Μετά τους συνταξιούχους και τους ενοικιαστές, η σκυτάλη των ελαφρύνσεων περνά στους μικρομεσαίους. Το πακέτο ύψους 1,5 δισ. ευρώ, που θα οριστικοποιηθεί τον Αύγουστο και θα ανακοινωθεί από τον πρωθυπουργό στη ΔΕΘ, «πατά» στα επιπλέον φορολογικά έσοδα που θα προκύψουν από την πάταξη της φοροδιαφυγής, αλλά και στον δημοσιονομικό χώρο που θα απελευθερώσει η ρήτρα διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες. Το σχέδιο που επεξεργάζεται το οικονομικό επιτελείο περιλαμβάνει μειώσεις φόρων και εισφορών, τιμαριθμική προσαρμογή της φορολογικής κλίμακας, «κούρεμα» τεκμηρίων διαβίωσης, καθώς και στοχευμένες ελαφρύνσεις για ιδιοκτήτες ακινήτων.
Στο επίκεντρο βρίσκεται η μεσαία τάξη, η οποία έχει επωμιστεί το μεγαλύτερο βάρος των οικονομικών επιβαρύνσεων από τα μνημόνια και έχει πληγεί σημαντικά από τη λιτότητα. Όλες οι αλλαγές στην άμεση φορολογία θα εξεταστούν υπό το πρίσμα των περιορισμών που επιβάλλει το Σύμφωνο Σταθερότητας, καθώς και του επιπλέον ταμειακού χώρου που θα προκύψει από την εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από το ανώτατο δημοσιονομικό όριο, το οποίο για το 2026 έχει τεθεί στο 3,6%.
Ένα πρώτο στίγμα για το εύρος των ελαφρύνσεων θα δίνεται στο «ενημερωτικό σημείωμα» που θα αποσταλεί στην Κομισιόν έως τα τέλη Απριλίου. Στο έγγραφο θα περιγράφονται οι επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας για τη διετία 2024–2025, καθώς και τα επιπλέον έσοδα από τη μείωση της φοροδιαφυγής, τα οποία για το 2024 εκτιμάται ότι άγγιξαν τα 2 δισ. ευρώ.
Από αυτά, περίπου 500 εκατ. ευρώ αποδίδονται άμεσα στην εφαρμογή των τεκμηρίων φορολόγησης για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αυτοαπασχολούμενους, ενώ η υπόλοιπη αύξηση συνδέεται με τη γενικευμένη εφαρμογή της ηλεκτρονικής τιμολόγησης, τη διασύνδεση των POS με τις ταμειακές μηχανές, το σύστημα myDATA, την επέκταση των ηλεκτρονικών συναλλαγών και την εφαρμογή του συστήματος άμεσων πληρωμών IRIS, την εισαγωγή του ψηφιακού πελατολογίου και του ψηφιακού δελτίου αποστολής και των υπόλοιπων ηλεκτρονικών «όπλων».
Τα τεχνικά κλιμάκια των θεσμών έχουν ήδη αξιολογήσει τα στοιχεία, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι ο ρυθμός αύξησης των εσόδων από τη μείωση της φοροδιαφυγής ξεπέρασε τις αρχικές εκτιμήσεις. Με βάση τις πιο συντηρητικές προβλέψεις, ο επιπλέον «χώρος» που δημιουργείται κυμαίνεται μεταξύ 350 και 500 εκατ. ευρώ -ποσό που θα προστεθεί στις εξοικονομήσεις από τις αμυντικές δαπάνες (σ.σ. για τις οποίες το τοπίο θα ξεκαθαρίσει τον Ιούλιο), ώστε να διαμορφωθεί το τελικό περιθώριο για τις εξαγγελίες του 2026. Παράλληλα, όπως επισημαίνουν κυβερνητικές πηγές, το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής αφήνει ανοιχτό ένα ακόμη περιθώριο δαπανών ύψους 550-600 εκατ. ευρώ για τον επόμενο χρόνο, καθώς δεν έχει εξαντληθεί το ανώτατο όριο του 3,6% του ΑΕΠ στις πρωτογενείς δαπάνες.
Ειδικότερα, στο τραπέζι των συζητήσεων βρίσκονται οι ακόλουθες παρεμβάσεις:
1.Φορολογική κλίμακα
- Μείωση του συντελεστή για τα εισοδήματα από 10.001 έως 20.000 από το 22% που είναι σήμερα στο 18% ή στο 15%. Σε περίπτωση που ο συντελεστής διαμορφωθεί στο 18%, μισθωτός με εισόδημα 20.000 ευρώ θα έχει ετήσια ελάφρυνση 400 ευρώ, καθώς ο φόρος από 3.100 ευρώ θα διαμορφωθεί στα 2.700 ευρώ. Με συντελεστή 15% η ελάφρυνση για το ίδιο εισόδημα θα είναι 700 ευρώ, αφού ο φόρος θα πέσει στα 2.400 ευρώ από 3.100 ευρώ.
