THEPOWERGAME
Παρά τις αισιόδοξες δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών στην Ελλάδα και κοινοτικών αξιωματούχων, οι αναλυτές προβλέπουν πως ακόμα και χωρίς ένα πολεμικό επεισόδιο στην Ουκρανία οι τιμές στην ενέργεια θα παραμείνουν ψηλά για ολόκληρη τη φετινή χρονιά, ακόμα και μετά την άνοιξη. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που προβλέπουν πως οι τιμές του φυσικού αερίου, που αποτελεί την κύρια αιτία για την έκρηξη τιμών και στο ηλεκτρικό ρεύμα, θα παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα για χρόνια. Πρόσφατες αναλύσεις επενδυτικών οίκων προβλέπουν πως φέτος τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά θα πληρώσουν τουλάχιστον 54% ακριβότερους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος, κατά μέσο όρο, ενώ σε αρκετές χώρες όπως και στην Ελλάδα οι αυξήσεις είναι πολλαπλάσιες.
Γι’ αυτό οι κυβερνήσεις και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναζητούν νέα μέτρα ανακούφισης νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Μέχρι σήμερα έχουν προχωρήσει σε πρωτοβουλίες που ξεκινούν από τη μείωση του ΦΠΑ στην ενέργεια και τον περιορισμό των ρυθμιζόμενων χρεώσεων (τέλη μεταφοράς και διανομής, κ.α.) και φτάνουν μέχρι τις επιδοτήσεις που παρέχουν χώρες όπως η Ελλάδα.
Το ελληνικό δημόσιο, αν συμπεριληφθεί και η επιδότηση του Φεβρουαρίου, θα έχει δαπανήσει περίπου δύο δισ. ευρώ για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης. Η Ελλάδα παραμένει πρωταθλητής Ευρώπης με βάση την τιμή χονδρικής στην ηλεκτρική ενέργεια με βάση τα στοιχεία των τελευταίων εβδομάδων.
Τα μέτρα στις άλλες χώρες της Ευρώπης ποικίλλουν ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε αγοράς, το ενεργειακό μίγμα, την εξάρτηση από το φυσικό αέριο ή τις εισαγωγές καυσίμων καθώς και τις δυνατότητες που προσφέρει το ρυθμιστικό πλαίσιο. Η επιβάρυνση των νοικοκυριών είναι διαφορετική από χώρα σε χώρα. Τα νοικοκυριά στην Γερμανία δαπανούν περίπου το 7% για ενέργεια (ρεύμα, θέρμανση, καύσιμα κίνησης), ενώ στην Ελλάδα το 30% του εισοδήματος.
Στη Βρετανία για παράδειγμα, η κυβέρνηση και ο ρυθμιστής της αγοράς ενέργειας (Ofgem) έχουν επιβάλλει πλαφόν στις αυξήσεις με αποτέλεσμα να χρεοκοπήσουν τους τελευταίους μήνες περισσότεροι από 20 προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας αφού δεν μπορούσαν να περάσουν στους πελάτες την έκρηξη τιμών στη χονδρική αγορά. Τον Απρίλιο, όμως, το πλαφόν αυξάνεται και οι εταιρείες θα μπορούν να κάνουν αυξήσεις μέχρι 54%. Έτσι 18 εκατ. νοικοκυριά θα δουν αυξήσεις μέχρι 693 στερλίνες ετησίως με την κυβέρνηση να ανακοινώνει προ ημερών πως θα παρέχει επιδότηση 350 στερλίνες (τον Απρίλιο και τον Οκτώβριο). Όμως τα νοικοκυριά θα πρέπει να επιστρέψουν τις 200 στερλίνες (από τις 350 της επιδότησης) μέσα σε πέντε χρόνια με την πρώτη δόση τον Απρίλιο του 2023. Πρόσθετες επιδοτήσεις προβλέπονται για τα φτωχότερα νοικοκυριά με επέκταση της ετήσιας επιδότησης σε περισσότερους δικαιούχους. Το συνολικό πακέτο φτάνει τα 10,7 δισ. ευρώ.
Μείωση ΦΠΑ στο Βέλγιο
Η βρετανική κυβέρνηση απέρριψε προτάσεις για μείωση ή κατάργηση του ΦΠΑ (5%) στην ηλεκτρική ενέργεια με το επιχείρημα πως θα βοηθούσε και τα πλούσια νοικοκυριά που δεν έχουν ανάγκη στήριξης. Η κυβέρνηση του Βελγίου ανακοίνωσε, όμως, στις αρχές Φεβρουαρίου πως στο πακέτο μέτρων για την αντιμετώπιση της ακρίβειας στην ενέργειας είναι και η μείωση του ΦΠΑ. Βέβαια ο συντελεστής ΦΠΑ στην ενέργεια είναι στο Βέλγιο 21% ενώ στην Ελλάδα είναι μόλις 6%. Η βελγική κυβέρνηση αποφάσισε πως ο ΦΠΑ θα μειωθεί από το 21% στο 6% από τον Μάρτιο μέχρι τον Ιούνιο. Παράλληλα θα δώσει μια «επιταγή» 100 ευρώ για την πληρωμή λογαριασμών ενέργειας στους Βέλγους και θα επεκτείνει το κοινωνικό τιμολόγιο. Το συνολικό πακέτο φτάνει το 1,1 δισ. ευρώ.
Στη Γαλλία, με πρόσφατες τις αναταραχές από τα «Κίτρινα Γιλέκα» λόγω αυξήσεων στις τιμές των καυσίμων, η κυβέρνηση κινήθηκε γρήγορα για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης. Περιλαμβάνεται στα κράτη – μέλη, μαζί με την Ελλάδα, που ζητούν πιο φιλόδοξα μέτρα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι αυξήσεις στο φυσικό αέριο πάγωσαν μέχρι τον προσεχή Απρίλιο ενώ για τις αυξήσεις στα τιμολόγια της ηλεκτρικής ενέργειας η κυβέρνηση επέβαλλε πλαφόν 4%.
