THEPOWERGAME
Σε τρεις ανέρχονται πλέον οι επενδύσεις δέσμευσης και αποθήκευσης CO2 (CCS) στην Ελλάδα, γεγονός που επιβεβαιώνει πως η τεχνολογία θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην απανθρακοποίηση των βιομηχανιών και την επίτευξη του φιλόδοξου στόχου για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% έως το 2030.
Ειδικότερα, τα projects IRIS της Motor Oil και IFESTOS της τσιμεντοβιομηχανίας ΤΙΤΑΝ κατάφεραν αμφότερα να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση από το Ταμείο Καινοτομίας της ΕΕ (Innovation Fund). Τα έργα έχουν εξασφαλίσει τη χρηματοδότηση με βασική προϋπόθεση να ολοκληρώσουν επιτυχώς τη διαδικασία προετοιμασίας φακέλου επιχορήγησης. Αντιστοίχως, βρίσκεται σε ανάπτυξη το έργο «Prinos CO2», που υποβλήθηκε από την Energean και τον ΔΕΣΦΑ στο πλαίσιο του 6ου καταλόγου PCI της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το έργο «πέρασε» την τεχνική αξιολόγηση, γεγονός που το καθιστά επιλέξιμο για συμπερίληψη στον σχετικό προκαταρκτικό κατάλογο.
Ο σύμβουλος του πρωθυπουργού, Νίκος Τσάφος, χαιρέτισε την προεπιλογή των δύο ελληνικών έργων, του project IRIS της Motor Oil και του project IFESTOS, με σχετική ανάρτησή του και έκανε λόγο για «μεγάλη ημέρα για την ενεργειακή μετάβαση της Ελλάδας».
Η «πρόκριση» των δύο projects έρχεται λίγες μόλις εβδομάδες μετά τη θετική ολοκλήρωση του πρώτου κύκλου αξιολόγησης της πρότασης της Energean, με την υποστήριξη του ΔΕΣΦΑ, για ένταξη στα Έργα Κοινού ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (PCI) για υποδομές αποθήκευσης CO2. Όσον αφορά τις λεπτομέρειες του έργου «Prinos CO2», προβλέπεται να αποτελέσει κόμβο αποθήκευσης CO2 σε βιομηχανική/εμπορική κλίμακα στη Μεσόγειο. Το έργο στοχεύει στη διαχείριση του CO2 που παράγεται τόσο από τοπικές πηγές, όσο και από απομακρυσμένες πηγές. Η επί του πρακτέου συμβολή του ΔΕΣΦΑ περιλαμβάνει την κατασκευή ενός ειδικού αγωγού CO2, που θα συνδέει τους εκπομπείς από την περιοχή της Αττικής. Μάλιστα, ο αγωγός αυτός θα συγκεντρώνει τους όγκους CO2 σε λιμάνι κοντά στην Ελευσίνα, όπου το CO2 θα υγροποιείται και θα αποθηκεύεται προσωρινά σε ειδική εγκατάσταση, μέχρι τη φόρτωσή του σε πλοία CO2, που θα το μεταφέρουν διά θαλάσσης στις εγκαταστάσεις αποθήκευσης του Πρίνου. Ο προϋπολογισμός του έργου είναι σχεδόν 1,4 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 500 εκατ. ευρώ αντιστοιχούν στο τμήμα του ΔΕΣΦΑ.
Αντιστοίχως, το έργο δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα «IFESTOS» του Ομίλου ΤΙΤΑΝ, που θα υλοποιηθεί στην Ελλάδα, προβλέπει την κατασκευή μονάδας δέσμευσης άνθρακα μεγάλης κλίμακας στο εργοστάσιο του Τιτάνα στο Καμάρι Βοιωτίας, κοντά στην Αθήνα. Όπως αναφέρει ο όμιλος, η εγκατάσταση αυτή θα επιτρέψει τη μείωση των εκπομπών CO2 κατά την παραγωγή τσιμέντου και την προσφορά καινοτόμων, «πράσινων» δομικών υλικών στις αγορές μας. Η ζήτηση αυτών των υλικών αυξάνεται συνεχώς, καθώς συμβάλλουν στη δημιουργία ενός οικιστικού περιβάλλοντος βιώσιμου και φιλικού προς το κλίμα. Ο ΤΙΤΑΝ θα παράγει περίπου 3 εκατομμύρια τόνους τσιμέντου μηδενικού άνθρακα ετησίως για να εξυπηρετήσει τις αυξανόμενες ανάγκες για «πράσινες» κατασκευές στη μητροπολιτική περιοχή της Αθήνας και πέραν αυτής. Ανάλογα με το σχετικό ρυθμιστικό και αδειοδοτικό πλαίσιο, η λειτουργία αυτών των τεχνολογιών μπορεί να οδηγήσει σε ετήσια αποφυγή εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου άνω των 1,9 εκατομμυρίων τόνων CO 2, καθιστώντας το Καμάρι μία από τις μεγαλύτερες εγκαταστάσεις δέσμευσης άνθρακα στην Ευρώπη. Το έργο θα αποτελέσει μέρος ενός οικοσυστήματος έργων που θα συνδυάζουν εγκαταστάσεις δέσμευσης άνθρακα με υποδομές μεταφοράς και αποθήκευσης. Ο ΤΙΤΑΝ έχει ήδη υπογράψει μνημόνια συνεργασίας με δυνητικούς εταίρους και θα συνεχίσει την ωρίμανση του έργου.
