Την διαμόρφωση μιας συνεκτικής στρατηγικής αναφορικά με τη συμμετοχή της Εγχώριας Αμυντικής Βιομηχανίας (ΕΑΒΙ) στα προγράμματα εξοπλισμού, τόσο της χώρας, όσο και της Ευρώπης, ζητούν οι εταιρείες παραγωγής αμυντικού (και όχι μόνο) υλικού της χώρας μας. Όπως παραδέχεται στέλεχος αμυντικής βιομηχανίας «δεν είναι δυνατόν τα επόμενα 10 χρόνια να ξοδέψουμε 25 δισ. ευρώ, και πολλά περισσότερα η Ευρώπη με τα προγράμματα ReArm και SAFE, και η χώρα να μην διαθέτει μια συνεκτική στρατηγική συμμετοχής της εγχώριας βιομηχανίας στις συγκεκριμένες προμήθειες».
Ο ίδιος αναφέρει ότι η ΕΠΑ, η γνωστή Εγχώρια Προστιθέμενη Αξία (ΕΠΑ) που είχε επιβάλλει το ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του ’90, έχει αφήσει πολλά «συντρίμμια», αλλά έχει αφήσει και πολλούς «καρπούς». Τα «συντρίμμια» για παράδειγμα είναι εταιρείες που ευνοήθηκαν από τα λεγόμενα αντισταθμιστικά ωφελήματα των ξένων κατασκευαστών, αλλά δεν άφησαν τίποτε στο διάβα τους. Ως τέτοια συντρίμμια θεωρούνται η Axon του Θωμά Λιακουνάκου, τα ναυπηγεία Ελευσίνας και Σκαραμαγκά αλλά και οι κρατικές αμυντικές βιομηχανίες (ΕΑΣ, ΕΑΒ κ.λπ.).
Το παράδειγμα της ΜΕΤΚΑ
Οι «καρποί» της τότε ΕΠΑ είναι λίγοι αλλά σήμερα αποδίδουν πολλά. Ένας τέτοιος καρπός είναι η ΜΕΤΚΑ η οποία σήμερα παράγει το σκάφος των αρμάτων μάχης Leopard για λογαριασμό της γερμανικής Kraus Maffei και όχι μόνον του ελληνικού στρατού, όπως συνέβαινε αρχικά. Μάλιστα η ΜΕΤΚΑ σήμερα είναι ο αποκλειστικός κατασκευαστής του σκάφους για την γερμανική εταιρεία και όπως λένε οι insiders, οι Γερμανοί δεν έχουν βρει μόνον ένα φθηνό υποκατασκευαστή, αλλά έναν πολύ αξιόπιστο και αποτελεσματικό εταίρο.
Σημειώνεται ότι η αρχική παραγγελία στην ΜΕΤΚΑ ήταν 400 εκατ. ευρώ και αποκλειστικά για τον ελληνικό στρατό. Μέχρι σήμερα η εταιρεία έχει παραδώσει στην Kraus-Maffei υλικό αξίας πάνω από 2,5 δισ. ευρώ και τα σκάφη που παρήγαγε στη μονάδα της στον Βόλο, σήμερα κινούνται σε πολλά στρατόπεδα της Ευρώπης (και όχι μόνον).
Η μονάδα της ΜΕΤΚΑ στον Βόλο τώρα επεκτείνεται καθώς τους τελευταίους μήνες ήλθαν παραγγελίες για επιπλέον 300 σκάφη αρμάτων μάχης Leopard. Και με τις εξελίξεις να τρέχουν, πιθανώς και οι νέες μονάδες που τώρα δημιουργούνται να μην φτάνουν. Όπως ανέφερε και στην προχθεσινή συνάντηση στο Μέγαρο Μαξίμου, ο επικεφαλής του ομίλου Βαγγέλης Μυτιληναίος, θ’ απαιτηθούν τουλάχιστον άλλες δύο μονάδες παραγωγής για το σκοπό αυτό.
Ο δεύτερος μεγάλος καρπός των αντισταθμιστικών ωφελημάτων αποδείχθηκε η EFA Group. O όμιλος που ελέγχεται από τον επιχειρηματία Κρίστιαν Χατζημηνά, όπως λέγεται έλαβε πολλά αντισταθμιστικά οφέλη από την αμερικανική Lockheed πίσω στις δεκαετίες του ’90 και το ’00. Η εταιρεία ωστόσο κατάφερε να αξιοποιήσει τα ωφελήματα αυτά παραγωγικά, εστιάζοντας σε ειδικές κατηγορίες εξοπλιστικών συστημάτων (διόπτρες) και σήμερα ο όμιλος διαθέτει πάνω από 600 εργαζόμενους και μια εισηγμένη εταιρεία στο Χρηματιστήριο του Άμστερνταμ με κεφαλαιοποίηση που πλησιάζει τα 2 δισ. ευρώ.
