THEPOWERGAME
Η βαρύτητα της Αιγύπτου ως σταθεροποιητικός παράγοντας στη Μέση Ανατολή αποκτά νέα διάσταση κάτω από τη συγκεκριμένη συγκυρία, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει προκαλέσει δραματικές ανατιμήσεις στην ενέργεια και στα τρόφιμα.
Εάν οι χώρες του πλούσιου κόσμου δυσκολεύονται να ανταπεξέλθουν στις ανατροπές που έχει προκαλέσει η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οι συνθήκες για τις αναδυόμενες αγορές είναι πολύ πιο δύσκολες. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) προειδοποίησε την Τρίτη πως ένα ενεργειακό εμπάργκο της Ρωσίας στην Ιταλία και την ανατολική Ευρώπη θα προκαλούσε σοβαρή ύφεση στις οικονομίες τους, με συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας πάνω από 5% μέσα στο επόμενο 12μήνο.
Συν τοις άλλοις, η έναρξη ενός κύκλου ανοδικών επιτοκίων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) οδηγούν σε άνοδο το κόστος δανεισμού των αναδυόμενων αγορών στο εξωτερικό. Σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg, η απόδοση των 10ετών ομολόγων σε ξένο νόμισμα κυμαίνονται από το 43,7% για την Ουκρανία στο 15,1% για την Αίγυπτο. Όπως σχολιάζει η Γκίτα Γκόμπιναθ, αναπληρώτρια γενική διευθύντρια του ΔΝΤ, «όταν ξεσπά κρίση βιοτικού επιπέδου δεν προκαλείται μόνον οικονομική και κοινωνική αναταραχή». Και αναφέρεται εν συνεχεία στην επισιτιστική κρίση του 2008 που οδήγησε δυο χρόνια μετά στις εξεγέρσεις της Αραβικής Άνοιξης στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.
Η περίπτωση της Αιγύπτου είναι χαρακτηριστική και ιδιαίτερη. Αποτελεί πια κομβικό σημείο στην ενεργειακή συνεργασία των χωρών της νότιας Μεσογείου, όχι μόνον χάρις στα πλούσια αποθέματα φυσικού αερίου, αλλά και λόγω του ρόλου που διαδραματίζει στο Φόρουμ Φυσικού Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου (EMGF).
Εξαρτώμενη από τις εισαγωγές σίτου
Παράλληλα, όμως, η χώρα είναι ευάλωτη διότι είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας σιταριού στον κόσμο. Ανεξάρτητα από την αλματώδη άνοδο των τιμών στις αγορές των αγροτικών εμπορευμάτων, η κυβέρνηση δεν έχει την επιλογή να εγκαταλείψει τις κρατικές επιδοτήσεις στο ψωμί. Από αυτές τις επιδοτήσεις εξαρτώνται περίπου 70 εκατ. πολίτες στη χώρα.
Οι πιέσεις στον προϋπολογισμό της Αιγύπτου εκτιμάται πως θα επιμείνουν καθώς το κόστος του σιταριού αναμένεται να παραμείνει αυξημένο. Σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις του αμερικανικού υπουργείου Γεωργίας (USDA), οι εξαγωγές σιταριού από την Ουκρανία θα υποχωρήσουν κατά 44,4% την καλλιεργητική περίοδο 2022/23.
H ΕΕ και οι αραβικές χώρες αναγνωρίζουν τη σημασία της Αιγύπτου στην ευρύτερη περιοχή. Προς τα τέλη του περασμένου μηνός, το Κάιρο με την Ε.Ε κατέληξαν σε συμφωνία για την οικονομική στήριξη της Αιγύπτου. Περίπου 240 εκατ. ευρώ περιλαμβάνονται σε αρχικό πακέτο στήριξης έργων της Αιγύπτου για την ενεργειακή μετάβαση, τη θωράκιση της οικονομίας και τη κοινωνική συνοχή της χώρας, όπως αναφέρεται στην επίσημη ανακοίνωση των Βρυξελλών. Η ΕΕ έκανε ειδική αναφορά σε μέτρα 100 εκατ. ευρώ για να βοηθήσει την Αίγυπτο να αυξήσει την εγχώρια παραγωγή δημητριακών και να επεκτείνει τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης.
Οι χώρες του Περσικού Κόλπου επενδύουν στην Αίγυπτο
Οικονομικοί αναλυτές που μίλησαν στους Financial Times εκτιμούν πως η Αίγυπτος θα καταφέρει να προσπεράσει τον κίνδυνο της χρεοκοπίας κυρίως, όμως, λόγω της στήριξης που έχει λάβει από τις πετρελαιοπαραγωγούς χώρες του Περσικού Κόλπου. Έχουν ήδη διοχετευθεί 13 δισ δολάρια και ακόμη 10 δισ δολάρια έχουν δρομολογηθεί υπό τη μορφή δανείων και εξαγορών μεριδίων σε εταιρείες της Αιγύπτου.
Στη λίστα επενδύσεων, συνολικού ύψους 2 δισ δολαρίων, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ) περιλαμβάνεται η απόκτηση μετοχών στην Commercial International Bank, την Misr Fertilizers Production Company και την Alexandria Container & Cargo Holding Company, σύμφωνα με δημοσίευμα του Bloomberg στις 23 Μαρτίου. Τον ίδιο μήνα, το Κατάρ είχε αναγγείλει επενδύσεις 5 δισ δολαρίων στην Αίγυπτο και η Σαουδική Αραβία είχε καταθέσει τότε 5 δισ δολάρια στην κεντρική τράπεζα της χώρας στο πλαίσιο της στενής μεταξύ τους συνεργασίας. Tέλος, η Αίγυπτος βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με το ΔΝΤ για νέο δάνειο προκειμένου να αποφευχθεί μια αποσταθεροποίηση της οικονομίας.
Άλλες γωνιές του κόσμου φαίνεται να δέχονται μεγαλύτερες πιέσεις. Το ΔΝΤ εκτιμά πως το 30% των αναδυόμενων αγορών και το 60% των χωρών χαμηλού εισοδήματος είναι εκτεθειμένες στον κίνδυνο εξυπηρέτησης του χρέους τους.