THEPOWERGAME
Η Ευρώπη πρέπει να είναι προετοιμασμένη για το ενδεχόμενο να αποφασίσει η Ρωσία να σταματήσει την παροχή φυσικού αερίου, προειδοποιεί σήμερα διά του επικεφαλής του, Φατίχ Μπιρόλ, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA). Την ίδια ώρα, προτείνει την όσο το δυνατόν γρηγορότερη απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, με άμεση στροφή προς την πυρηνική ενέργεια.
Όπως μεταδίδουν οι Financial Times, ο επικεφαλής του IEA με δεδομένη την πρόσφατη απόφαση της Μόσχας να μειώσει κατά πολύ τις εξαγωγές φυσικού αερίου προς συγκεκριμένες ευρωπαϊκές χώρες, θεωρεί εξαιρετικά πιθανό να κλείσει εντελώς τη στρόφιγγα του φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.
«Η Ευρώπη πρέπει να είναι έτοιμη για την περίπτωση που το ρωσικό φυσικό αέριο κοπεί εντελώς» είπε στη βρετανική εφημερίδα ο Μπιρόλ. «Όσο πλησιάζει ο χειμώνας, τόσο περισσότερο θα καταλάβουμε τις ρωσικές προθέσεις» πρόσθεσε. «Θεωρώ ότι οι (πρόσφατες) περικοπές (στη ροή αερίου) έχουν ως στόχο να αποτρέψουν την Ευρώπη να προλάβει να αποθηκεύσει ενέργεια κι έτσι να μπορέσει η Ρωσία να εργαλειοποιήσει κατά τους χειμερινούς μήνες το αέριο» τόνισε ο επικεφαλής του ΙΕΑ.
Σύμφωνα με τον Μπιρόλ, τα έκτακτα μέτρα που έλαβαν τα κράτη – μέλη της ΕΕ -συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας- με σκοπό τη μείωση κατανάλωσης φυσικού αερίου, όπως η επιστροφή στον άνθρακα, δικαιολογούνται από την τρέχουσα κρίση, παρά τις αυξανόμενες εκπομπές ρύπων.
Ο ίδιος χαρακτηρίζει την επιστροφή στην παραγωγή ενέργειας μέσω της καύσης άνθρακα «προσωρινή» και θεωρεί ότι έτσι, θα μπορέσουν οι ευρωπαϊκές χώρες να διατηρήσουν τα αποθέματα φυσικού αερίου για την κάλυψη των αναγκών θέρμανσης τον χειμώνα. Επίσης, εκτιμά πως οποιεσδήποτε πρόσθετες εκπομπές CO₂ από την καύση του εξαιρετικά ρυπογόνου άνθρακα, θα αντισταθμιστούν από την επιτάχυνση των σχεδίων της Ευρώπης να μειώσει την εξάρτησή της από τα εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα και να δημιουργήσει δυναμικότητα παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Ωστόσο προειδοποίησε πως τα βήματα που έχουν κάνει ή σχεδιάζουν να κάνουν άμεσα οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις πιθανόν να μην είναι αρκετά μπροστά στο ενδεχόμενο της πλήρους διακοπής ροής ρωσικού φυσικού αερίου. «Πιστεύω πως θα υπάρξουν περισσότερα και βαθύτερα μέτρα ενόσω πλησιάζει ο χειμώνας» είπε ο Μπιρόλ.
Ανάγκη διατήρηησης των πυρηνικών σταθμών
Υπενθυμίζεται πως ήδη από τις 24 Φεβρουαρίου, οπότε και ξεκίνησε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η Ευρώπη έχει μειώσει κατά 20% την ενεργειακή της εξάρτηση από τη Ρωσία, ωστόσο αυτό δεν αρκεί. Και παρά το ευρωπαϊκό σχέδιο RePowerEU, που ανακοίνωσε στις 10 Μαρτίου η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν για πλήρη ενεργειακή απεξάρτηση από τη Ρωσία, ο Μπιρόλ απευθύνει έκκληση για άμεσα μέτρα, όπως τη διατήρηση και τη λειτουργία των ήδη υφιστάμενων μονάδων πυρηνικής ενέργειας.
Η Γερμανία, για παράδειγμα, έχει δεχθεί έντονη κριτική για την απόφασή της να συνεχίσει, εν μέσω ενεργειακής κρίσης, τον παροπλισμό και των τελευταίων πυρηνικών της σταθμών. Κι ενώ ο Μπιρόλ δεν εξαιρεί κανέναν, λέγοντας ότι όλες οι χώρες «θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο αναβολής του κλεισίματος [των πυρηνικών σταθμών] όσο υπάρχουν οι συνθήκες ανασφάλειας», το Βερολίνο είχε διαμηνύσει ότι παραμένουν εξαιρετικά υψηλά και πολλά εμπόδια για τη συνέχιση της λειτουργίας των πυρηνικών της εργοστασίων σε επίπεδο τόσο τεχνικό όσο και σε ασφάλεια.