Παράλληλα, το Ταμείο Καινοτομίας (Innovation Fund) της Ευρωπαϊκής Ένωσης επέλεξε και το έργο IRIS της Motor Oil για χρηματοδότηση ύψους 127 εκατ. ευρώ, υπό την αίρεση της επιτυχούς ολοκλήρωσης της διαδικασίας Προετοιμασίας Συμφωνίας Επιχορήγησης (Grant Agreement Preparation). Σύμφωνα με την ανακοίνωση της εταιρείας, το έργο IRIS αφορά τη δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα από τη μονάδα παραγωγής υδρογόνου του διυλιστηρίου της Motor Oil. Το IRIS θα μειώσει το αποτύπωμα άνθρακα του διυλιστηρίου, ενώ παράλληλα θα επιδείξει ένα βιομηχανικό οικοσύστημα παραγωγής υδρογόνου με εξαιρετικά χαμηλές εκπομπές άνθρακα και τη χρήση του ως φορέα καθαρής ενέργειας. Με το έργο αυτό δίνεται στη Motor Oil η δυνατότητα να μειώσει ουσιαστικά το ανθρακικό της αποτύπωμα, να παράγει 56.000 τόνους ετησίως μπλε υδρογόνου, που ικανοποιεί όλα τα όρια αειφορίας, και τέλος να θέσει τις βάσεις για την παραγωγή e-fuels μέσω της κατασκευής και λειτουργίας νέας μονάδας παραγωγής συνθετικής μεθανόλης χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος. Πρόκειται για ένα λιθαράκι ακόμα στο πλαίσιο του «πράσινου» μετασχηματισμού της Motor Oil.
Πρέπει να σημειωθεί πως στη φετινή τρίτη πρόσκληση υποβολής προτάσεων για έργα μεγάλης κλίμακας, στα οποία η ΕΕ θα επενδύσει πάνω από 3,6 δισεκατομμύρια ευρώ, συνολικά κατατέθηκαν 239 προτάσεις, διεκδικώντας 18 δισ. ευρώ. Επιλέχθηκαν 41 έργα, εκ των οποίων 8 στην κατηγορία «γενική απανθρακοποίηση». Σε αυτά συγκαταλέγονται τα έργα IRIS και ΤΙΤΑΝ. Τα δυο ελληνικά έργα «κλείδωσαν» ευρωπαϊκή χρηματοδότηση στην κατηγορία «απανθρακοποίηση», μαζί με άλλα 6 έργα από το Βέλγιο, την Κροατία, τη Γερμανία, την Ολλανδία, την Πορτογαλία και τη Σουηδία.
Η στρατηγική της Ευρώπης
Η πραγματικότητα έχει αρχίσει να μεταμορφώνει και τη στρατηγική της Ευρώπης. Η Νορβηγία με το Northern Lights, μια κοινοπραξία μεταξύ της Equinor, της Shell και της Total, είναι ένα έργο CCS που ανέπτυξε μια ανοιχτή και ευέλικτη υποδομή για την αποθήκευση CO2 από βιομηχανίες σε όλη την Ευρώπη. Την ίδια ώρα και η Aker BP και η OMV εξασφάλισαν από κοινού την άδεια Poseidon στη νορβηγική Βόρεια Θάλασσα, με την Aker BP σε ρόλο χειριστή. H Νορβηγία πρωτοστατεί στα έργα CCS, με τις εταιρείες Viking CCS, Acorn CCS, Northern Endurance να έχουν τα δικά τους έργα C02 υπό ανάπτυξη. Στην Ολλανδία η κυβέρνηση αποφάσισε να αυξήσει τις κρατικές χρηματοδοτήσεις σε έργα δέσμευσης και αποθήκευσης CO2 από 5 σε 13 δισ. ευρώ. Το Porthos αναμένεται να μειώσει τα επίπεδα δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα (CO2) στο λιμάνι του Ρότερνταμ. Το έργο αφορά την αποθήκευση 2,5 εκατ. τόνων CO2 ετησίως από τη ναυτιλιακή βιομηχανία. Στα ίδια χνάρια βαδίζει και η Δανία, αφού, σύμφωνα με το Reuters, πρόκειται για ένα πιλοτικό έργο με επικεφαλής την INEOS Energy και τη Wintershall Dea, για να αποδειχθεί ότι το CO2 μπορεί να αποθηκευτεί υπόγεια στο δανικό τμήμα της Βόρειας Θάλασσας. Γερμανία, Βρετανία Γαλλία, Ιταλία, Ισλανδία, Ιρλανδία και Σουηδία διεκδικούν ένα κομμάτι από τη μερίδα του λέοντος, αφού έχει ανοίξει ο δρόμος για επενδύσεις δισεκατομμυρίων σε έργα δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα (CO2).