Περίπου 5,8 εκατ. φτωχά νοικοκυριά έλαβαν «επιταγή ενέργειας» για να πληρώσουν τους λογαριασμούς, ενώ ο ενεργειακός κολοσσός EDF (που διαχειρίζεται και τα πυρηνικά εργοστάσια ηλεκτρικής ενέργειας και ελέγχεται κατά 80% από το δημόσιο) κλήθηκε να πωλήσει ρεύμα σε ανταγωνιστές της με χαμηλότερες τιμές. Η διοίκηση της EDF ανακοίνωσε πως αυτό το μέτρο θα της κοστίσει περίπου 8 δισ. ευρώ φέτος. Η EDF λειτουργεί 56 πυρηνικούς αντιδραστήρες και καλύπτει άνω του 70% της ηλεκτρικής ενέργειας στην Γαλλία.
Clawback στην Ισπανία
Η ισπανική κυβέρνηση προχώρησε σε μείωση ρυθμιζόμενων χρεώσεων ώστε να συγκρατηθούν οι αυξήσεις στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας με αρχικό ορίζοντα μέχρι το τέλος Μαϊου. Ανακοίνωσε, επίσης, πως επιβάλλει «clawback», δηλαδή επιστροφή μέρους των πρόσθετων κερδών που θα έχουν οι ενεργειακοί όμιλοι από την έκρηξη τιμών με έκτακτη φορολογία για έξι μήνες. Στόχος είναι η άντληση περίπου 2,6 δισ. ευρώ που θα επιστραφούν ως επιδότηση στα νοικοκυριά τους μήνες που έχουν και τη μεγαλύτερη κατανάλωση ενέργειας.
Η Ισπανία βγήκε στις αγορές σε αναζήτηση μεγαλύτερων ποσοτήτων υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) όταν εξαιτίας της διπλωματικής κρίσης μεταξύ Αλγερίας και Μαρόκου σταμάτησε η λειτουργία του αγωγού Maghreb – Europe. Ο τελευταίος μετέφερε αλγερινό αέριο μέσω Μαρόκου στην Ισπανία η οποία τώρα προμηθεύεται αέριο από την Αλγερία μόνο μέσω του αγωγού Medgaz.
Αντιδράσεις για κάποια μέτρα στην Ιταλία
Κοντά στα 8 δισ. ευρώ κινείται η κρατική στήριξη σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από την ενεργειακή κρίση. Όμως, το νέο πακέτο μέτρων, ύψους 1,7 δισ. ευρώ, που ανακοίνωσε προ ημερών η Ιταλία προκαλεί αντιδράσεις καθώς περιλαμβάνει και clawback για μονάδες Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Στην ουσία προβλέπει πως μέχρι το τέλος του χρόνου οι μεγάλες μονάδες ΑΠΕ θα επιδοτούνται με διαφορετική ταρίφα από αυτήν που έχουν συμβασιοποιήσει. Τόσο οι τοπικές εταιρείες, όσο και ευρωπαϊκοί οργανισμοί θεωρούν πως το μέτρο πλήττει τη στροφή προς την πράσινη ενέργεια.
Αντίστοιχες απόπειρες για επιβάρυνση των ΑΠΕ είχαν γίνει, πάντως, σε Ισπανία και Ρουμανία στη διάρκεια του δευτέρου εξαμήνου του 2021, αλλά τελικά δεν προχώρησαν όπως είχαν αρχικά σχεδιαστεί. Το ιταλικό σχέδιο περιλαμβάνει και μείωση φόρων στο φυσικό αέριο.
Το γερμανικό σχέδιο
Στη Γερμανία η κυβέρνηση ανακοίνωσε πως εξετάζει τη μείωση του πράσινου τέλους, μέσω των οποίων στηρίζονται οι μονάδες ΑΠΕ, χωρίς να έχει λάβει οριστικές αποφάσεις. Το σχέδιο προβλέπει τη μείωση του πράσινου τέλους από 6,5 ευρωλεπτά ανα κιλοβατόρα σε 3,7 ευρωλεπτά ανά κιλοβατόρα. Η κυβέρνηση ξεκαθάρισε πως δεν θα υπάρξει πρόβλημα στη χρηματοδότηση των ΑΠΕ αφού το κενό που θα δημιουργηθεί θα καλυφθεί με 3,3 δισ. ευρώ από τα έσοδα δικαιωμάτων ρύπων. Για τα φτωχότερα νοικοκυριά προχωρά και πρόγραμμα επιδοτήσεων 130 εκατ. ευρώ.
Μέτρα για τα φτωχότερα νοικοκυριά λαμβάνουν και άλλες χώρες όπως η Πολωνία, η Τσεχία, η Ρουμανία, ενώ προγράμματα αντιμετώπισης της έκρηξης τιμών στην ενέργεια ανακοίνωσαν και η Σουηδία (600 εκατ. ευρώ), η Δανία (στήριξη 440.000 φτωχών νοικοκυριών με κουπόνι περίπου 140 ευρώ) και η Νορβηγία (η κυβέρνηση καλύπτει ποσοστό του ενεργειακού κόστους ανάλογα με την τιμή του ρεύματος). Στην Ολλανδία η κυβέρνηση επιδοτεί με περίπου 400 ευρώ κάθε νοικοκυριό ενώ με 500 ευρώ επιδοτούνται οι μικρές επιχειρήσεις. Το πρόγραμμα ξεκίνησε στις αρχές Ιανουαρίου και θα διαρκέσει μέχρι το τέλος του 2022.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