- «Σπάσιμο» της κλίμακας με προσθήκη νέων συντελεστών για το τμήμα του εισοδήματος από 20.001 έως 30.000 ευρώ και από 30.001 έως 40.000 ευρώ, με στόχο να καμφθεί η απότομη αύξηση του φορολογικού βάρους που παρατηρείται σήμερα σε αυτό το εισοδηματικό εύρος, καθώς η συγκεκριμένη κατηγορία έχει δεχθεί τις μεγαλύτερες φορολογικές πιέσεις. Επισημαίνεται ότι με το ισχύον καθεστώς για το κλιμάκιο εισοδήματος από 20.001 έως 30.000 ευρώ ο συντελεστής είναι 28% και για το τμήμα από 30.001 έως 40.000 ευρώ 36%.
- Διεύρυνση του εισοδηματικού ορίου των 40.000 ευρώ, πάνω από το οποίο ξεκινά σήμερα η επιβολή του ανώτατου φορολογικού συντελεστή 44%, ώστε να αποτραπεί η δυσανάλογη φορολόγηση.
- Αναπροσαρμογή του ύψους του εισοδήματος που φορολογείται με τον ανώτατο συντελεστή 44% από τα 40.000 ευρώ που είναι σήμερα στα 45.000 με 50.000 ευρώ.
- Τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας, με στόχο να αποτραπούν επιβαρύνσεις φορολογουμένων με εισοδήματα μεταξύ 20.000 και 40.000 ευρώ από την αύξηση των αποδοχών τους που τους ανεβάζει σε υψηλότερο κλιμάκιο. Τα τελευταία χρόνια ο πληθωρισμός και η μη τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας προκάλεσαν μείωση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος για έναν μεγάλο αριθμό εργαζόμενων, καθώς οι μισθολογικές αυξήσεις φούσκωσαν το ποσό του φόρου.
2.ΕΝΦΙΑ
Μείωση των φορολογικών επιβαρύνσεων για τους ιδιοκτήτες ακινήτων με παρεμβάσεις στην κλίμακα του ΕΝΦΙΑ. Σύμφωνα με πληροφορίες, πάνω στο τραπέζι βρίσκονται σενάρια που προβλέπουν είτε την αύξηση της έκπτωσης στον φόρο για περιουσίες αξίας έως 250.000 ευρώ, είτε τη μείωση του βασικού φόρου για ιδιοκτησίες που βρίσκονται σε περιοχές με τιμές ζώνης από 1.500 έως 2.000 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο. Τα μέτρα αυτά αποσκοπούν στη μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης για εκατοντάδες χιλιάδες ιδιοκτήτες, οι οποίοι επωμίζονται σημαντικά βάρη, ιδιαίτερα μετά την τελευταία αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών. Η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας 6.164.976 φορολογουμένων (φυσικά και νομικά πρόσωπα) φθάνει στα 770 δισ. ευρώ, με το συνολικό ποσό βεβαίωσης του ΕΝΦΙΑ για το 2025 να ανέρχεται σε 2,3 δισ. ευρώ. Με δεδομένο το σημαντικό δημοσιονομικό αποτύπωμα του φόρου, όλες οι αλλαγές τελούν υπό την αίρεση των αντοχών του Κρατικού Προϋπολογισμού και των περιορισμών που επιβάλλει το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας.
3. Τεκμήρια διαβίωσης
«Κούρεμα» κατά 30% των τεκμηρίων διαβίωσης από το 2026 και πλήρη κατάργησή τους σε βάθος χρόνου με την επέκταση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, με στόχο την εξάλειψη των στρεβλώσεων και των αδικιών και τη δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών. Με το ισχύον καθεστώς εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες καλούνται να πληρώσουν υψηλότερο φόρο από αυτόν που αναλογεί στο εισόδημά τους με βάση τις τεκμαρτές δαπάνες διαβίωσης, όπως τα αυτοκίνητα, τις κατοικίες, τις αγορές αγαθών, τα δίδακτρα σε ιδιωτικά σχολεία, τα σκάφη αναψυχής κ.λπ. Μάλιστα, οι περισσότεροι που πιάνονται στην παγίδα των τεκμηρίων διαβίωσης είναι μισθωτοί και συνταξιούχοι, κυρίως με χαμηλά εισοδήματα.
4. Ασφαλιστικές εισφορές
Περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 0,5 ποσοστιαίες μονάδες για εργαζόμενους και εργοδότες, μέτρο που θα επιφέρει αυτόματα αύξηση των καθαρών αποδοχών και περιορισμό του μη μισθολογικού κόστους για τις επιχειρήσεις.
5. Τέλος Επιτηδεύματος
Κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος για τις επιχειρήσεις και τα υποκαταστήματά τους: Σήμερα καταβάλλουν ποσά που ξεκινούν από 800 ευρώ για νομικά πρόσωπα που ασκούν εμπορική επιχείρηση και έχουν την έδρα τους σε τουριστικούς τόπους και σε πόλεις ή χωριά με πληθυσμό έως 200.000 κατοίκους και φτάνουν τα 1.000 ευρώ για νομικά πρόσωπα που ασκούν εμπορική επιχείρηση και έχουν την έδρα τους σε πόλεις με πληθυσμό πάνω από 200.000 κατοίκους.
