THEPOWERGAME
Εντάχθηκε στο Ταμείο Ανάκαμψης το έργο αποκατάστασης των 100.000 στρεμμάτων της ΔΕΗ στις περιοχές Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΔΑΜ). Πρόκειται για το έργο αποκατάστασης των περιοχών των λιγνιτορυχείων της ΔΕΗ, σε Κοζάνη, Φλώρινα και Μεγαλόπολη. Οι περιοχές αυτές ήδη μεταβιβάστηκαν στην Ελληνική Εταιρεία Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΕΛΕΔΑΜ) ΑΕ που συστάθηκε πρόσφατα και λειτουργεί υπό την πολιτική εποπτεία του αν. υπουργού Ανάπτυξης Νίκου Παπαθανάση.
Το έργο της αποκατάστασης των πρώην λιγνιτορυγχείων της ΔΕΗ θα χρηματοδοτηθεί με 200,8 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης (162 εκατ. ευρώ), αλλά και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) (38,9 εκατ. ευρώ). Φορέας υλοποίησης του έργου είναι το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων και η ΕΛΕΔΑΜ που δημιουργήθηκε για τον σκοπό αυτό.
Οι βασικοί όροι της μεταβίβασης των ακινήτων από τη ΔΕΗ στην ΕΛΕΔΑΜ, καθώς και η εκτέλεση των εργασιών αποκατάστασης, έχουν ήδη αποτυπωθεί στην Προγραμματική Σύμβαση και στο ν. 4759/2020 («Εκσυγχρονισμός της Χωροταξικής και Πολεοδομικής Νομοθεσίας και άλλες διατάξεις»). Ουσιαστικός στόχος του έργου θα είναι η ταχεία αποκατάσταση των περιοχών που εξαρτώνται από την εξόρυξη και χρήση λιγνίτη, η άμεση οικονομική διαφοροποίησή τους, καθώς και η υλοποίηση των χρήσεων γης και η εκτέλεση των ανάλογων έργων. Τα αποκατεστημένα εδάφη θα αξιοποιηθούν σε μελλοντικές επενδύσεις και άλλες παραγωγικές δραστηριότητες όπως βιομηχανικά και τεχνολογικά πάρκα.
Ειδικότερα, στις περιοχές της απολιγνιτοποίησης αναμένεται η δημιουργία του εργοστασίου παραγωγής μπαταριών της Sunlight (Κοζάνη), η δημιουργία μιας μεγάλης μονάδας παραγωγής προϊόντων αγροτοδιατροφής (Κοζάνη), η δημιουργία του νέου τεχνολογικού πάρκου του Παν. Δυτ. Μακεδονίας (Κοζάνη), η νέα φαρμακευτική μονάδα της ΔΕΜΟΣ (Τρίπολη) κ.α. Ωστόσο, πριν φτάσουν τα εδάφη αυτά για αξιοποίηση από ιδιώτες πρέπει να αποκατασταθούν, το υπέδαφος να εμπλουτιστεί κ.λπ.
Ο αρχικός σχεδιασμός είχε συμπεριλάβει τη μεταβίβαση από τη ΔΕΗ στην ΕΛΕΔΑΜ, συνολικά περίπου 150.000 στρέμματα, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών εξόρυξης λιγνίτη. Ωστόσο οι ιδιαίτερες συνθήκες που δημιουργήθηκαν στην ενεργειακή αγορά τόσο σε διεθνές, όσο και σε εθνικό επίπεδο –κυρίως μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία- μετέβαλλαν τα σχέδια αυτά.
Συγκεκριμένα, οι απρόβλεπτες ενεργειακές εξελίξεις και η αναγκαιότητα λειτουργίας των λιγνιτικών μονάδων και των τροφοδοτούντων αυτές ορυχείων με στόχο τη διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας οδήγησαν σε σημαντική μείωση των εδαφών που θα αξιοποιήσει η ΕΛΕΔΑΜ. Οι εκτάσεις που μπορούν να διατεθούν έως την 31.08.2026 (τη λήξη της περιόδου εφαρμογής του Ταμείου Ανάκαμψης), ανέρχονται σε 97.008 στρέμματα ή 9.700,8 εκτάρια και αφορούν στις αδιατάρακτες και στις ήδη αποκατεστημένες εκτάσεις.
Επίσης, αφορούν σε εκτάσεις στα Ορυχεία Αμυνταίου και Καρδιάς, για τις οποίες θα μπορούν να έχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες περιβαλλοντικής αποκατάστασης, στα οποία έχει περατωθεί η εξορυκτική δραστηριότητα της ΔΕΗ ΑΕ, και στις περιοχές που θα αποδεσμεύονται σταδιακά από τα υπόλοιπα Ορυχεία της ΔΕΗ ΑΕ.
Πάνω από 130 εκατ. ευρώ θα διατεθούν στις αποκαταστάσεις εδαφών στην περιφέρεια Κοζάνης, ενώ τα υπόλοιπα 70 εκατ. ευρώ σε Φλώρινα (33 εκατ. ευρώ) και Μεγαλόπολη (37 εκατ. ευρώ). Σύμφωνα με τον χρονοπρογραμματισμό του έργου, φέτος αναμένεται να διατεθούν 23,5 εκατ. ευρώ, του χρόνου 60,7 εκατ. ευρώ, το 2024 περίπου 83,4 εκατ. ευρώ και το 2025, τελευταίο έτος εφαρμογής (για την Ελλάδα) του Ταμείου Ανάπτυξης, 32,2 εκατ. ευρώ.
Μετά την απόφαση ένταξης του έργου στο Ταμείο Ανάκαμψης, το επόμενο βήμα ανήκει στην ΕΛΕΔΑΜ και αφορά στις προκηρύξεις των έργων αποκατάστασης των εδαφών που θα ανατεθούν σε κατασκευαστικές επιχειρήσεις. Εκτιμάται δε ότι τα έργα αυτού θα αναζωογονήσουν την τοπική επιχειρηματική κοινότητα και την απασχόληση. Αυτός άλλωστε είναι ο στόχος του προγράμματος της Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, (ΠΔΑΜ), το ύψος του οποίου εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει τα 5 δισ. ευρώ έως το τέλος της δεκαετίας, συμπεριλαμβανομένου των ιδιωτικών επενδύσεων.