THEPOWERGAME
Η Διεθνής Αρχή των Θαλασσίων Βυθών (ISA) -δηλαδή το όργανο του ΟΗΕ που είναι αρμόδιο για τη διαχείριση του θαλάσσιου πυθμένα πέρα από τις εθνικές δικαιοδοσίες- ετοιμάζεται να εξετάσει τον Ιούλιο, την πρώτη άδεια για εμπορική εξόρυξη νικελίου και άλλων κρίσιμων μετάλλων από μεγάλα ωκεάνια βάθη (γνωστή ως «εξόρυξη βαθέων υδάτων»), αφού μέχρι σήμερα όλες οι σχετικές εργασίες -που βρίσκονται σε εξέλιξη από διάφορες χώρες συμβαλλόμενες στην ISA ήταν διερευνητικές. Τα επιχειρήματα που επικαλούνται όσοι την υποστηρίζουν, είναι πως έχει αυξηθεί η ζήτηση των λεγόμενων κρίσιμων μετάλλων (κοβάλτιο, νικέλιο, μαγγάνιο) απαραίτητων για τις μπαταρίες των ηλεκτρικών οχημάτων και καθώς ήδη τα υπάρχοντα ορυκτά αποθέματα είναι περιορισμένα και ελέγχονται σε μεγάλο βαθμό από την Κίνα. Από την άλλη, οι επιστήμονες προειδοποιούν πως η εκμετάλλευση των μέχρι στιγμής ανέγγιχτων οικοσυστημάτων των ωκεάνιων βυθών μπορεί να έχει ανυπολόγιστες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, με τους ωκεανούς να απορροφούν ήδη όλο και λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα, συμβάλλοντας δυνητικά στο φαινόμενο του θερμοκηπίου και την κλιματική αλλαγή.
Η τελευταία εξέλιξη ξεκίνησε προ διετίας, όταν η νησιωτική δημοκρατία του Ναουρού (γνωστό και ως «νησί της χαράς») στη Μικρονησία, στο Νότιο Ειρηνικό ενεργοποίησε ρήτρα για ενδεχόμενη εμπορική εκμετάλλευση των υποθαλάσσιων ορυκτών αποθεμάτων, ένα ζήτημα που θεωρείται αμφιλεγόμενο ήδη από τη δεκαετία του 1960. Η εκκίνηση της διαδικασίας σημαίνει πως ακόμη και αν το όργανο του ΟΗΕ δεν καταλήξει σε μία πλήρη σειρά κανόνων ασφαλείας που θα πρέπει να επιβληθούν στη σχετική βιομηχανία ως τον Ιούλιο, θα είναι υποχρεωμένο να ξεκινήσει να εξετάζει την (μία εν προκειμένω) αίτηση για άδεια εμπορικής εξόρυξης.
Να σημειωθεί πως η ISA χορηγεί ήδη διερευνητικές συμβάσεις εξόρυξης βαθέων υδάτων (έχει χορηγήσει περί τις 31) και αρκετές χώρες προχωρούν σε τέτοιες εργασίες, πλην όμως για σκοπούς έρευνας. Το Ναουρού υπέβαλε το αίτημα σε συνεργασία με την καναδική The Metals Company (TMC) και με την υποστήριξη της Glencore και της ελβετικής Allseas, όπως αναφέρουν οι Financial Times, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε εξορύξεις κλίμακας. Ήδη διαφορετικές χώρες εξετάζουν την τοποθέτησή τους, μεταξύ των οποίων αρκετές ευρωπαϊκές διαφωνούν, επιδιώκοντας να κερδίζουν χρόνο.
