής Ευρωπαϊκών Αγορών Ηλεκτρικής Ενέργειας στην Ένωση Ενέργειας των Ηνωμένων Πολιτειών (USEA), σημειώνει στο Balkan Green Energy News πως «μια αρνητική τιμή είναι μια συνθήκη της αγοράς, όταν ο παραγωγός, για διαφορετικούς λόγους, δεν είναι διατεθειμένος να σταματήσει την παραγωγή, ακόμα κι αν πρέπει να πληρώσει γι’ αυτό. Οι λόγοι γι’ αυτό είναι διαφορετικοί, ίσως είναι πολύ ακριβό να απενεργοποιήσει και ενεργοποιήσει εκ νέου τη μονάδα παραγωγής για μία ώρα κατά τη διάρκεια της ημέρας και ίσως είναι φθηνότερο να πληρώσει για μία ώρα παραγωγής».
Η προσαρμογή του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας χρειάζεται ταχεία προσαρμογή στις νέες συνθήκες. Οι αυξανόμενες ποσότητες φθηνής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές που συγκεντρώνονται σε λίγες μόνο ώρες της ημέρας μπορεί να αυξήσουν το κόστος για τους φορείς εκμετάλλευσης του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας για την εξισορρόπηση του συστήματος. Σημειώνεται μάλιστα πως την περασμένη εβδομάδα οι παραγωγοί προσφέρθηκαν να πληρώσουν έως και 500 ευρώ ανά MWh σε όποιον έπαιρνε την ηλεκτρική τους ενέργεια. Η τιμή αυτή αποτελεί το μέγιστο επιτρεπόμενο όριο βάσει των κανονισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το φαινόμενο αυτό μαρτυρά πως οι ευρωπαϊκές χώρες δεν είναι έτοιμες να αξιοποιήσουν πλήρως το δυναμικό της αιολικής και της ηλιακής ενέργειας.
Σε ένα ιδανικό σενάριο, όταν οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας είναι άφθονες και οι τιμές χαμηλές, τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις θα μπορούσαν να αυξήσουν την κατανάλωση για να συμβάλουν στον περιορισμό του κόστους για τους φορείς εκμετάλλευσης του δικτύου, ώστε να διατηρήσουν το σύστημα σε ισορροπία και να χρησιμοποιούν όσο το δυνατόν περισσότερη «πράσινη» ενέργεια. Στη Βρετανία, πάντως, προσπαθείται να τηρηθεί ένα νέο μοντέλο. Ο οικιακός προμηθευτής ηλεκτρικής ενέργειας Octopus Energy στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει πάνω από 150.000 πελάτες με συμβόλαια, που έχουν σχεδιαστεί για να επιτρέπουν στους οδηγούς EV να φορτίζουν όταν η ηλεκτρική ενέργεια είναι φθηνότερη και πιο «πράσινη», συνήθως κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Μπορεί η ανοδική πορεία των ΑΠΕ να δείχνει πως οι σχετικές επενδύσεις βρίσκονται σε άνθηση, εντούτοις η αγορά δείχνει να ανησυχεί για τις νέες συνθήκες που δημιουργούνται.