Όσο για το μέλλον, σύμφωνα με τον Μπιρόλ, «αν οι κυβερνήσεις δεν καθίσουν και να κινητοποιήσουν μεγάλα κεφάλαια , που θα δημιουργήσουν τις συνθήκες για την πράσινη μετάβαση, όλο και πιο συχνά θα πρέπει να ερχόμαστε αντιμέτωποι με την ακραία μεταβλητότητα στο (γεωπολιτικό) σκηνικό ενέργειας».
Σχέδιο 10 σημείων από την ΙΑΕ για ενεργειακή ανεξαρτητοποίηση της Ευρώπης
Υπενθυμίζεται πως ήδη από τις αρχές Μαρτίου, όταν ακόμα ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος δεν είχε συμπληρώσει ούτε μήνα, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας είχε ανακοινώσει ένα πλάνο 10 σημείων, ώστε να βοηθήσει την ΕΕ να μειώσει την εξάρτησή της σε φυσικό αέριο από τη Ρωσία. Για την ακρίβεια, η ΕΕ θα μπορούσε να μειώσει τις ρωσικές εισαγωγές φυσικού αερίου μέσα σε ένα χρόνο κατά 1/3 ή και παραπάνω, με την προϋπόθεση να μείνει προσηλωμένη στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και να στηρίξει την ενεργειακή ασφάλεια και επάρκεια.
Η εξάρτηση της Ευρώπης από το εισαγόμενο φυσικό αέριο από τη Ρωσία έχει εκτοξευθεί τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, κρίνεται απαραίοτητη η ενεργειακή ανεξαρτητοποίηση της Ευρώπης. Το σχέδιο 10 σημείων της ΙΑΕ (Διεθνούς Οργάνωσης Ενέργειας) για τη μείωση της εξάρτησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το ρωσικό φυσικό αέριο περιλαμβάνει μια σειρά συμπληρωματικών ενεργειών που μπορούν να ληφθούν τους επόμενους μήνες, όπως είναι η στροφή περισσότερο σε άλλους προμηθευτές, η χρησιμοποίηση άλλων πηγών ενέργειας και η επιτάχυνση των προσπαθειών για παροχή στους καταναλωτές , επιχειρήσεις και βιομηχανία με τα μέσα να χρησιμοποιούν καθαρές και αποτελεσματικές εναλλακτικές λύσεις στο φυσικό αέριο. Τα προτεινόμενα μέτρα συνάδουν πλήρως με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και το πακέτο Fit for 55 της ΕΕ, ανοίγοντας το δρόμο για περαιτέρω μειώσεις των εκπομπών αερίων τα επόμενα χρόνια.
Σημειώνεται ότι το 2021, η Ευρωπαϊκή Ένωση εισήγαγε 155 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου από τη Ρωσία, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 45% των εισαγωγών φυσικού αερίου της ΕΕ και σχεδόν το 40% της συνολικής κατανάλωσης φυσικού αερίου. Η πρόοδος προς τις καθαρές μηδενικές φιλοδοξίες της Ευρώπης θα μειώσει τη χρήση και τις εισαγωγές φυσικού αερίου με την πάροδο του χρόνου, αλλά η σημερινή κρίση εγείρει το συγκεκριμένο ερώτημα σχετικά με τις εισαγωγές από τη Ρωσία και τι άλλο μπορεί να γίνει στο άμεσο μέλλον για να μειωθούν.
«Κανείς δεν έχει πια αυταπάτες. Η χρήση των πόρων φυσικού αερίου από τη Ρωσία ως οικονομικό και πολιτικό όπλο δείχνει ότι η Ευρώπη πρέπει να δράσει γρήγορα για να είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει σημαντική αβεβαιότητα σχετικά με τις προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου τον επόμενο χειμώνα», είχε δηλώσει τότε ο εκτελεστικός διευθυντής της IEA Φατίχ Μπιρόλ. «Το Σχέδιο 10 σημείων της ΙΑΕ παρέχει πρακτικά βήματα για τη μείωση της εξάρτησης της Ευρώπης από τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου κατά πάνω από το ένα τρίτο μέσα σε ένα χρόνο, ενώ υποστηρίζει τη στροφή προς την καθαρή ενέργεια με ασφαλή και προσιτό τρόπο. Η Ευρώπη πρέπει να μειώσει γρήγορα τον κυρίαρχο ρόλο της Ρωσίας στις ενεργειακές της αγορές και να ενισχύσει τις εναλλακτικές λύσεις όσο το δυνατόν γρηγορότερα» είχε προσθέσει.