Η Γαλλία, η Γερμανία και η Ισπανία χρηματοδοτούν συμβάσεις διερευνητικών εξορύξεων, ωστόσο τον περασμένο μήνα υποστήριξαν πως θα πρέπει να σταματήσει για προληπτικούς λόγους η εξόρυξη των βυθών. Τουλάχιστον 12 χώρες ζήτησαν να μπει προσωρινά φρένο, ακολουθώντας τις συστάσεις των επιστημόνων, που επισημαίνουν πως δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τις επιπτώσεις στο κλίμα αλλά και τα οικοσυστήματα. Η Βρετανία, που χρηματοδοτεί ένα επιστημονικό πρότζεκτ 6 εκατ. λιρών στις δικές της ζώνες διερεύνησης στον Ειρηνικό, δήλωσε τον Μάρτιο πως δεν θα υποστηρίξει την εμπορική εξόρυξη μέχρι να θεσπιστούν παγκόσμιοι κανόνες. Η Νορβηγία αντιτίθεται σε προτάσεις για σκληρό βέτο προκειμένου να μπλοκάρουν αιτήσεις, που δεν πληρούν προδιαγραφές. Η Κίνα, από πλευράς της, χρηματοδοτεί τις περισσότερες συμβάσεις διερευνητικής εξόρυξης παγκοσμίως, όμως σύμφωνα με τους αναλυτές, δεν θα επιθυμούσε να την περάσουν άλλοι στην κούρσα των βυθών.
Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των περιβαλλοντολόγων είναι οι υδροθερμικοί αεραγωγοί βαθέων υδάτων, δηλαδή θερμές πηγές στον πυθμένα του ωκεανού, που φιλοξενούν μερικά από τα πιο εκπληκτικά είδη στον πλανήτη μας, που συναγωνίζονται τα τροπικά δάση και τους κοραλλιογενείς υφάλους. Υπάρχουν τουλάχιστον 600 γνωστοί υδροθερμικοί αεραγωγοί παγκοσμίως (απεικονίζονται με πορτοκαλί στον παρακάτω χάρτη από τον οργανισμό Frontiers in Marine Science), οι οποίοι είναι ταυτόχρονα πλούσιοι σε μέταλλα.
Διχογνωμία και εντός της ISA
Το θέμα φέρεται κατά τους Financial Times να διχάζει και εντός της ISA, η οποία δημιουργήθηκε το 1982 και λαμβάνει τις αποφάσεις βάσει συμβουλίου αντιπροσώπων των 167 κρατών-μελών της (οι ΗΠΑ δεν αποτελούν μέλος). Αυτό που προβλέπεται τώρα είναι πως από τον Ιούλιο, το συμβούλιο αυτό θα μπορεί να εγκρίνει τις εμπορικές συμβάσεις εκμετάλλευσης, μετά από έλεγχο ενός έτους- με την υποστήριξη μόνο του 1/3 των μελών της. Κάποιοι διπλωμάτες έχουν κατηγορήσει τον Βρετανό Γενικό Γραμματέα του οργάνου του ΟΗΕ, Μάικλ Λοτζ, για την στάση του, υποστηρίζοντας πως αρνείται τις εκκλήσεις αντιπροσωπειών για να καθυστερήσει τη διαδικασία αδειοδοτήσεων, ενώ εκείνος κάνει λόγο για «περιβαλλοντικό εξτρεμισμό … που αγγίζει τον φανατισμό».
Πάντως αυτές οι εξελίξεις έρχονται καθώς 193 χώρες υπέγραψαν τη Συνθήκη για τα Διεθνή Ύδατα, που στοχεύει να θέσει σε καθεστώς προστασίας το 30% των διεθνών υδάτων ως το 2030, ώστε να προστατευτεί η θαλάσσια βιοποικιλότητα.
Από πλευράς της ο διευθύνων σύμβουλος της TMC, Τζέραρντ Μπάρον, σημείωσε πως «έχουμε το νομικό δικαίωμα να προχωρήσουμε. Η ISA ολοκληρώνει τους κανόνες εκμετάλλευσης». Μέχρι στιγμής η TMC έχει συλλέξει 4.500 τόνους από πολυμεταλλικούς όζους από τον βυθό της περιοχής που εκμεταλλεύεται και σχεδιάζει να συλλέγει περί τα 1,3 εκατ. ετησίως μετά την έκδοση της σύμβασης εμπορικής εκμετάλλευσης.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
