THEPOWERGAME
Με τις τιμές τις ενέργειας να καταγράφουν απίστευτα ιστορικά ρεκόρ, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ελλάδα καλούνται αυτή την εβδομάδα να λάβουν αποφάσεις για την αντιμετώπισης της πρωτοφανούς κρίσης.
Χθες, η τιμή του φυσικού αερίου (TTF) εκτοξεύθηκε μέχρι και τα 345 ευρώ ανά μεγαβατώρα (MWh) πριν υποχωρήσει κοντά στα 245 ευρώ. Έφτασε, δηλαδή να είναι τριπλάσια σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα και σχεδόν είκοσι φορές υψηλότερη από τις αρχές του 2021. Το αργό πετρέλαιο βρέθηκε επίσης χθες σε επίπεδα άνω των 130 δολαρίων το βαρέλι, τιμή διπλάσια σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2021.
Έτσι, η χονδρική τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα διαμορφώνεται σήμερα σε νέο ιστορικό ρεκόρ, στα 426,9 ευρώ ανά μεγαβατώρα, και τη μέγιστη τιμή να φτάνει τα 600,07 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
Οι αναλυτές υποστήριζαν χθες πως οι ΗΠΑ και η Ευρώπη πρέπει να αποφασίσουν άμεσα αν θα επιβάλλουν ή όχι εμπράγκο στο ρωσικό πετρέλαιο (που αναμένεται να οδηγήσει σε αντίποινα της Μόσχας με διακοπή στη ροή φυσικού αερίου προς την Ευρώπη). Οι αέναες συζητήσεις και η φημολογία, όπως εξηγούσαν, μόνο οφέλη έχουν για την Ρωσία αφού εισπράττει τεράστια πρόσθετα έσοδα λόγω της έκρηξης τιμών σε φυσικό αέριο και πετρέλαιο. Η Ρωσία καλύπτει σήμερα περίπου το 40% της κατανάλωσης φυσικού αερίου στην Ε.Ε. και το 25% των αναγκών σε αργό πετρέλαιο. Οι δηλώσεις του Γερμανού καγκελάριου Όλαφ Σολτς πως το Βερολίνο δεν εξετάζει εμπάργκο στα ενεργειακά προϊόντα από Ρωσία ξεκαθάρισαν κάπως την κατάσταση.
Για την Ευρωπαϊκή Ένωση, έρχεται μια εβδομάδα δύσκολων αποφάσεων ενόψει και της Συνόδου Κορυφής που έχει προγραμματιστεί για την Πέμπτη. Η Κομισιόν αναμένεται να παρουσιάσει σήμερα έκθεση με μέτρα για την απεξάρτηση από τη Ρωσία η οποία θα περιλαμβάνει και την εργαλειοθήκη («toolbox») αντιμετώπισης της ακρίβειας στην ενέργεια. Η προαναγγελία έγινε χθες μετά τη συνάντηση της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν με τον πρωθυπουργό της Ιταλίας Μάριο Ντράγκι.
Αυτή την εβδομάδα, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει προγραμματιστεί να συζητηθεί και να ψηφιστεί η πέμπτη λίστα με τα Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος (PCIs) στην ενέργεια στα οποία περιλαμβάνονται και ο αγωγός φυσικού αερίου EastMed και ο αγωγός «Ποσειδών» (διασύνδεση Ελλάδας – Ιταλίας), η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου –Ισραήλ (που προωθεί η EuroasiaInterconnector), ο αγωγός φυσικού αερίου Ελλάδας – Βουλγαρίας (IGB), η υπόγεια αποθήκη της Καβάλας και η μονάδα αντλησιοταμίευσης της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή στην Αμφιλοχία.
Ήδη, ευρωβουλευτές υποστηρίζουν πως η λίστα είναι απαρχαιωμένη μετά τις εξελίξεις στην Ουκρανία και ζητούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να την αποσύρει και να επανέλθει με έναν νέο, περισσότερο επίκαιρο, κατάλογο έργων διασυνοριακού ενδιαφέροντος. Με ανοικτή επιστολή τους που δημοσιεύθηκε στο Euractiv, επτά ευρωβουλευτές της ομάδας «Renew Europe» στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζητούν νέο κατάλογο Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος που θα καλύπτει τόσο τις απαιτήσεις της Πράσινης Συμφωνίας, όσο και τη νέα απαίτηση για απεξάρτηση από τη Ρωσία.
