Με μήκος περίπου 2.000 χιλιόμετρα, εκ των οποίων περισσότερα από 1.400 χιλιόμετρα θα είναι υποθαλάσσια, ο αγωγός φυσικού αερίου EastMed θα συνδέει το Ισραήλ, την Κύπρο και την Ελλάδα. Μέσω Κρήτης θα φθάνει στην Νοτιοανατολική Πελοπόννησο και στη συνέχεια θα διασχίζει για περίπου 600 χιλιόμετρα την ελληνική ηπειρωτική χώρα για να φτάσει στην Ιταλία μέσω του υποθαλάσσιου τμήματος του αγωγού ΠΟΣΕΙΔΩΝ, μήκους περίπου 210 χιλιομέτρων. Τόσο ο EastMed, όσο και ο «ΠΟΣΕΙΔΩΝ», προωθούνται από την IGI Poseidon στην οποία συμμετέχουν η ΔΕΠΑ και η ιταλική Edison.
Η μελέτη για τον προκαταρκτικό προσδιορισμό των περιβαλλοντικών απαιτήσεων (ΠΠΠΑ), που ενέκρινε προ ημερών το υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) περιέχει πλήθος τεχνικών στοιχείων για το φιλόδοξο έργο. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και οι κυρώσεις στη Μόσχα έφεραν στο προσκήνιο τον EastMed που είχε μπει στον πάγο από τις ΗΠΑ στα τέλη του προηγούμενου χρόνου με κύριο επιχείρημα το υψηλό κόστος που προσεγγίζει τα 5,2 δισ. ευρώ. Μετά την εισβολή στην Ουκρανία και την τιτάνια προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης για διαφοροποίηση των πηγών φυσικού αερίου, τα βεβαιωμένα και πιθανά κοιτάσματα της Νοτιοανατολικής Μεσογείου θεωρούνται ως μία από τις λύσεις.
Σύμφωνα με την ΠΠΠΑ, η δυναμικότητα του EastMed θα είναι 21 δισ. κυβικά μέτρα (bcm) ετησίως στο τμήμα που θα φτάνει μέχρι τη Μεγαλόπολη και 20 bcm ετησίως στο τμήμα από τη Μεγαλόπολη μέχρι το Φλωροβούνι Θεσπρωτίας, πριν συνδεθεί με τον αγωγό «ΠΟΣΕΙΔΩΝ» που θα μεταφέρει το αέριο στην Ιταλία.
Ο EastMed περιλαμβάνει, με βάση τη μελέτη ΠΠΠΑ, μια νότια γραμμή που θα μεταφέρει αέριο από ισραηλινά κοιτάσματα, απευθείας από μία Πλατφόρμα Συμπίεσης στα ισραηλινά ύδατα, στο Σταθμό Συμπίεσης και Μέτρησης στην Κρήτη, στην περιοχή του Αθερινόλακκου. Από αυτή τη νότια γραμμή προβλέπεται η διάθεση φυσικού αερίου στην Κύπρο για εγχώρια κατανάλωση μέσω μιας υποθαλάσσιας σύνδεσης και ενός κλάδου αγωγού. Προβλέπεται, επίσης και μια βόρεια γραμμή του EastMed η οποία θα μεταφέρει φυσικό αέριο που προέρχεται από μία ή περισσότερες από τις κυπριακές υπεράκτιες ανακαλύψεις πρώτα στο Σταθμό Συμπίεσης και Μέτρησης στην Κύπρο και στη συνέχεια στην Κρήτη.
Η νότια και βόρεια γραμμή είναι σχεδιασμένες «για να λειτουργούν τόσο από κοινού όσο και ανεξάρτητα, με σκοπό την διασφάλιση της μέγιστης ευελιξίας και την ενίσχυση της αξιοπιστίας εφοδιασμού, χάρη στις αποκλειστικές υποδομές για κάθε γραμμή». Οι αγωγοί στο υποθαλάσσιο τμήμα θα εγκατασταθούν στο βυθό σε απόσταση περίπου 100 μέτρων μεταξύ τους.