Το αμυντικό… ΕΣΠΑ
Καρπός επίσης της ΕΠΑ της περιόδου 2000, είναι το υπόστεγο των υποβρυχίων που υπάρχει στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά και είναι το μοναδικό στη Μεσόγειο. Εκεί πολλοί θεωρούν ότι μπορούν να γίνουν σκάφη υποβρυχίων όχι μόνον για την Ελλάδα, αλλά και για πολλές χώρες πλανήτη. «Αν είχε ο Προκοπίου τα ωφελήματα που είχαν τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, θα είχε φτιάξει “παπάδες”», παραδέχεται στέλεχος της αγοράς.
Το ίδιο ισχύει και για την Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία (ΕΑΒ). Με τόσες ενισχύσεις και αντισταθμιστικά ωφελήματα η εταιρεία έπρεπε να ήταν συμμέτοχος, όχι μόνον στην συντήρηση των ελληνικών αεροσκαφών, αλλά συμπαραγωγός τμημάτων των F-16 αλλά και των Eurofighter, ή άλλων αεροσκαφών. Ο κρατισμός και ο κομματισμός ωστόσο στην εταιρεία, εξαφάνισαν οποιαδήποτε ρανίδα αξιοπιστίας.
Η ΕΑΒ στη δεκαετία του ’00 βγήκε εκτός της συμμετοχής στην παραγωγή της δεξαμενής καυσίμων των Eurofigher, αλλά και από μια άλλη σειρά συμπαραγωγών με τη Lockheed Martin.
Το ζητούμενο ωστόσο είναι τι γίνεται απ’ εδώ και στο εξής. Τα κεφάλαια που θα διοχετευθούν σε αμυντικούς εξοπλισμούς επόμενα χρόνια θα είναι τεράστια. Και αν μέχρι σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αυξάνει μόνον τα «όρια δανεισμού» των χωρών για να πραγματοποιήσει μόνον αμυντικές δαπάνες, πολλοί εκτιμούν ότι θα αργήσει να φανεί ένα αμυντικό… ΕΣΠΑ.
Τη θέση αυτή φέρεται να υποστήριξε και ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη προχθεσινή συνάντησή του με τους εκπροσώπους της αμυντικής βιομηχανίας. Μάλιστα όπως αναφέρθηκε, ο Έλληνας πρωθυπουργός είπε ότι θα πιέσει προς την κατεύθυνση αυτή, ώστε να δημιουργηθούν τα κατάλληλα αμυντικά προγράμματα που θα στηρίξουν την θωράκιση της της Ενωμένης Ευρώπης.
Κλειστό club συμπαραγωγής
Επίσης σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, η Ενωμένη Ευρώπη σύντομα πρόκειται να γίνει ένα κλειστό club παραγωγής αμυντικών εξοπλισμών. Αυτό είναι κάτι που αντιλήφθηκαν πολύ γρήγορα και οι Ισραηλινοί, αλλά και οι Τούρκοι και οι οποίοι, προκειμένου να εξασφαλίσουν συμμετοχή στο υπέρογκο και «κλειστό» αυτό πρόγραμμα επενδύσεων, εισέρχονται σε διάφορες επιχειρήσεις.
Αυτό συνέβη και με την Intracom Defence, στην οποία οι Ισραηλινοί απέκτησαν πριν περίπου ένα χρόνο. Οι πιο πολλοί στην αγορά θεωρούν την εξαγορά αυτή ως ένα βήμα συμμετοχής των Ισραηλινών στο επικείμενο κλειστό club κατασκευαστών αμυντικού εξοπλισμού στην Ευρώπη. Πάντως θα πρέπει να επισημανθεί ότι αντίστοιχα βήματα στο παρελθόν είχαν κάνει και άλλοι Ισραηλινοί στην Ελλάδα, αλλά χωρίς επιτυχία, όπως για παράδειγμα συνέβη στην ΕΛΒΟ.
Επίσης μια σειρά νέων επιχειρήσεων φαίνεται να ζητούν συμμετοχή σε αμυντικές δραστηριότητες, καθώς θεωρούν ότι τα προϊόντα και οι λύσεις τους μπορούν να έχουν διττή εφαρμογή. Σήμερα υπάρχουν τουλάχιστον 250 τέτοιες επιχειρήσεις οι περισσότερες από τις οποίες είναι μέλη του Συνδέσμου Ελλήνων Κατασκευαστών Αμυντικού και Πολεμικού Υλικού (ΣΕΚΠΥ). Ο σύνδεσμος αυτός συνεχώς μεγαλώνει και καθώς θα προχωρά το εγχώριο 10ετές εξοπλιστικό πρόγραμμα που εξήγγειλε ο Πρωθυπουργός, αλλά και τα ευρωπαϊκά προγράμματα SAFE, ReArm κ.λπ., οι προσθήκες θα γίνονται όλο περισσότερες.
