Μέσα σε ένα σύνθετο διεθνές περιβάλλον, όπου ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ ΗΠΑ και άλλων δυνάμεων αναζωπυρώνεται με φόντο την επιβολή δασμών –ακόμα και στον κρίσιμο για την Ελλάδα τομέα της αεροπλοΐας– ο πρόεδρος της AEGEAN, Ευτύχιος Βασιλάκης, επιχείρησε να θέσει τις εξελίξεις στη σωστή τους διάσταση: «Στο βαθμό που η παρούσα κατάσταση δεν λάβει μόνιμα χαρακτηριστικά, ο ελληνικός τουρισμός δεν φαίνεται να πλήττεται –ούτε έχει κάτι να φοβάται, τουλάχιστον για την ώρα», δήλωσε χαρακτηριστικά κατά τη συμμετοχή του στο πάνελ «Industry – Tourism – Trade – Services. Competitive or Complementary Sectors?» του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών.
Η τοποθέτηση του κ. Βασιλάκη δεν περιορίστηκε σε μια καθησυχαστική αποτύπωση της τρέχουσας κατάστασης, αλλά ανέδειξε τις βαθύτερες δομές που καθορίζουν τη βιωσιμότητα του τουρισμού και της ευρύτερης οικονομίας: από τη συμπληρωματικότητα του τουρισμού με άλλους κλάδους, μέχρι τη σημασία της νομικής βεβαιότητας για την προσέλκυση επενδύσεων.
Προκρατήσεις από ΗΠΑ χωρίς μεταβολές – Ο τουρισμός ως ανθεκτικός πυλώνας
Αναφερόμενος ειδικά στις τουριστικές ροές από τις ΗΠΑ, ο επικεφαλής της Aegean ανέφερε πως μέχρι στιγμής δεν καταγράφεται καμία αρνητική μεταβολή στις προκρατήσεις: «Η όποια δυνητική βραχυχρόνια επίπτωση μπορεί να προέλθει μόνο από την ψυχολογία του επιβάτη». Εξαίρεση αποτέλεσε μια προσωρινή επιβράδυνση στις κρατήσεις για τη Σαντορίνη, η οποία όμως δεν είχε διάρκεια.
Ιδιαίτερη σημασία είχε η τοποθέτηση του κ. Βασιλάκη στο ζήτημα των δασμών που συζητούνται στις ΗΠΑ για τα αεροπορικά προϊόντα, κυρίως σε επίπεδο κατασκευαστών. «Ένα αεροσκάφος κατασκευάζεται από εξαρτήματα που προέρχονται από 50-60 χώρες. Αν επιβληθούν δασμοί, το μόνο που θα γίνει είναι να ακριβύνουν και για την Ευρώπη και για τις ΗΠΑ, χωρίς κανένα ουσιαστικό όφελος για κάποιον», σημείωσε, αποδομώντας τη λογική της εμπορικής προστασίας στον συγκεκριμένο τομέα.
Τουρισμός και βιομηχανία: Ψευδοδίλημμα ή συμπληρωματικότητα;
Απαντώντας στο κεντρικό ερώτημα του πάνελ σχετικά με την (ενδεχόμενη) σύγκρουση μεταξύ τουρισμού και βιομηχανίας, ο κ. Βασιλάκης ήταν κατηγορηματικός: «Το δίλημμα “βιομηχανία ή τουρισμός” είναι στην πράξη ψευδοδίλημμα. Η συμπληρωματικότητα και η θετική αλληλεξάρτηση είναι δεδομένη, γιατί ο ένας παράγει προϊόντα και πελατεία για τον άλλο». Το μόνο είδος ανταγωνισμού που αναγνωρίζει είναι αυτό για την προσέλκυση ταλέντου –ένα φαινόμενο που χαρακτηρίζει ως θετικό, τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τους εργαζόμενους.
Σύμφωνα με τον ίδιο, ο τουρισμός δεν είναι μόνο προορισμός ή υπηρεσία, αλλά «μοχλός για την ανάπτυξη και άλλων κλάδων όπως ο κατασκευαστικός, η πρωτογενής παραγωγή, τα logistics, οι ψηφιακές υπηρεσίες και η εκπαίδευση». Χωρίς τη συνεργασία όλων αυτών των τομέων, η ελληνική οικονομία δεν μπορεί να επιτύχει ισόρροπη και βιώσιμη ανάπτυξη.
Ανθεκτικότητα μέσα στην κρίση – Αναγκαία η νομική βεβαιότητα
Το μήνυμα του προέδρου της AEGEAN για το επιχειρηματικό περιβάλλον ήταν εξίσου καθαρό: «Δεν μπορώ να σκεφτώ ότι η λογική των επενδύσεων θα πρέπει να ανασταλεί εξαιτίας του φόβου. Μέσα στα προηγούμενα 15 χρόνια μάθαμε να ζούμε μέσα σε κρίσεις». Αυτό που θεωρεί ουσιαστικό για την επιβίωση και την πρόοδο των επιχειρήσεων είναι η ανθεκτικότητα και η δυνατότητα να διαχειρίζονται τις μεταβαλλόμενες συνθήκες.
Ωστόσο, δεν παρέλειψε να θίξει τις χρόνιες παθογένειες του ελληνικού κράτους: την έλλειψη νομικής ασφάλειας, την αστάθεια των κανόνων και τη χαμηλή προβλεψιμότητα. Καθώς, όπως τόνισε, «δεν φτάνει η ψηφιοποίηση ή η τεχνητή νοημοσύνη για να λυθούν τα διαρθρωτικά προβλήματα. Χρειάζεται επένδυση στον πυρήνα του δημοσίου: στη λειτουργία, στις αμοιβές, στον έλεγχο, στην αξιολόγηση».
Η τοποθέτηση του Ευτύχιου Βασιλάκη δεν αποτελεί μόνο αποτύπωση της σημερινής κατάστασης στον ελληνικό τουρισμό, αλλά καταθέτει και μια πρόταση για το πώς η Ελλάδα μπορεί να οικοδομήσει μια πιο σταθερή, διαφοροποιημένη και ανθεκτική οικονομία: με συνεργασία, ρεαλισμό και στρατηγική σκέψη πέρα από τα εφήμερα εμπορικά επεισόδια.