Μπορεί οι επτά ευρωβουλευτές να θέλουν να αφήσουν εκτός τις επενδύσεις σε φυσικό αέριο και άλλα ορυκτά καύσιμα αλλά ήδη στα κράτη – μέλη της Ε.Ε. εξετάζεται ακόμα και παράταση λειτουργίας λιγνιτικών μονάδων με κατέβασμα ταχυτήτων στην περίφημη απολιγνιτοποίηση, με παράλληλες επενδύσεις στην αποθήκευση φυσικού αερίου ώστε να στηριχθεί η στροφή στο υγροποιημένο αέριο (LNG). Ήδη το Βέλγιο ανακοίνωσε πως αναθεωρεί το χρονοδιάγραμμα για κλείσιμο πυρηνικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής ενώ στον ίδιο δρόμο κινείται και η Γερμανία με τους τελευταίους εν λειτουργία σταθμούς.
Την ίδια στιγμή πληθαίνουν οι φωνές για ταχύτερη ανάπτυξη («όσο είναι τεχνικά δυνατό») των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και την επιτάχυνση των επενδύσεων για εξοικονόμηση ενέργειας και βελτίωση ενεργειακής αποδοτικότητας.
Δεύτερη ευκαιρία για τις έρευνες υδρογονανθράκων
Αρκετοί αναρωτιούνται αν αυτή η στροφή θα «αναστήσει» και τα σχέδια για έρευνα πιθανών κοιτασμάτων στην Ελλάδα (σε Ιόνιο και νοτιοδυτική Κρήτη) που έχουν βαλτώσει εδώ και χρόνια. Είναι ενδεικτικές οι δηλώσεις του υπουργού Ενέργειας της Ρουμανίας VirgilPopescu πριν από την έκτακτη σύνοδο των υπουργών Ενέργειας της Ε.Ε. την προηγούμενη Δευτέρα. Υποστήριξε πως πρέπει να αξιοποιηθούν τα κοιτάσματα που διαθέτει η Ε.Ε. όπως αυτά που διαθέτει η Ρουμανία στην Μαύρη Θάλασσα.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ) Αριστοφάνης Στεφάτος είχε υποστηρίξει προ τετραμήνου πως με βάση τις σημερινές εκτιμήσεις (αφού οι έρευνες δεν έχουν προχωρήσει) και με τιμές φυσικού αερίου προ κρίσης, η αξία των ελληνικών κοιτασμάτων μπορεί να προσεγγίσει τα 260 δισ. ευρώ, με έσοδα 56 δισ. για το δημόσιο και την κινητοποίηση ξένων επενδύσεων 46 δισ. ευρώ.
Μάλιστα κατά τον κ. Στεφάτο η χώρα μας μπορεί να προσφέρει στους μεγάλους ενεργειακούς ομίλους έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, που πλέον επενδύουν τεράστια ποσά και στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), ευκαιρίες και σε τομείς που ξεκινούν από τα θαλάσσια αιολικά και φτάνουν μέχρι την αποθήκευση και δέσμευση CO2. Έτσι ένας όμιλος που βρίσκεται ήδη εγκατεστημένος για έρευνες φυσικού αερίου μπορεί να διεκδικήσει και μία άδεια υπεράκτιου αιολικού ή να επενδύσει σε κάποια άλλη τεχνολογία ΑΠΕ ή το αντίστροφο. Σε αγορές όπως η Νορβηγία ήδη προωθούνται τέτοιες επενδύσεις.
Όσο για τον EastMed, βρέθηκε στο βάθος του συρταριού μετά και τις πρόσφατες δηλώσεις Αμερικανών αξιωματούχων για την ανάγκη στροφής προς πιο «πράσινα έργα» όπως οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις Ελλάδας – Αιγύπτου (σχέδιο που επιταχύνεται) και Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ. Μήπως, όμως, έχει περισσότερη τύχη σε μια περίοδο που οι ειδικοί ζητούν να παραμείνουν ανοικτές οι εξορύξεις φυσικού αερίου στη Βόρεια Θάλασσα ώστε να περιοριστεί η εξάρτηση από τη Μόσχα;
Πολύ ψηλά στην ατζέντα παραμένει και το θέμα της στήριξης των νοικοκυριών και επιχειρήσεων που πλήττονται από την ενεργειακή κρίση. Η «εργαλειοθήκη» της Κομισιόν θα κρίνει πόσο μεγάλο θα είναι το οπλοστάσιο της ελληνικής κυβέρνησης που έχει προτείνει, μαζί με την Βουλγαρία και την Ρουμανία, ένα ευρωπαϊκό ταμείο αλληλεγγύης για την αντιμετώπιση της ακρίβειας στην ενέργεια.