Η βόρεια γραμμή στο τμήμα Κύπρος – Κρήτη θα έχει συνολικό μήκος περίπου 690 χιλιόμετρα, εκ των οποίων περίπου 400 χιλιόμετρα βρίσκονται εντός Ελληνικής δικαιοδοσίας, και μεταφορική ικανότητα 11 bcm ετησίως. Η νότια γραμμή, πάλι στο τμήμα Κύπρος – Κρήτη, θα έχει συνολικό μήκος 740 χιλιόμετρα και μεταφορική ικανότητα 10 bcm ετησίως. Συνολικά δηλαδή θα μεταφέρονται στο χερσαίο τμήμα 21 bcm ετησίως.
Το αέριο που θα φτάνει και από τις δύο γραμμές στους Σταθμούς Συμπίεσης στην Κρήτη θα συμπιέζεται, θα αναμιγνύεται και θα μεταφέρεται στη θέση προσαιγιάλωσης στην Πελοπόννησο, κοντά στον οικισμό Αγίου Φωκά Μονεμβάσιας, μέσω ενός συστήματος διπλού αγωγού μήκους περίπου 430 χιλιομέτρων ο καθένας. Από εκεί θα ξεκινάει ένας ενιαίος αγωγός, μεγάλης διαμέτρου, για την μεταφορά του αερίου στο Σταθμό Συμπίεσης του «ΠΟΣΕΙΔΩΝ», στο Φλωροβούνι στη Θεσπρωτία και στη συνέχεια στην Ιταλία.
Ο EastMed θα συνδέεται με το Εθνικό Σύστημα φυσικού αερίου στην Μεγαλόπολη, στην περιοχή Περιβόλια μέσω μιας μικρής διακλάδωσης περίπου 10 χιλιομέτρων.
Το κόστος
Σύμφωνα με τη μελέτη, η εκτιμώμενη επένδυση για την ανάπτυξη και κατασκευή του Αγωγού EastMed είναι 5,2 δισεκατομμύρια ευρώ. Αυτός ο προϋπολογισμός «προσδιορίστηκε μετά τη μελέτη σκοπιμότητας και επιβεβαιώθηκε πρόσφατα (το 2020) από μια επικαιροποίηση της μελέτης εκτίμησης κόστους που πραγματοποιήθηκε στην αρχική φάση των δραστηριοτήτων μελέτης και σχεδιασμού. Αυτή η επικαιροποίηση του κόστους βασίζεται σε πραγματικά στοιχεία που ελήφθησαν από την αγορά, λαμβάνοντας υπόψη τις προσφορές από διαγωνισμούς που προκηρύχθηκαν για παρόμοιο έργο. Επιπλέον, με στόχο τον καθορισμό μιας ορθής εκτίμησης της επένδυσης και της καταγραφής, μετριασμού και περιορισμού όσο το δυνατόν περισσότερο της αύξησης του προϋπολογισμού, πιθανοί εργολάβοι EPCI (Ανάδοχος Μελέτης, Προμήθειας Υλικών, Κατασκευής και Εγκατάστασης) έχουν εμπλακεί από νωρίς στη διαμόρφωση του Βασικού Σχεδιασμού (FEED), προσβλέποντας, το συντομότερο δυνατό, στον προσδιορισμό των πιο κρίσιμων, από οικονομική άποψη, δραστηριοτήτων της κατασκευής του έργου».
Ενδεικτική όχι μόνο του κόστους αλλά και του χρόνου που θα απαιτηθεί για τη λειτουργία του EastMed είναι η αναφορά της μελέτης για τους ρυθμούς απόθεσης υποθαλάσσιων αγωγών που είναι της τάξης των τριών χιλιομέτρων ανά ημέρα. Συνεπώς μόνο για να τοποθετηθεί το υποθαλάσσιο τμήμα των 1.400 χιλιομέτρων θα χρειαστεί περίπου ενάμισυ χρόνος, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι εργασίες κατασκευής του τμήματος της προσαιγιάλωσης.
