THEPOWERGAME
Μέχρι την τελευταία στιγμή συνεχίζονται τα παζάρια για τον μηχανισμό επιβολής πλαφόν στο φυσικό αέριο, που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς αρκετά κράτη-μέλη, όπως και η Ελλάδα, διαφωνούν με την υψηλή τιμή ενεργοποίησης. Χθες υπήρξαν νέες διαβουλεύσεις, αφού σήμερα πραγματοποιείται το νέο συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας. Χθες ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, δήλωσε πως «στο αυριανό Συμβούλιο Ενέργειας πάμε να επιβεβαιώσουμε ότι υπάρχει πλειοψηφία ικανή να τεθεί ένα πλαφόν κάτω από τα 200 ευρώ στην τιμή του φυσικού αερίου και όχι στα παράλογα επίπεδα που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή».
Το σχέδιο που ανακοίνωσε την Τετάρτη η Κομισιόν προβλέπει πως ο μηχανισμός για την επιβολή πλαφόν 275 ευρώ ανά μεγαβατώρα στην τιμή των συμβολαίων TTF του επόμενου μήνα (month-ahead) θα ενεργοποιείται όταν καλύπτονται δύο προϋποθέσεις: αν η τιμή του TTF στα συμβόλαια του επόμενου μήνα ξεπερνά τα 275 ευρώ ανά μεγαβατώρα για δύο εβδομάδες και αν η διαφορά μεταξύ του TTF και της παγκόσμιας τιμής του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) ξεπερνά τα 58 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Προβλέπει, επίσης, πως ο ευρωπαϊκός ρυθμιστής ACER θα εντοπίζει πότε καλύπτονται αυτά τα δύο κριτήρια και θα ενεργοποιείται ο μηχανισμός πλαφόν στα συμβόλαια επόμενου μήνα.
Σύμφωνα με αναλυτές, τα συμβόλαια επόμενου μήνα αφορούν μόλις το 22% των συναλλαγών σε TTF και ακόμα μικρότερο ποσοστό (κοντά στο 18%) των συνολικών συναλλαγών φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Τα κράτη-μέλη που υποστηρίζουν την επιβολή πλαφόν δεν φαίνονται, πάντως, ικανοποιημένα από την πρόταση της Κομισιόν, αφού αρκετοί υπουργοί θεωρούν πως σε αυτές τις τιμές, το πλαφόν δύσκολα θα ενεργοποιηθεί! Σημειώνεται πως η τελευταία φορά που η τιμή του TTF έφτασε αυτήν την τιμή, τα 275 ευρώ ανά μεγαβατώρα, ήταν τα τέλη Αυγούστου και δεν διατηρήθηκε σε αυτό το επίπεδο ούτε για δέκα ημέρες. Γι’ αυτό και αναλυτές χαρακτήριζαν το πλαφόν ως «αστείο»! Σήμερα οι τιμές κινούνται κοντά στα 120 ευρώ ανά μεγαβατώρα, παρουσιάζοντας μικρή αύξηση σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα.
Η «απίστευτα υψηλή τιμή», που μπορεί, βέβαια, να τη δούμε όταν αρχίσει να κρυώνει ο καιρός και αυξηθεί η κατανάλωση φυσικού αερίου, βρίσκεται, πάντως, στο στόχαστρο κρατών-μελών. Ο εκνευρισμός αυξάνεται, καθώς οι χώρες που θέλουν το πλαφόν υποστηρίζουν πως εξαιτίας της πολύμηνης καθυστέρησης κάποιες αναγκάστηκαν να υπογράψουν νέα συμβόλαια με διεθνείς προμηθευτές σε πολύ υψηλότερες τιμές. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η Ιταλία, που σύρθηκε σε επαναδιαπραγμάτευση των συμβάσεων φυσικού αερίου με την Αλγερία (που ήταν συνδεδεμένες με την τιμή του πετρελαίου) σε πολύ υψηλότερο κόστος.
Υπενθυμίζεται πως δεκαπέντε κράτη-μέλη έχουν ταχθεί υπέρ του πλαφόν, με την Ελλάδα, το Βέλγιο, την Ιταλία και την Πολωνία να αποτελούν τον σκληρό πυρήνα. Κάποια κράτη-μέλη απειλούν, σύμφωνα με πληροφορίες που κυκλοφόρησαν τις τελευταίες ημέρες, ακόμα και με βέτο στο συνολικό ενεργειακό πακέτο, αν δεν εφαρμοστεί κάποιου είδους πλαφόν στο φυσικό αέριο. Η Κομισιόν επιμένει στην αρχική στάση, με την υποστήριξη Γερμανίας και Ολλανδίας, πως το πλαφόν είναι μέτρο έσχατης ανάγκης, που μπορεί να εφαρμοστεί για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, υπό εξαιρετικές συνθήκες. Πιο αποδοτική συνταγή για την αντιμετώπιση του προβλήματος των υψηλών τιμών είναι κατά την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η μείωση της ζήτησης και η βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας.
Η Επίτροπος Ενέργειας, Κάντρι Σίμσον, στο περιθώριο της Διάσκεψης COP27 στο Κάιρο είχε δηλώσει πως η πρόταση προβλέπει «μια μορφή πλαφόν που θα μας επιτρέψει να καλμάρουμε την αγορά… ενώ περιορίζει τον κίνδυνο να μη λάβουμε κανένα φορτίο!». Ο διευθύνων σύμβουλος της ιταλικής Enel, Francesco Starace, που τάσσεται υπέρ του πλαφόν, είχε απαντήσει πως «για να μη χαθούν δύο φορτία LNG» η Ευρώπη επιβαρύνεται με δισεκατομμύρια ευρώ! Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), Κώστας Σκρέκας, που δήλωσε την Τρίτη πως η Ευρώπη αγοράζει σήμερα το πιο ακριβό φυσικό αέριο στον κόσμο.