THEPOWERGAME
Παρά την απόλυτη αρνητική άποψη που είχε εκφράσει η αμερικανική κυβέρνηση στις αρχές του έτους για τον EastMed, το Atlantic Council, από τα πλέον ισχυρά think tank στις ΗΠΑ, θεωρεί πως ο πόλεμος στην Ουκρανία δείχνει πως πρέπει να μείνουν στο τραπέζι όλα τα πιθανά κανάλια μεταφοράς του φυσικού αερίου της Νοτιοανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται και ο αγωγός φυσικού αερίου.
Σε μελέτη που παρουσιάζεται σήμερα στην Ουάσιγκτον, που πραγματοποιήθηκε από το Atlantic Council στο πλαίσιο του μνημονίου συνεργασίας που έχει υπογράψει με το Ελληνο-Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο, επισημαίνεται πως η αμερικανική κυβέρνηση πρέπει να υποστηρίξει όλες τις λύσεις για τη μεταφορά του αερίου της Νοτιονατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη. Μέσω «υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) σε βραχυπρόθεσμο και μεσοπρόθεσμο ορίζοντα και πιθανώς μέσω του EastMed σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Στη μελέτη της Κατερ. Σώκου (ανταποκρίτριας του ΣΚΑΪ και της Καθημερινής στην Ουάσιγκτον και συνεργάτριας του Atlantic Council από το 2019), με επιστημονικό συνεργάτη τον πρώην υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιάννη Μανιάτη, αναφέρεται πως μια καλύτερη χάραξη, σε συνδυασμό με τη δυνατότητα του EastMed να μεταφέρει υδρογόνο, μπορούν να συμβάλλουν ώστε να καμφθούν οι αντιρρήσεις της αμερικανικής κυβέρνησης.
Προσθέτει πως η κινητικότητα με την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων της Κύπρου, όπως έδειξε η πρόσφατη διερευνητική γεώτρηση της ExxonMobil στο «Γλαύκο», αλλά και οι ανακοινώσεις της ελληνικής κυβέρνησης για επιτάχυνση των αντίστοιχων ερευνών στη χώρα μας αλλάζουν τα δεδομένα. Στην περίπτωση που οι τιμές του φυσικού αερίου παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα, τότε μπορεί να στηρίζουν την κατασκευή αγωγού. Βραχυπρόθεσμα ωστόσο το αέριο θα μεταφέρεται προς την Ευρώπη μέσω των τερματικών LNG.
Σειρά προτάσεων για συνεργασία Ελλάδας – ΗΠΑ στην ενέργεια
Στη μελέτη περιλαμβάνεται σειρά προτάσεων για την συνεργασία Ελλάδας – ΗΠΑ στον τομέα της ενέργειας. Σε διπλωματικό επίπεδο προτείνεται η στήριξη των ΗΠΑ ώστε να ενταχθεί η Ελλάδα στην Πρωτοβουλία των Τριών Θαλασσών (Three Seas Initiative) με την προσθήκη μιας τέταρτης θάλασσας, του Αιγαίου. Έτσι θα ενταχθούν τα τερματικά LNG που σχεδιάζονται στη χώρα μας στο ευρύτερο δίκτυο της Κεντρικής Ευρώπης. Η Three Seas Initiative προωθείται από 12 κράτη – μέλη της Ε.Ε. σε Βαλτική και την Αδριατική θάλασσα καθώς και τον Εύξεινο Πόντο.
Προτείνεται επίσης να υπάρξει περισσότερο ενεργός ρόλος των ΗΠΑ στην προώθηση της ενεργειακής συνεργασίας στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, μετατρέποντας τη σημερινή τριμελή συμμαχία Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ σε τετραμελή με συμμετοχή της Ουάσιγκτον.
Παράλληλα συστήνεται η εμβάθυνση της συνεργασίας ώστε να περιλαμβάνει και άλλους ενεργειακούς κλάδους όπως η αποθήκευση και το υδρογόνο ή να επεκταθεί πέραν της ενέργειας, με βάση και τη συμφωνία αμοιβαίας αμυντικής συνεργασίας Ελλάδας – ΗΠΑ που κυρώθηκε πρόσφατα από τη Βουλή.
Σύμφωνα με τη μελέτη του Atlantic Council, οι ΗΠΑ μπορούν να αξιοποιήσουν και το φιλόδοξο σχέδιο της Ελλάδας στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) με την παροχή τεχνογνωσίας σε τομείς όπως το πράσινο υδρογόνο. Το τελευταίο μπορεί να εξάγεται από τη Νότια προς την Κεντρική Ευρώπη. Ειδική αναφορά γίνεται στο φιλόδοξο έργο «White Dragon» για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου στη Δυτική Μακεδονία.
Επιπλέον, η χώρα μας μπορεί να αποτελέσει ευρωπαϊκή πύλη για το μπλε και στη συνέχεια το πράσινο υδρογόνο από τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Σχετικές δηλώσεις είχε κάνει τον Οκτώβριο και ο Τζον Κέρυ, ο ειδικός απεσταλμένος του Αμερικανού Προέδρου για το κλίμα, μετά από συνάντηση που είχε με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.
Οι διασυνδέσεις Ελλάδας – Αιγύπτου και Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ
Για τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις Ελλάδας – Αιγύπτου και Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ επισημαίνεται πως απαιτούνται παράλληλα επενδύσεις ώστε η χώρα μας να βελτιώσει τις διασυνδέσεις με τα κράτη της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Αντίστοιχες επενδύσεις σε διασυνδέσεις απαιτούνται ώστε να αξιοποιήσει η Ελλάδα τις δυνατότητες σε υπεράκτια αιολικά και να ενισχύσει τη θέση της ως εξαγωγέας ηλεκτρικής ενέργειας.
Στη μελέτη προτείνεται η δημιουργία ενός Ενεργειακού Κέντρου ΗΠΑ – Ελλάδας που θα στηρίξει κοινές ερευνητικές προσπάθειες στις ΑΠΕ ώστε να στηριχθεί η πράσινη μετάβαση της χώρας μας. Προτείνεται επίσης η ενεργότερη εμπλοκή της Διεθνούς Αναπτυξιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (DFC) στη χρηματοδότηση μεγάλων ενεργειακών επενδύσεων στη χώρα μας όπως οι μεγάλες ηλεκτρικές διασυνδέσεις ώστε να διασφαλίσει και το μετοχικό έλεγχο αυτών των διασυνδέσεων.
Παραπέμπει, μάλιστα, στις δηλώσεις του νέου πρέσβη των ΗΠΑ στην Ελλάδα Τζ. Τσούνη, κατά την ακρόαση στην Επιτροπή Διεθνών Σχέσεων της Γερουσίας τον περασμένο Ιανουάριο.
Ο κ. Τσούνης είχε υποστηρίξει πως οι Κινέζοι, που ελέγχουν ήδη το λιμάνι του Πειραιά, μπορεί να διεκδικήσουν και τις διασυνδέσεις.