Η «έκρηξη» των ηλεκτρονικών πληρωμών και ο περιορισμός της χρήσης μετρητών έχουν φέρει αυξημένες υποχρεώσεις για τις επιχειρήσεις και τους επαγγελματίες που χρησιμοποιούν ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, όπως το IRIS, σύμφωνα με το νομοσχέδιο για την ενίσχυση της κεφαλαιαγοράς που κατατέθηκε στη Βουλή. Από την 1η Νοεμβρίου θα είναι υποχρεωτική η αποδοχή πληρωμών με IRIS για όλα τα εμπορικά καταστήματα, αλλά και τα ηλεκτρονικά καταστήματα.
Από εδώ και στο εξής για όσους δηλώνουν λογαριασμό για άμεσες πληρωμές μέσω της υπηρεσίας IRIS, θα ελέγχεται από την Εφορία αν ο λογαριασμός αυτός είναι καταχωρισμένος ως επαγγελματικός στο μητρώο της ΑΑΔΕ. Η ευθύνη της διασταύρωσης μεταφέρεται στους Παρόχους Υπηρεσιών Πληρωμών (τράπεζες, fintech εταιρείες), με τη ΔΙΑΣ Α.Ε. να αναλαμβάνει τον ρόλο του τεχνικού διαμεσολαβητή, ο οποίος θα «τσεκάρει» σε πραγματικό χρόνο τη σύνδεση του λογαριασμού με το Μητρώο.
Η ανταλλαγή των πληροφοριών αυτών προϋποθέτει τη νομική βάση για την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων. Επιπλέον, η εγγραφή επαγγελματιών ή επιχειρήσεων σε υπηρεσίες όπως το IRIS P2P (ιδιώτης προς ιδιώτη) ή το IRIS P2B (ιδιώτης προς επιχείρηση με QR code) απαιτεί συμμόρφωση με τις φορολογικές δηλώσεις των επαγγελματικών λογαριασμών. Η νέα ρύθμιση επιβάλλει επίσης την υποχρέωση σε όλες τις επιχειρήσεις και τα νομικά πρόσωπα που συναλλάσσονται με ιδιώτες να αποδέχονται πληρωμές μέσω των υπηρεσιών άμεσης πληρωμής. Με τον ίδιο τρόπο που οι επιτηδευματίες υποχρεούνται να αποδέχονται πληρωμές μέσω καρτών POS, έτσι και οι πληρωμές μέσω IRIS θα γίνουν υποχρεωτικές.
Το IRIS έχει ενσωματωθεί στην καθημερινότητα 3,5 εκατ. πολιτών, επιτρέποντας άμεσες μεταφορές χρημάτων έως 500 ευρώ ημερησίως χωρίς τραπεζικές προμήθειες. Η χρήση του αυξήθηκε κατακόρυφα το 2024, καθώς 1 στους 2 πολίτες με ενεργό web banking έχει πλέον συνδέσει τους λογαριασμούς του με το σύστημα. Η ευκολία και η ταχύτητα που παρέχει το IRIS το καθιστούν ελκυστικό τόσο για τους καταναλωτές, όσο και για τις επιχειρήσεις που αναζητούν οικονομικά συμφέρουσες λύσεις στις συναλλαγές τους.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΔΙΑΣ Α.Ε., το 2024 καταγράφηκε αύξηση 137% στις συναλλαγές IRIS, οι οποίες έφθασαν στα 57,3 εκατομμύρια, με συνολική αξία 6,1 δισ. ευρώ (+110% ετήσια αύξηση). Οι εγγεγραμμένοι επαγγελματίες 560.000 αυξήθηκαν κατά 259% σε σχέση με το 2023. Παράλληλα, δεκαπλασιάστηκε η συνολική αξία των συναλλαγών που δέχτηκαν.
Εν τω μεταξύ, μέχρι τον Ιούνιο το όριο των άμεσων συναλλαγών μέσω IRIS, που σήμερα ανέρχεται στα 500 ευρώ ημερησίως, πρόκειται να διπλασιαστεί, φτάνοντας στα 1.000 ευρώ ανά ημέρα (500 ευρώ προς πολίτες και 500 ευρώ για συναλλαγές με επαγγελματίες).
Προστασία και στα ηλεκτρονικά πορτοφόλια
Παράλληλα, με άλλη διάταξη που ενσωματώθηκε στο νομοσχέδιο παρέχεται νομοθετική προστασία για τα χρήματα που διατηρούν οι πολίτες σε πλατφόρμες πληρωμών όπως η Revolut και η Viva Wallet. Συγκεκριμένα, τα ποσά του τηρούνται σε ιδρύματα πληρωμών δεν κατάσχονται σε περίπτωση εκκαθάρισης. Τα χρήματα αυτά είναι προστατευμένα στους ειδικούς λογαριασμούς και δεν υπόκεινται σε απαιτήσεις από προμηθευτές, ασφαλιστικά ταμεία ή την Εφορία.
Η νέα ρύθμιση εναρμονίζεται με την ευρωπαϊκή οδηγία (2015/2366), η οποία απαιτεί από τα κράτη-μέλη να προστατεύουν τα χρήματα των χρηστών, ακόμη και σε περίπτωση αφερεγγυότητας. Επιπλέον, τα ιδρύματα πληρωμών οφείλουν να διαχωρίζουν τα ποσά των πελατών από τη λοιπή επιχειρηματική δραστηριότητα και να τα διασφαλίζουν μέσω ειδικών τραπεζικών λογαριασμών ή άλλων μορφών εγγύησης.
